Bugün 9 Ağustos Dünya Yerli Halklar Günü

Her yıl 9 Ağustos’ta kutlanan Dünya Yerli Halklar Günü’nün bu yıl teması, geleneksel bilginin korunması ve aktarılmasında kadının rolü olarak belirlendi. 2021 yılında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’ın 21 Temmuz 2021'de imzaladığı “Ukrayna’nın Yerli Halklarına Dair” isimli yasa ile, Kırım Tatarlarını yerli halk statüsüne kavuştu.

Dünya Yerli Halklar Günü, Birleşmiş Milletler teşkilatının kararı üzerine 1995 yılından itibaren 9 Ağustos tarihinde kutlanıyor. İlk kez 9 Ağustos 1982 tarihinde Birleşmiş Milletler’in (BM) yerli halklarının haklarını korumaya yönelik komisyonu bir araya gelerek çalışmalarına başladı.

UNESCO verilerine göre günümüzde dünyanın 790 ülkesinde, 7 binden fazla etnik dilde konuşan ve kültürel geleneklerine bağlı kalan yaklaşık 300 milyon yerli halk temsilcisi ikamet ediyor. Günümüzde ana vatanları Kırım Yarımadası'nda Rus işgali altında yaşayan, işgalcilerin sistematik baskı politikalarının hedefi olan Kırım Tatarları da, bahsi geçen yerli halklardan birisi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, 21 Temmuz 2021 tarihinde “Ukrayna’nın Yerli Halklarına Dair” başlıklı yasayı imzaladı. Kırım Tatarları, Karaylar ve Kırımçaklar Ukrayna’nın yerli halkları olarak tanıyan yasanın hükümlerine göre, Ukrayna’nın yerli halkları ve temsilcileri, Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, BM Yerli Halkların Hakları Bildirgesi ve Ukrayna Parlamentosu tarafından tanınan uluslararası anlaşmaları çerçevesinde tanımlanan ayrıca Ukrayna Anayasası ve yasalarıyla öngörülen tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden kolektif ve bireysel olarak tam yararlanma hakkına sahip.

Söz konusu yasa aynı zamanda yerli halklarının enstitüleri gibi kurumların ve yerli halkların dil, din, örf ve adetlerini korumak adına başlatılan projelerin devlet tarafından desteklenmesi ve finanse edilmesini öngörüyor. 

Gerekli yasal düzenlemelerin kabul edilmesinden sonra, Kırım Tatar Milli Kurultayı ve Kırım Tatar Milli Meclisinin Ukrayna Bakanlar Kurulu tarafından Kırım Tatarlarının resmi temsil organı olarak tanınması bekleniyor.