Kırım Tatar müzisyen "Dj Bebek": Milli çalgılarımızı canlandırmalı ve köklerimize dönmeliyiz

Kırım Haber Ajansı (QHA) için hazırlayan: Zair Bakkal ve Tatyana İvaneviç

Kırım Tatar müziğinin modern müzik dünyasında tanınmasına katkı sağlayan, "Dj Bebek" ismiyle bilinen besteci, müzisyen ve aranjör Rolan Salimov, Kırım Tatar müziğinin günümüzdeki durumunu ve kişisel tecrübelerini Kırım Haber Ajansına (QHA) değerlendirdi.

Rolan Salimov, solo kariyerine 2004 yılında "DJ Bebek" takma adıyla şarkı yazarı ve sanatçı olarak başladı. 25 yaşındayken, Kırım Tatarları ve müzikseverler arasında popüler olan “Sürgünlük” adlı ilk albümünü çıkardı.

Salimov’un müziği kendine özgü bir tarza sahip. Kırım Tatar müziğini popüler hale getirmek için, sadece geleneksel motifleri ve araçları değil, modern platformları da etkin bir şekilde kullanıyor. Salimov'un, şu an "iTunes" müzik programında, 5 albümü ve 70 parçası var.

Kırım Tatar müzisyen, çalışmaları hakkında, "Şu an, iTunes'ta albümü yer alan tek Kırım Tatar besteci ve müzisyen benim. Ancak umarım dünya platformlarında talep görecek yüksek kalitede müzik yaratacak birçok sanatçı olacaktır. iTunes, hem kayıt açısından hem de materyal açısından kendi kriterlerine sahip, orada düşük kaliteli müzikler bulunmuyor. Ve ben orada 5 albüm yayınladığım için gurur duyuyorum. Bunlar arasında 'Sürgünlük', 'Azatliq', 'Uzaq Yol', 'Oyle Ola' ve 'Şıqır-Şıqır' albümleri var" ifadelerini kullanıyor.

"SÜRGÜNLÜK, GÜZEL KIRIM VE HIDIR DEDE ÇALIŞMALARI MÜZİKAL YAŞANTIMIN EN BÜYÜK ESERLERİ"

Kırım Tatar besteci Salimov, kendi müzikal yaşamını ise, "Sürgünlük" albümü, Güzel Kırım şarkısının düzenlenmesi ve Hıdır Dede filmi benim müzikal yaşantımın en büyük eserleridir. Bu eserler hiçbir ticari müzikle karşılaştırılamaz. Şu üç çalışma yıllarca insanların aklında kalacak en önemli eserler diye düşünüyorum’’ ifadeleri ile değerlendiriyor.

Rolan Salimov, modern Kırım Tatar müziğinin günümüzdeki durumunu ise üzüntüyle karşılıyor. Kırım Tatar müziğinde devam eden asimilasyona işaret eden besteci Salimov, bu müziği modern dünyada korumanın ve popülerleştirmenin yollarını bulmanın gerekliliğine dikkat çekiyor.

Kırım Tatar müziğinin yaşadığı asimilasyon konusunda ise Rolan Salimov şunları aktarıyor:

‘‘Şu anda Kırım Tatar müziği birçok yönden gerçekten asimile ediliyor. Kırım Tatar müziğinin derinliği kayboluyor. Birçok sanatçı, diğer insanların şarkılarını yeniden söyleyerek, onları Kırım Tatar diline çeviriyor. Kısmen bunların hepsi Azerbaycan, Ermenistan, Balkanlardan ödünç alındı. Çok fazla etki var... Bazen görüyorsunuz, insanlar Kırım Tatar kostümlerinde dans ediyor, Kırım Tatar dilinde şarkı söylüyor ama müzik Azerbaycan müziği...Sadece başka birinin müziğini alıp, tekrar çalıyorlar. Günümüzde, müziğin yüzde 80'i bu şekilde.

"MÜZİKTE KÖKLERİMİZİ VE ÖZGÜNLÜĞÜMÜZÜ KAYBETTİK"

Bu konuda olumlu olan tek bir şey var o da, etnik yönde çalışma yapan Kırım folklor topluluğu. Diğer yanda ise, tamamen durgunluk ve bozulma var. Bunun sebebi; kök kaybı...Müzikte köklerimizi ve özgünlüğümüzü kaybettik. Ben Kırım Tatarıyım. Müziğimi kendim yapıyorum. Hiçbir zaman kimseden bir şey ödünç almıyorum. Kırım Tatar müziğinin üstadı olduğumu asla iddia etmiyorum ama Kırım Tatar müziğinin özgünlüğünün silinmesi kabul edilmez diye düşünüyorum.

