Efsanevi Kırım Tatar pilot Amethan Sultan, Kıyiv'de anılacak

Efsanevi Kırım Tatar pilot Amethan Sultan, doğumunun 99. yıl dönümünde Kıyiv’de anılacak.

Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, 25 Ekim 2019 tarihinde saat 16.00’da Kıyiv’deki Ebedi Şan Parkında bulunan Amethan Sultan Anıtı önünde anma töreni düzenleneceğini ve anıta çiçek bırakılacağını bildirdi.

Törene, Kırım Tatar Milli Meclisi üyeleri, Ukraynalı yetkililer ve sivil aktivistlerin katılacağı kaydedildi.

Anma etkinliğinin, katılımcıların Ebedi Şan Parkının merkez girişi önünde saat 16.00’da toplanması ve Amethan Sultan anıtına doğru yürümesi ile başlayacağı bildirildi.

Amethan Sultan, 20 Ekim 1920 tarihinde Kırım’ın Alupka şehrinde dünyaya geldi. Babası Lak, annesi Kırım Tatarıydı. 1937 yılında yedinci sınıfı bitirdikten sonra, Akmescit (Simferopol) Demiryolu Meslek Okulu'na kaydolan Amethan Sultan, meslek okulundan mezun olmasının ardından demiryolu deposunda tesisatçı olarak çalıştı. Amethan çocukluk hayalinin peşinden giderek çalışırken, bir yandan da havacılık kulübünde ders aldı. 1938 yılında havacılık kulübünden mezun oldu.

Amethan Sultan savaşa ilk günlerinde katıldı. İlk savaş uçuşlarına katıldığı 1941 yılında, 20 yaşındaydı. Genç Kırım Tatarı "Yak-1" uçağında Stalingrad Savaşı’na katıldı. Burada hakkı ile "as pilot" olduğunu ispat ederek Alman asları ile çarpışacak özel avcı pilotları ekibine seçildi. Sovyetler Ordusu’nda pilotluktan, Savaş Muhafızları 9. Hava Alayı Bölük Komutanı unvanına kadar yükseldi. II. Dünya Savaşı sırasında Amethan Sultan 603 savaş uçuşu gerçekleştirdi. 150 hava muharebesi sırasında şahsen 30 ve grup olarak 19 düşman uçağını düşürdü. İki kere Sovyetler Birliği Kahramanlık Madalyası ile ödüllendirildi.

Sovyet Ordusu'nda içlerinde Amethan Sultan'ın da bulunduğu 30 bin Kırım Tatarının yer almasına rağmen Stalin tarafından Nazi işbirlikçisi ve hain ilan edilen tüm Kırım Tatar halkı, 18-20 Mayıs 1944 tarihlerinde yapılan bir harekatla Kırım'dan Orta Asya, Sibirya ve Ural bölgesine sürüldü. Sürgünü engellemek için elinden gelen tüm çabayı sarf eden ancak başarılı olamayan Amethan Sultan, ailesinin bir kısmını kurtarmasına rağmen erkek kardeşinin Gulag kamplarından birinde ölmesine engel olamadı.

Savaş bitti, ancak Amethan Sultan'ın uçma sevgisi hiç bitmedi. Onun gökyüzü, uçaklar ve uçak motorunun gürültüsü olmadan yaşayamadığı ifade edilmektedir. Hayatını pilot olarak devam ettirmek için çok çaba sarf etti.

1947 yılında Moskova bölgesinde bulunan Jukovskiy şehrindeki Uçuş ve Araştırma Enstitüsü’nde test pilotu olarak göreve başladı. Değişik tipteki uçaklarda koltuk fırlatma sisteminin geliştirilmesi amacıyla çok sayıda uçuş gerçekleştirdi. Amethan Sultan kısa zaman içinde en iyi Sovyet test pilotlarından biri oldu. Sovyetler Birliği’nin havacılık gelişiminde Amethan Sultan önemli bir rol oynadı.

Amethan Sultan gökyüzüne aşıktı. Gökyüzü de bu ilgisine karşılık ona ilham veriyordu. Ancak gökyüzü de onun sonununu getirdi. 1 Şubat 1971 yılında uçan laboratuvar Tu-16’da test uçuşu sırasında meydana gelen kaza sonucu kayatını kaybetti.

Amethan Sultan’ın mezarı Moskova’da Novodeviçye mezarlığında bulunuyor. Amethan Sultan’ın vefatının üzerinden 45 yıl geçti ancak insanlar hala onun başarılarını hatırlıyor ve saygıyla anıyorlar.