Ortadoğu Uzmanı Keskin: Karabağ sorunu müzakere ile çözülemez

Ozan Barış ERİM/ QHA Ankara

Azerbaycan’ın Ermenistan tarafından işgal edilen Dağlık Karabağ topraklarını geri almak üzere başlattığı operasyon aralıksız devam ediyor. Ortadoğu Uzmanı Dr. Arif Keskin, Azerbaycan tarafından düzenlenen harekatın, siyasi yönünü ve gelecek süreçteki etkileri ile ilgili Kırım Haber Ajansı’nın (QHA) sorularını cevapladı.

Azerbaycan ordusu, Ermeni işgali altındaki topraklarını kurtarmak için Dağlık Karabağ’da 27 Eylül 2020’de başlattığı operasyonu sürdürüyor. Son olarak Azerbaycan ordusu, Cebrayıl ilçesine bağlı Çaprand, Hacı İsaıklı, Goşa Bulağ, Zengilan yöresine bağlı Dere Gılatağ, Boyuk Gilatağ, Gubadlı ilçesine bağlı İshigli, Muradkanlı, Milanolu köylerini işgalden kurtardı. Ortadoğu Uzmanı Dr. Arif Keskin, Azerbaycan'ın cephe hattındaki üstünlüğünü ve diplomatik anlamda yapacağı adımları değerlendirdi. Çatışmaların başladığı günden bu yana Azerbaycan'ın işgalden kurtardığı toprakların genişliğine dikkat çeken Keskin, "Azerbaycan ordusunun cephe hattında çok belirgin bir üstünlüğü görülüyor. Karabağ sorununun müzakere ile çözülemeyeceği çok açıktır." diye konuştu.

Ortadoğu Uzmanı Dr. Arif Keskin

İLGİLİ HABER: AZERBAYCAN, KARABAĞ'DA 8 KÖYÜ DAHA İŞGALDEN KURTARDI

"AZERBAYCAN'IN CEPHEDE BELİRGİN BİR ÜSTÜNLÜĞÜ VAR"

Azerbaycan-Ermenistan cephe hattında son durum hakkında ne düşünüyorsunuz? Azerbaycan ordusu son gelişmeden sonra ne gibi hamleler yapabilir?

Çatışmanın başladığı günden bu yana Azerbaycan'ın işgalden kurtardığı toprakların genişliğine bakarsak, Azerbaycan ordusunun cephe hattında çok belirgin bir üstünlüğü görülüyor. Azerbaycan yukarıdan Murovdağ, Sukovuşan ve Kelbecer mevzilerinde, aşağıdan Fuzuli, Cebrayıl, Zengilan, Kubatlı ve Hadrut'da ilerlemesi net bir askeri başarıdır. Ayrıca İHA ve SİHA'lar sayesinde Azerbaycan'ın cephede çok daha farklı bir üstünlük kazandığını söyleyebiliriz. Askeri stratejiye baktığımızda; önce yükseklikler, stratejik yollar hedeflendi. Bu çerçevede Murovdağ ve Sukovuşan büyük anlam ifade ediyor. Daha sonraki sürece bakıldığında İran sınırı tamamen ele geçirildi. Bu hamle ile İran sınırındaki hattan Laçin'e ve Şuşa'ya doğru ilerlemenin hedeflendiği anlaşılıyor.

İLGİLİ HABER: AZERBAYCAN-ERMENİSTAN "ATEŞKES" SÜRECİ: ŞİMDİ NE OLACAK?

"AZERBAYCAN ARTIK KARABAĞ'DAN ÇIKARILAMAZ"

Karabağ'ın işgalden kurtarılması için başlatılan operasyonun sonuçları nasıl olacaktır? Bölgede operasyonlar devam ederken bir müzakere söz konusu olur mu?

