Ukraynalı bilim insanı Agatangel Krımskiy’in çalışmaları bir kitapta toplandı

Ukraynalı ünlü bilim insanı ve Ukrayna Milli Bilimler Akademisinin kurucularından Agatangel Krımskiy’in bilimsel çalışmalarının derlendiği "Doğu Devlet Kurma Gelenekleri" isimli kitabının tanıtımı yapıldı. Kitap tanıtım etkinliği, Kırım Tatar halkının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov'un katılımıyla düzenlendi.

Babası Kırım Tatarı, annesi ise Ukraynalı olan, onlarca dili anadil seviyesinde konuşan, Türkçe üzerine çalışmaları ve eserleri ile de tanınan dilbilimci Agatangel Krımskiy’in çalışmalarının bir araya derlendiği “Doğu Devlet Kurma Gelenekleri” isimli kitap dün Kıyiv’de tanıtıldı.  Ünlü bilim insanının 150. doğum yıl dönümüne ithaf edilen kitabın tanıtım etkinliğine; Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Andriy Sıbiga, Ukrayna Ulusal Yazarlar Birliği Başkanı Mıhaylo Sidorjevskıy , Ukrayna Milli Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı Oleg Rafalskıy ve çok sayıda bilim insanı ile diplomat katıldı.

“AGATANGEL KRIMSKİY, KIRIM TATAR VE UKRAİN HALKININ GURURUDUR”

Doğu Devlet Kurma Gelenekleri kitabının önsözünü kaleme alan Kırımoğlu, kitabın hazırlık çalışmalarına katılmanın büyük bir onur olduğunu vurgulayarak, "Agatangel Krımskiy’in Kırım Tatar ve Ukrain halklarının gururu olduğunu söyleyebiliriz… Bu kitap sayesinde Ukraynalıların ve Kırım Tatarlarının ünlü bilim insanını daha iyi tanıma olanağına kavuşacaklarını düşünüyorum. Bu kitabı hazırlayanlara minnettarlığımı sunuyorum." dedi.

“DÜNYACA TANINAN SAYILI BİLİM İNSANLARINDAN BİRİ”

TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov yaptığı konuşmada, Kırım Tatar kökenli ve Ukrayna tarihi, edebiyatı ve bilimi için önemli çalışmalara imza atmış, dünyaca tanınan sayılı bilim insanları arasında yer alan Krımskiy’in eserlerinin, birçok Oryantalist, Türkolog ve çeşitli alanlardaki bilim insanları için bir referans kaynak olması gerektiğini söyledi.

Dünyaya gözlerini Ukrayna topraklarında açan ve dünya bilimine eşsiz katkılar sunan bu önemli şahsiyetin baskıcı Stalin yönetiminin kararları sonrasında ata yurdu olarak gördüğü Kazakistan’da hapishanede hayatını kaybettiğini vurgulayan Kaseinov, Agatangel Krımskiy’in hatırasını ebedileştirmeyi bir borç olarak gördüklerini ifade etti. TÜRKSOY Genel Sekreteri ayrıca eserin başta Türkçe olmak üzere başka dillere de çevirmeyi planladıklarını söyledi.

“2021 YILINDA AGATANGEL KIRIMKSİY’İN 150. VE İSMAİL BEY GASPIRALI’NIN  170. DOĞUM YIL DÖNÜMÜNÜ KUTLAYACAĞIZ”

TÜRKSOY tarafından her yıl yayımlanan takvimde Türk Dünyasının önemli şahsiyetlerine yer verdiklerini anlatan Kaseinov, “TÜRKSOY’un 2021 yılı takvimi, 150. doğum yıl dönümü ocak ayında kaydedilen olağanüstü şahsiyet olan Agatangel Krımskiy ile başlamaktadır. Önümüzdeki yıl boyunca üniversitelerde ve diğer eğitim kurumlarında konferanslar, yuvarlak masa toplantıları hazırlanacak. Ayrıca Türkiye'deki iki köklü kuruluşuyla; Atatürk tarafından kurulan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu ile bu önemli bilim insanının eserlerinin yayımlanması, uluslararası konferanslar düzenlenmesi konusunda çalışmalarımız var.” diye belirtti.

Kaseinov, TÜRKSOY’un yayınladığı 2021 yılı takviminde ayrıca Türk dünyasındaki milli uyanış hareketlerinin öncülerinden ve en büyük fikir adamlarından olan Kırım Tatar siyasetçi, düşünür, yazar, eğitimci ve yayıncı İsmail Bey Gaspıralı’nın da yer aldığını belirterek; teşkilatın Gaspıralı’nın 170. doğum yıl dönümü dolayısıyla bir dizi etkinlik düzenlemeyi planladığını duyurdu.

DÜNYACA TANINMIŞ BİLİM İNSANI AGATANGEL KRIMSKİY

Babası Kırım Tatarı, annesi Ukraynalı olan Krımskiy, lise öğrenimini Ostroh Lisesi’nde ve Kıyiv Pavlo Halahan Koleji’nde tamamlamış; daha sonra Moskova Lazarev Doğu Dilleri Enstitüsü (1894) ile Moskova Üniversitesi Tarih ve Filoloji Fakültesini (1896) bitirmiştir. 1896-1898 yılları arasında dil öğrenmek ve araştırma yapmak üzere Suriye ve Lübnan’da bulunmuş ve ardından 1900’de Profesör olmuştur. 1898-1918 yıllarında Lazarev Doğu Dilleri Enstitüsü İslam Tarihi Kürsüsü’nde çalışmış; burada Doğu dilleri (Arapça, Farsça ve Türkçe) ve edebiyatları dersleri vermiştir. Drevnosti Vostoqnye (Oriental Antiquities) dergisinin editörlüğünü yapmıştır. Çarlık rejiminin dağılmasının ardından Ukrayna’ya dönmüştür. Ukrayna Bilimler Akademisi’nin kurucuları arasında yer alıp 1918-1941 yıllarında Kıyiv Üniversitesi’nde çalışmıştır. 1930’lu yıllarda Sovyet Rusyası’nın Türkoloji Repressiyası politikasıyla baskı altına alınmış ve 1941’de Kazakistan’ın Kostanay şehrine sürgün edilmiş ve burada hapse atılmıştır. 1942’de ise hapishanede hayatını kaybetmiştir.