Kazan'a göçen Kırım Türkü Yusuf Akçura’nın vefatının 87. yılı

Türk tarihçiliğinin ve Türkçülük akımının önde gelen isimlerinden Yusuf Akçura’nın vefatının bugün 87'nci yıl dönümü kaydediliyor. 11 Mart 1935 yılında vefat eden Yusuf Akçura, Türk Tarih Kurumunda yaptığı başkanlığının yanı sıra, tarih ve edebiyat çalışmalarıyla Türk Dünyasında önemli bir yere sahip.

Türk tarihçiliğinin ve Türkçülük fikrinin sembol isimlerinden Yusuf Akçura, 87 yıl önce bugün vefat etti. Geride Türkiye Cumhuriyeti’ne ettiği büyük hizmetler ile hatırlanan Akçura, TBMM adına 6 Ekim 1923’te İstanbul’u işgal kuvvetlerinden teslim alan isim. Türk Tarih Kurumu Başkanı olarak Türk tarihçiliğine hizmet eden ünlü Tatar aydını Akçura, arkasında silinmez izler bırakarak yaşama veda etti.

TATAR AYDINI YUSUF AKÇURA KİMDİR?

Türk tarihçiliği ve Türkçülük fikrinin mimarlarından olan Yusuf Akçura, 2 Aralık 1876’da Rusya’nın Ulyanovsk şehrinde doğdu. Kazan’a göç etmiş Kırım Türklerinden aristokrat bir aileden gelen Akçura eğitimine İstanbul Harbiye Mektebi’nde başladı. Yusuf Akçura, Jöntürk hareketinin önde gelen simalarından olduğu için 1897’de dönemin padişahı II.Abdülhamid tarafından çıkarılan bir fermanı ile Trablusgarp’a sürüldü.

Kısa bir süre sonra da Fransa’ya kaçarak, Paris’teki Jön Türkler’e katılan Akçura, burada Siyasal Bilgiler Yüksekokuluna devam etti. 1903’te “Osmanlı Devleti Kurumlarının Tarihi Üstüne Bir Deneme” adlı teziyle okulu bitirerek Kazan’a döndü ve öğretmenlik yapmaya başladı.

ÜÇ TARZI SİYASET’İN YAZARI BÜYÜK TÜRKÇÜ YUSUF AKÇURA

Bu dönemde pek çok deneme ve fikir yazısı yayınlanan Akçuraoğlu Yusuf’un, bunlar içinde, 1904’te Türk Gazetesinde çıkan “Üç Tarz-ı Siyaset” başlıklı makale serisi özel önem taşıyordu. Bu makalede imparatorluğun önündeki seçeneklerin “Osmanlıcılık”, “Panislamizm” ve “ırk esasına müstenit Türk Milliyetçiliği” olduğu, bunlardan en uygununun da sonuncusu olduğunu belirtiliyordu.

Akçura, II. Meşrutiyet’ten sonra İstanbul’a geldi. Çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Darülfünun’da ve Mülkiye Mektebinde siyasal tarih dersleri verdi. Türkçülük akımına daha çok düşünce düzeyinde katılarak Türk Derneği ve Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer aldı. Türk Yurdu dergisinin de başyazarı ve editörü oldu. Akçura, Osmanlı Türkleri ile Osmanlı Devleti dışındaki Türklerin yalnız dil ve tarih alanındaki ortak geçmişlerine dayanarak bir birlik yaratamayacaklarını savundu.

TÜRK TARİH KURUMUNUN BAŞKANLIĞINI YAPTI

Türk Tarih Kurumu Başkanlığı da yapan Akçura, Kurtuluş Savaşı’nda Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele’ye katıldı. Ayrıca, 6 Ekim 1923’te İstanbul’u Türkiye Büyük Millet Meclisi adına işgal kuvvetlerinden teslim alan anlaşmayı imzalamasıyla da Akçura, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin önemli şahsiyetlerindendi.

“Üç Tarz-ı Siyaset”, “Ali Kemal” ve “Ahmed Ferid” beylere cevaplarıyla birlikte (1907; 1976’da yeniden basıldı), “Şark Meselesine Dair tarih-i Siyasi Notları” (1920), “Muasır Avrupa’da Siyasi ve İçtimai Fikirler Cereyanlar”(1923), “Siyaset ve İktisat hakkında Birkaç Hitabe ve Makale” (1924), “Osmanlı İmparatorluğunun Dağılma Devri” Yusuf Akçura’nın en kıymetli eserleri olarak kabul ediliyor.

Türk dünyasının meşhur şahsiyetlerinden Tatar asıllı Türk yazar ve siyasetçi Yusuf Akçura, 12 Mart 1935’de İstanbul’da vefat etti. Çalışmaları bugün de okunup konuşulmaya devam ediyor.