Türk dünyasının çatı kuruluşu "Türk Keneşi" 10. yılında

Türk devletleri arasındaki iş birliğinin en önemli kuruluşlarından Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyinin (Türk Keneşi) kuruluşunun dayanağı olan Nahçıvan Anlaşması, 10. yılına girdi.

Geçen 10 yılda pek çok projeye imza atılırken, gelecek dönemde de Özbekistan'ın ve Macaristan'ın katılımıyla yeni atılımlara sahne olması bekleniyor.

Türk Keneşi, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'ın girişimleri kurulmuştu. Bugün ise, pek çok bağlantılı kuruluşu, Özbekistan'ın tam üye, Macaristan'ın ise gözlemci olarak katılımıyla, 10. yılında çok daha güçlü bir platform olarak göze çarpıyor.

TÜRK KENEŞİ'NİN KURULUŞU VE NAHCIVAN ANLAŞMASI

Temeli 1992'de Ankara'da gerçekleştirilen devlet başkanları zirvesinde atılan kurumsal iş birliği, 3 Ekim 2009'da Azerbaycan'ın ev sahipliğinde Nahçıvan'da, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan devlet başkanlarının katıldığı toplantıda imzalanan anlaşmayla resmi bir hüviyet kazandı.

Türk Keneşinin kuruluş amacı, 'bağımsız' Türk devletleri arasında kapsamlı iş birliğini harekete geçirmek, Türk dili konuşan ülkeler arasındaki koordinasyonu daha da etkin kılmaktı.

Bu amaçla hazırlanan Nahçıvan Anlaşması'nda, iş birliğinin üye ülkeler arasındaki ortak tarih, kültür, kimlik ve dil birliğinden kaynaklanan özel dayanışma temelinde inşa edileceği belirtildi. Anlaşmada, dış politika konularında ortak tutum benimsenmesi, terör ve diğer suçlarla mücadelede eylemlerin koordine edilmesi, ticaret ve yatırım için uygun koşulların yaratılması, kapsamlı ve dengeli bir ekonomik büyümenin sağlanması, bilim, teknoloji, eğitim ve kültür alanlarında etkileşimin genişletilmesi gibi konular temel amaç ve görevler olarak belirlendi.

TÜRK KENEŞİ ÇERÇEVESİNDE ATILAN ADIMLAR

Nahçıvan Anlaşması'nın imzalanmasından sonra geçen 10 yılda, Türk Keneşi üye ülkeleri arasında iş birliğinin derinleşmesi, kurumun güçlenmesi ve etkinliğinin artması yönünde önemli adımlar atıldı.

Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, akil insanlardan oluşan Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve merkezi İstanbul'da bulunan sekretaryadan oluşan Türk Keneşi'nin kurulmasından bu yana devlet başkanlarının katılımıyla 6 zirve düzenlendi.

Kazakistan'ın Almatı kentinde 21 Ekim 2011'de düzenlenen zirvede ekonomi ve ticaret, 23 Ağustos 2012'de Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te gerçekleştirilen zirvede bilim ve kültür, 16 Ağustos 2013'te Azerbaycan'ın Gebele kentindeki zirvede ulaşım, 5 Haziran 2014 Bodrum'daki zirvede turizm, Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da 11 Eylül 2015'teki zirvede medya ve enformasyon, 3 Eylül 2018'de Kırgızistan'ın Çolpan Ata kentindeki zirvede ise gençlik ve ulusal sporlar ön plana çıkartıldı.

ÖZBEKİSTAN TAM ÜYE OLARAK KATILDI

Özbekistan Senatosu, geçen ay yapılan olağanüstü toplantıda Nahçıvan Anlaşması'nı onayladı ve Özbekistan'ın Türk Keneşi'ne üyelik süreci resmiyet kazandı.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 15 Ekim'de Bakü'de düzenlenecek Türk Keneşi 7. Zirvesi'ne katılacak ve Özbekistan bu tarihten itibaren kurumun üyesi olacak.

MACARİSTAN GÖZLEMCİ ÜYE STATÜSÜNDE

Macaristan'ın 3 Eylül 2018'de Kırgızistan'ın Çolpan Ata kentindeki zirvede gözlemci statüsü alması, kuruma önemli artı sağladı.

Budapeşte'de Türk Keneşi'nin Avrupa temsilcilik ofisi 19 Eylül'de açıldı. Bu ofisin Türk Keneşi-Macaristan ilişkilerini güçlendirmenin yanında AB ve Avrupa kurumları ile iş birliğini artırmasına yardımcı olacağı öngörülüyor.