Tam 29 yıl önce bugün Türkiye Ukrayna'nın bağımsızlığını tanıdı

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Parlamentosu 24 Ağustos 1991 tarihinde, Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan eden belgeyi kabul etti ve 1 Aralık 1991 tarihinde düzenlenen referandumda Ukraynalıların yüzde 90’ı Ukrayna’nın bağımsızlığı için oy verdi. Türkiye, Ukrayna'nın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri oldu.

Türkiye Cumhuriyeti 16 Aralık 1991 tarihinde Ukrayna’nın bağımsızlığını tanıdı. Tarih boyunca tarihi, coğrafi ve kültürel yakınlıkları olan iki ülke arasındaki ilişkiler her alanda artarak devam ediyor. Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostluk ve İşbirliği Anlaşması 1993'te onaylandı. 2011'de iki ülke arasında kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey (YDSK) mekanizmasıyla stratejik ortaklık düzeyine yükseltildi. Ayrıca Türkiye ve Ukrayna arasında 2017'den beri kimlikle seyahat rejimi uygulamasına geçilerek, iki ülke vatandaşlarının serbestçe ziyaret edebilmesi sağlandı.

Türkiye, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin Rusya tarafından işgalini tanımadı ve her platformda Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne destek veriyor.

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (USSC) Verhovna Radası 16 Temmuz 1990 tarihinde , Ukrayna’nın kendi anayasasının hukuki temelini oluşturacak Ukrayna Devlet Egemenliği Deklarasyonunu kabul etti. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’nin 12 Haziran’da ve Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin 23 Haziran’da kabul ettikleri egemenlik deklarasyonlarının ardından, Ukrayna’da kabul edilen deklarasyonda, Ukrayna “Bölge sınırları içerisinde egemen, bağımsız, bütün, bölünmez ve dış ilişkilerde eşit haklara sahip bir devlet” olarak ilan edildi.

“Yasalar önünde aynı haklara sahip, milliyeti, cinsiyeti, dini, eğitim düzeyi, siyasi görüşü, mesleği, sosyal konumu ve mal varlığı gözetilmeksizin tüm vatandaşların oluşturduğu Ukrayna halkı” ibaresini getiren söz konusu deklarasyonda aynı zamanda Ukrayna halkının ekonomik, bilimsel, kültürel, dini bağımsızlığı da ilan edildi.

Bunun yanı sıra deklarasyonda tarafsız bir ülke statüsü tercih edilirken, herhangi askeri bloka girmeme ve nükleer silahların kullanım, üretim ve alımından vazgeçme prensibine bağlılık mecburiyeti getirildi. Buna rağmen USSC Verhovna Radası’nın bağımsızlığını ilan etme yetkisine sahip olmamasından dolayı Ukrayna’nın egemenliği uluslararası düzeyde kabul edilmemişti.

24 Aralık 1991’de ikinci kez Ukrayna Bağımsızlık Bildirisi kabul eden USSC Verhovna Radası, bildiriyi referanduma taşıdı. 1 Aralık 1991’de sandık başına giden Ukrayna halkı yüzde 90,32 oranında bağımsızlığı destekledi ve aynı gün yüzde 61,6 oyla ilk Ukrayna Cumhurbaşkanı Leonid Kravçuk’u seçti. 16 Temmuz 1990 Ukrayna Devlet Egemenliği Deklarasyonu, 24 Aralık 1991 Ukrayna Bağımsızlık Bildirisinin temelini oluşturuyor.

2014 yılında Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’ni işgal eden Rusya bir kaç ay sonra Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçılara destek vererek Donbas bölgesinde savaş başlattı.