"KIRIM TATAR MÜZİĞİNİ İCRA ETMEK İÇİN KÖKLERE DÖNMEMİZ GEREKİR"

Kırım Tatar müziğini icra etmek için köklere dönmemiz gerekir. Mesela hangi aletlerimiz vardı... Çünkü Kırım Tatarı olarak tanımak istediğimiz müzik, milli çalgı aletlerini kullanmadığımız için kayboldu. Akordeon, trompet ve klarnet...bunlar bizim enstrümanlarımız değil, yabancı. Eğer bugün de, Kırım Tatar müziğinde bağlama, dare, tulum, zurna ve santur kullanırsak her şey değişecek. Bunları çalmayı öğrenirsek kimliğimizi gerçekten yeniden yaratırız. Ancak ,biz de şimdi herkes kendi başına hareket ediyor. İnsanlar bu aletleri öğrenmek istemiyor. Bu aletleri uygun düzeyde öğretecek hiçbir eğitimci yok. Bunu kitlelelere teşvik edecek hiçbir kültürel etkinlik de yapılmıyor.

Gerçek Kırım Tatar müziğini dikkate alarak, halk enstrümanlarımızı canlandırmalı ve bu enstrümanların yardımıyla sesimizi modernleştirmeliyiz. Ancak o zaman ulusal özelliğimizi yeniden yaratır ve onu yeni bir ses seviyesine yükseltiriz. Ama bu renk, hemen bir gün içinde olmaz. Kendi milli tabanımızı yeniden kurduğumuzda, geliştirebileceğimiz bir temel kuracağız.

"TÜRKLER ÇOK GÜZEL BİR ÖRNEK, BUNU ONLARDAN ÖĞRENEBİLİRİZ"

Mesela bunu Türklerden öğrenebiliriz. Onlar çok güzel bir örnek. Türkler hem modern müzikte, hem de mevcut trendlerde kendi rengini bırakıyorlar. Fakat bu renk, bir günde yaratılmadı, onu geliştirmek yıllar aldı, bizde ise böyle bir şey yoktu. Biz şimdi Taş Devrinden günümüze atlamak istiyoruz. Ama öyle olmuyor. Tüm aşamalardan geçmemiz gerekiyor.

Türk halk müziğini dinlersek, bizim için anlaşılmaz şeyler var. Ancak, oluşum aşamalarından geçti ve şimdi dünya çapında bir alt kültür olarak, Türk sesi olarak tanınıyor. Bir de öyle yapabiliriz, ama köklerimizi kaybettik."

KIRIM TATAR MÜZİSYEN ROLAN SALİMOV KİMDİR?

Rolan Salimov 40 yaşında. Kırım'ın kuzeyindeki Armyansk şehrinde doğdu. Altı yaşındayken müzik okulunun keman sınıfına gitti. Bir yıl sonra da ortaokul eğitimine başladı. 1989 yılında ailesi Akmescit'e taşındı. Rolan, burada eğitimine İngiliz Lisesinde devam etti. Annesi oğlunun müzik eğitimi almasını hayal ediyordu. 1995 yılında müzik eğitimine devam etme kararıyla müzik okuluna girdi. Aynı zamanda kariyerinin başlangıcı olarak, farklı türlerde müzikler bestelemeye başladı.

Sonrasında, Roman Salimov, Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi Müzik Fakültesinde eğitimine devam etti. Aynı zamanda bir kayıt stüdyosunda çalışıp, Avrupa'da konserler verdi.

Salimov, 2004'te "Dj Bebek" takma adıyla şarkı yazarı ve sanatçı olarak solo kariyerine başladı. 25 yaşında "Sürgünlük" adlı ilk albümünü çıkardı. Ondan sonra daha dört albüm daha çıkardı. Eserlerin her biri geleneği ve modernliği birleştiriyor. Mesela "Azatlıq" albümünde, enstrümantal kulüp müziği ve Kırım Tatar, İngiliz ve Rus şarkıları virtüöz müzisyenler tarafından gerçekleştirilen etnik melodik ve ritimlerle "disko ve reggae" tarzında kaydedildi.

Salimov, 2000'li yılların ortalarında ilk Kırım Tatar Radyosu "Meydan"ın kurulmasında emeği olan kişiler arasındaydı. Onun şarkıları hala radyolarda yayınlanmakta. Rolan Salimov'un "Doğu Pazarı", "Şelale", "Simeiz Yıldızı" gibi çeşitli festivallerinden sayısız ödülleri var. Salimov, meslek hayatında bir çok besteci, aranjör ve şarkıcı ile çalıştı.