Doğu Türkistan ziyareti öncesi BM İnsan Hakları Yüksek Komiserinin hazırlık heyeti, Çin'e ulaştı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'in Mayıs ayında Doğu Türkistan'a yapması planlanan ziyareti öncesinde, hazırlık çalışmalarını yürütmek üzere bir BM heyeti Çin'e ulaştı.

BM İnsan Hakları Sözcüsü Liz Throssell, 25 Nisan 2022 tarihinde yaptığı açıklamada, Çin'e giden 5 kişilik heyetin, 24 Nisan'da ülkenin güneyinde Guangcou şehrine vardığını bildirdi. Sözcü, Kovid-19 tedbirleri kapsamında karantinaya alınan heyetin, Doğu Türkistan'a gideceğini açıkladı.

Bachelet, 8 Mart'ta BM İnsan Hakları Konseyi'nin (OHCHR) 49'inci oturumunda, Mayıs ayında bölgeyi ziyaret etme konusunda Çin ile uzlaşmaya vardığını açıklamıştı. Tarafların, BM'den bir ekibin Bachelet'in ziyareti öncesi, Nisan ayında bölgeye giderek hazırlık yapması konusunda mutabık kaldığı duyurulmuştu.

Bu uzlaşmaya varana kadar Michelle Bachelet, uzun yıllardır Doğu Türkistan’a “sınırsız erişim” sağlanan bir “kontrolsüz” ziyaret için Çin’den izin talep ediyor, bu talep ise Çin tarafından reddediliyordu.

Bölgeye yapılacak tüm ziyaretlerin “dostluk” çerçevesinde olması ön koşulunu tekrar tekrar dile getiren Pekin yönetimi, Doğu Türkistan’da BM’nin bir soruşturma amaçlı ziyaret yapma fikrini reddediyordu.

OHCHR Sözcüsü Rupert Colville 10 Aralık 2021 tarihinde, Doğu Türkistan’daki ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin mevcut bilgiler ışığında hazırladıkları raporu, gelecek haftalarda kamuoyuna açıklayacaklarını duyurmuştu. Ancak aradan 5 ay geçmesine rağmen henüz yayımlanmadı. OHCHR, Doğu Türkistan konusunda Çin ile işbirliği yaptığı yönünde çok fazla eleştirilere hedef olmasına rağmen raporun ilan edilmesini ertelemeye devam ediyor.

DOĞU TÜRKİSTAN’DA NELER OLUYOR

Çin Halk Cumhuriyeti hükumetinin sistematik baskıları ve asimilasyon politikaları ile Doğu Türkistan’da topyekûn bir halk, asimilasyon ve soykırıma uğradı, uğruyor. Milli, dini, siyasi ve kültürel olarak Doğu Türkistan’da Çinli olmayan tüm Türk kökenli milletler bu baskının kurbanı olmaktadır. Doğu Türkistan’da soykırıma varan ağır insan hakları ihlalleri, her geçen gün dünya kamuoyunun daha çok gündemine geliyor. Etnik ve kültürel ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine maruz kalan Doğu Türkistanlılar, ucuz iş gücü olarak Çinli şirketlerde çalıştırılıyor. Öte yandan, Birleşmiş Milletlerin resmi verilerine göre ise, Çin Komünist Partisi idaresinin kültürel soykırım uyguladığı Doğu Türkistan’daki toplama kamplarında milyonlarca insanı yasa dışı bir şekilde alıkoyuyor. Çin hükumeti, toplama kamplarında ve ceza kamplarında insanlık dışı şartlarda tutulan Uygur Türklerinin durumuna dair tüm verileri dünya kamuoyundan gizliyor.

ÇİN’İN  DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ CEZA KAMPLARINDA NELER YAŞANIYOR?

Doğu Türkistan’da Uygur ve diğer Türk halklarından milyonlarca kişi suçsuz yere toplama kamplarına alınmaktadır. Halen bu baskı tüm şiddetiyle devam etmektedir. Tanıkların ifadelerine göre tutuklulara işkence ediliyor. Sağlıksız şartlarda ellerinde kelepçe, ayaklarında zincirle yaşıyor. Kampta tutulanlara ne olduğu belirsiz ilaçlar ve iğneler veriliyor. Tırnak çekme, kamçı, elektrik gibi işkencelere maruz kalıyor. Kadınlar toplu tecavüze uğruyorlar.

Milyonlarca genç Doğu Türkistan’daki çalışma kamplarında veya Çin’deki fabrikalarda zorunlu köle işçi olarak çalıştırılıyor. Birçoğu toplama ve çalışma kamplarına gönderildikten sonra geride kalanlar da siyasi propaganda ezberlemeye, kamu hizmeti adıyla ücretsiz çalışmaya zorlanıyorlar. Kadınlar kısırlaştırılıyor, hamilelere zorla kürtaj yaptırılıyor. Genç kadınlar Çinlilerle evliliğe mecbur ediliyor. Ailelerinden koparılan 1 milyona yakın çocuk, çocuk toplama kamplarında asimile ediliyor. Çince konuşmaya Çince yaşamaya, Çinliler gibi beslenmeye zorlanıyor.

Milli ve dini kültür mirasları yok ediliyor. Uygur tarihi ve kültürüyle ilgili kitaplar yakılıyor. Türk- İslam mimarileri ve tarihi şahsiyetlerin türbeleri, heykelleri yok ediliyor. İnanç özgürlüğü hiçe sayılıyor. Camiler yıkılıyor. Kur’anlar yakılıyor. Namaz kılmak, oruç tutmak kampa alınma nedeni olarak gösteriliyor. Türkiye başta olmak üzere yurtdışı ülkelerinde okumuş, seyahat etmiş olmak ya da sadece bunları yapan birinin akrabası olmak bile toplama kampına alınma veya hapse atılma nedeni olabiliyor.

“Kardeş aile” projesi adı altında her aileyle ilgilenecek Çinli memur atandı. Bu “kardeşler” aile mahremiyetini çiğneyerek Uygurların evlerinde konaklıyor, aile üyelerinin rejime bağlığını denetliyorlar.