Çin'in Doğu Türkistan'daki kültürel soykırımı: Kaşgar'ın ünlü Heytgâh Camii'nin motifleri söküldü

Doğu Türkistan'ın Kaşgar şehrindeki ünlü Heytgah Camii'nin dış cephesinde yer alan İslami motifler işgalci Çin yönetimi tarafından söküldü.

Çin, Doğu Türkistan'ı işgal ettiği günden beri bölgedeki Türk-İslam eserlerine karşı yıkıcı bir tutum izliyor. 2016 yılından itibaren toplama kampları ile birlikte İslami eserlere ve mezarlıklara yönelik sistematik bir kültürel soykırım hamlesi başlatıldı. Uygur İnsan Hakları Projesi (UİHP) geçtiğimiz yıl "İnancın Yıkımı: Uygur Camiileri ve Türbelerinin Yıkımı" adlı bir rapor yayınlandı. Raporda uydu görüntüleri kullanılarak 2016-2019 yılları arasında 10 bin ila 15 bin civarında cami, türbe ve diğer dini yapının yıkıldığının tespit edildiği belirtildi.

Bununla birlikte, şehir merkezlerindeki sembolik camiler ise uluslararası toplumun sert tepkilerinden kaçınmak için başka türlü tecavüzlere maruz kaldı. Camilerde yer alan hilal, yıldız, kubbe ve hat yazılarının bulunduğu motifler ve tablolar kaldırıldı. Çinli yetkililer özellikle yabancı ziyaretçileri Kaşgar'daki Heytgah Camii'ne getirerek bölgede dini özgürlüklerin bulunduğu izlenimi sunmaya çalışıyor. Heytgah Camii, Doğu Türkistan'daki camilerin en büyüğü ve Çin'in diğer bölgelerinde de bu cami kadar büyük bir İslami yapı bulunmuyor.

Heytgah Camii, Çin'in yıkım kampanyalarından kurtulmakla birlikte, endişe verici önemli gelişmeler yaşandı. 2018 yılında yetkililer kubbe ve minarelerdeki alemlerde bulunan ay yıldızları kaldırdı. Ayrıca camii girişinde yer alan İslami hat yazılarının bulunduğu tabela kaldırıldı. Uygurlar bu durum nedeniyle camiiden geri sadece bir kabuğunun kalacağı endişesini taşıyorlar. Kapının girişinde bulunan Kuran'dan yazılar bulunan hatt tabelası 1908 yılına ait bir tarihi eser ve nerede olduğu henüz bilinmiyor.

Dünya Uygur Kongresi (DUK) Diyanet İşleri Komitesi Başkanı Turğuncan Alavudun'un yaptığı açıklamada, "Heytgah Camii'ne yapılanlar Çin rejiminin şeytanca politikası olan Uygurları İslam inancına yönelik saldırıların bir parçası. Çin'in Uygur kültürüne ve Uygur halkının sembollerine yönelik saldırıları Uygurları ortadan kaldırma şeklindeki korkunç bir planın adımlarıdır." dedi.