Azerbaycan Karabağ ve 7 vilayette statükoyu değiştirdi. Olayı değerlendirmek gerekirse; 7 vilayet alınarak Karabağ'ın farklı statüde değerlendirme isteği vardı. Ancak gelinen noktada cephe hattına bakıldığında durumun değiştiği 1999'dan günümüze kadar işleyen diploması ve çözüm önerileri müzakerelerinin bundan sonra işlevsiz hale geldiği sonucuna varabiliriz. Azerbaycan'ın askeri ilerleyişi 7 rayon ile sınırlı kalsa ve Karabağ'a girmeseydi, Karabağ farklı bir statüde değerlendirilebilirdi. Ancak Azerbaycan ordusu Karabağ'ın içlerine kadar girmiş durumda ve Dağlık Karabağ olarak bilinen bölgenin önemli bir kısmı da işgalden kurtarıldı. Bu durumda Karabağ'ın farklı bir statüde değerlendirilmesinin imkansız olduğunu gösteriyor. Bu nedenle fiili olarak Azerbaycan'ın askeri başarısı, Karabağ konusundaki müzakerelerin sil baştan görüşülmesi noktasına getirdi. Karabağ'ın Azerbaycan'a iadesi gerçekleşmediği takdirde sorunun çözülmeyeceği mesajı veriliyor. Şuandan itibaren Azerbaycan'ın Karabağ'dan çıkarılması için bir askeri müdahale gerekiyor. Ne Rusya ne ABD ne de Avrupa bölgede askeri bir operasyon gerçekleştirmek istemiyor. Doğal olarak Azerbaycan'ın cephedeki başarısı Karabağ meselesinde köklü bir değişim gerçekleştirmiştir. Örneğin, başta müzakerelere Türkiye'nin dahil olması istenmiyordu, şimdi ise Türkiye'nin de müzakerelere dahil olması isteniyor. Bu bir anlamda Azerbaycan'ın askeri üstünlüğünün sonucudur. Ancak gelinen noktada müzakere bu sorunun çözümü olmayacaktır. Karabağ, Azerbaycan ve Ermenistan açısından vazgeçilmez bir yerdir. İhtilafların derinliğinden dolayı, Karabağ sorununun müzakere ile çözülemeyeceği çok açıktır.

İLGİLİ HABER: AZERBAYCAN TÜRKÜ AKADEMİSYEN, 27 YIL SONRA KURTARILAN MEMLEKETİ ZENGİLAN'I ANLATTI

"HARUTYUNYAN'IN ÖLDÜRÜLMESİ ERMENİSTAN'DA CİDDİ SORUNLARA YOL AÇACAKTIR"

Bugün yerli ve yabancı basında sözde Karabağ Başkanı Arayik Harunyunyan'ın konvoyunun vurulduğu iddiası yer aldı. İddiaların doğruluğu Azerbaycan açısından ne gibi bir önem arz ediyor? Harutyunyan'ın öldürülmesi ne gibi sonuçlar doğuracaktır?

Arayik Harunyunyan'ın konvoyunun vurulduğu haberleri yayılıyor. Hatta bazı yabancı ajanslarda da böyle bir iddia görülüyor. Bu Azerbaycan açısından askeri ve diplomatik açıdan büyük bir başarıdır. Harutyunyan'ın öldürülmesi Ermenistan ordusunun moral ve motivasyonunun ciddi bir şekilde düşüreceği öte yandan Azerbaycan ordusunun ise ciddi moral bulacağı anlamına geliyor. Azerbaycan'ın böyle bir başarısı sözde Karabağ yetkililerinin hiçbirinin güvende olmadığı ve cephe hattına giren herkesin vurulabileceği mesajını veriyor. Bu nedenle bölgedeki işgalcilerin huzurunun bozulacağı, bölgedeki hareket alanının daralacağı ve cephe hattındaki koordinasyonlarını düşüreceği çok açıktır. Bu durum Ermenistan'da ordu komutanlığı düzeyinde ciddi sorunlara yol açacaktır.

İLGİLİ HABER: AZERBAYCAN ERMENİSTAN'A AİT ASKERİ KONVOYU İMHA ETTİ

"GÜNEY AZERBAYCAN TÜRKLERİ, KARABAĞ'I AZERBAYCAN'IN PARÇASI OLARAK GÖRÜYOR"

Güney Azerbaycan Türklerinin Karabağ'ın işgalden kurtarılması ile ilgili başlatılan operasyona tepkisi ne oldu? Bölgede Azerbaycan'a verilen desteğin önemi nedir?

Karabağ konusu İran'daki Azerbaycanlıların içerisindeki Türk milliyetçiliğinin ortaya çıkmasının temel dinamiklerinden biridir ve bu yeni değildir. Karabağ'da 1988-1994 yılları arasında yaşanan Azerbaycan- Ermenistan çatışmasında, İran'daki Türkler özellikle Azerbaycan Türklerinde büyük bir infial uyandırdı. O zamanda Tebriz, Tahran ve Urumiye de bir çok gösteri yapıldı. Azerbaycan Türkleri, bu süreçten önce de Karabağ'ı Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçası olarak görmüşlerdir. Bugün ise daha geniş ve daha derin anlamda bir destek veriliyor. Karabağ meselesi, bölgedeki Türk milliyetçiliğini güçlendiriyor. Oradaki Fars-İran kimliğine karşı önemli bir motivasyon zemini sağlıyor. Güney Azerbaycan Türkleri, ister İran içerisinde olsun ister İran dışında olsun açık ve net bir şekilde Azerbaycan'ı destekliyor.