“Uluslararası Dîvânu Lugâti’t-Türk Sempozyumu” başlıyor

Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eser, yazılışının 950. yılı münasebetiyle düzenlenecek olan “Uluslararası Dîvânu Lugâti’t-Türk Sempozyumu” ile anılacak. “UNESCO Dîvânu Lugâti’t-Türkün Yazılışının 950. Yıl Dönümü UNESCO İş Birliğiyle Kutlanması” etkinlikleri bağlamında düzenlenecek olan sempozyum, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu (TDK), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ), Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi ve UNESCO Türkiye Millî Komisyonu (UTMK) iş birliğiyle gerçekleşecek.

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) yerleşkesinde gerçekleşecek olan “Uluslararası Dîvânu Lugâti’t-Türk Sempozyumu”, 30 Ekim 2024 ve 31 Ekim 2024 tarihleri arasında düzenlenecek. Sempozyumda, Türk dilinin bilinen ilk sözlüğü "Dîvânu Lugâti’t-Türk" ve yazarı Kâşgarlı Mahmud başta olmak üzere, Dîvânu Lugâti’t-Türk merkezinde Türk sözlükçülüğü, söz varlığı, çok dillilik, Türkçenin öğretimi, Türk dilinin tarihî dönemleri, Türkçenin diğer dillerle ilişkisi, anlam bilimi konuları ulusal ve uluslararası alanda Türkologlar tarafından yeni bakış açısı ve bilimsel yöntemlerle incelenip değerlendirilecek.

DÎVÂNU LUGÂTİ’T-TÜRK

Türkistan coğrafyasının bilinen ilk sözlüğü ve en önemli eserlerinden biri olan Dîvânu Lugâti’t-Türk, 11. yüzyılda Kâşgarlı Mahmut tarafından Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştı. “Türk Sözlüğünün Divanı” anlamına gelen ve Türk dilinin ilk sözlüğü olan bu eser; Türk dili, Türk tarihi, Türk mitolojisi, Türk coğrafyası, Türk kültürü ve Türk töresi hakkında değerli bilgileri sunan bir eser olarak kabul ediliyor. Nitekim Kâşgarlı Mahmut Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserini, Türk milletinin yüceliğini, Türk dilinin Arapça ile koşu atları gibi yarış edeceğini, Türk dilinin zenginliğini ve Türk dilinin her duygu ve düşünceyi anlatmaya elverişli olduğunu ispat etmek içindir kaleme almıştır. Bu sebeple eser, Türkçeden Arapçaya bir sözlük biçiminde yazılmıştır. Başta Türkologlar olmak üzere birçok araştırmacı tarafından incelenen Dîvânu Lugâti’t-Türk, UNESCO Dünya Belleği Türkiye Ulusal Listesi’ne de kayıtlıdır. Eserin bugün tek nüshası ise İstanbul’daki Millet Kütüphanesinde yer almakta.

KÂŞGARLI MAHMUT KİMDİR?

Türklerin en açık anlatanlarından, en doğru anlayanlarından en iyi kargı kullanan cengaverlerinden olduğum hâlde, Türklerin tekmil illerini, obalarını, çöllerini karış karış, gezip dolaştım... Gördüm ki, Yüce Tanrı devlet güneşini Türklerin burçlarından doğdurmuş...

Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserin yazarı olan Kâşgarlı Mahmut, Türk dilinin ve Türk milliyetçiliğinin en büyük sözcülerinden olarak kabul ediliyor. Doğu Türkistan’ın en önemli merkezlerinden biri olan Kâşgar’da doğan Kâşgarlı Mahmut, iyi öğretim görmüş, İslâmiyet’le ilgili bilimsel çalışmaları yakından izlemiştir. Kâşgarlı Mahmut, Arapça ve Farsçayı da çok iyi öğrenmiştir. Türklerin bulunduğu bölgeleri gezmiş, ana dili olan Türkçenin bütün lehçelerini yerlerinde öğrenmiş, geleneklerini göreneklerini yakından izlemiştir. Bütün Sirderya (Seyhun) kıyılarını dolaştığından Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserinde söz etmektedir. Daha sonrasında dönemin İslam coğrafyasının en önemli kültür merkezlerinden biri olan Irak’a göç eden Kâşgarlı Mhamut, çalışmalarına burada devam etmiştir.