Ukrayna’dan yatırımcılar neden kaçıyor?

Ukrayna, son seneler içinde yatırım alanında yapılan analizlerde konumunu iyileştirdi. Buna rağmen yabancı sermayenin ülkeye girişi oldukça azaldı. Doğrudan yabancı yatırım tutarı 2012 yılında yüzde 25 azaldı. Bunların içinde yüzde 95’i Ukrayna şirketlerinin vergiden kaçmak için Güney Kıbrıs Rum Kesimi üzerinden yaptıkları yatırımlardır. Yeni yatırımcılar Ukrayna’ya girmek istemiyor, yatırımı olanlar ise ülkeden ayrılmak istiyor. Liga.net sitesinde yer alan makalede uzmanlar bu durumu açıklamak için birkaç sebep ileri sürüyorlar:

KURALLAR SÜREKLİ DEĞİŞİYOR

Son seneler içinde Ukrayna’nın yatırım ortamı oldukça kötüleşti. Kiev merkezli Avrupa İş Derneği (EBA) uzmanları ülkedeki durumun "giderek elverişsizleşmekte" olduğunu kaydediyorlar.

Ülkede yatırım ortamının kötüleştiğini Ukrayna Ticari Yatırım Derneği (UAIB) Genel Müdürü Andrey Rıbalçenko da savunuyor. Rıbalçenko’ya göre kötüleşmenin temel nedenini mevzuatta sürekli değişikliklerin yapılması oluşturuyor. En fazla değişiklik Vergi Kanununda yapılıyor.

Rıbalçenko, vergi hukukunda değişiklikleri durdurmak gereğini kaydederek, “ Vergi Hukuku her üç ayda bir değişiyorsa Ukrayna ekonomisine ciddi yatırımları nasıl konuşabiliriz?” dedi.

REFORMLAR ETKİN DEĞİL

Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC)’nun Ukrayna yöneticisi Yelena Voloşina, Ukrayna hükümetinin yeterince düzenli, ölçekli ve radikal olmayan reformlar yaptığını düşünüyor.

Alfa Bank danışmanı Roman Şpek, olumlu gelişmelerin olduğunu ancak onların da yatırımcılar için yeterince hissedilir olmadığını ekliyor.

Dış borç artıyor ülkeye yatırımlar ise azalıyor. Roman Şpek, “Hükümetin beyan ettiği makroekonomik rakamların gerçekleşmemesi de Ukrayna’nın çekiciliğini azaltıyor.” diyor.

Maliye ve Vergi Bakanı Aleksey Klimenko: “Hükümetin hem gelişim stratejisi hem onu gerçekleştirecek bilgiye sahip. Köklü değişim için zaman gerekiyor. Ukrayna’nın doğru yolda olduğundan hiç şüphem yok.” diyor.

YÜKSEK DERECEDE RÜŞVET VAR

Heritage Vakfının (Wall Street Journal ile birlikte çıkardığı) ekonomik özgürlükler raporunda “Rüşvet, yürütme organlarının tüm seviyelerinde ve tüm ekonomik faaliyet alanlarında mevcuttur. Yasalar kötü şekilde uygulanıyor, mülkiyet haklarının korunması ve sözleşmelerin gerçekleştirilme seviyesi ciddi bir eksikliktir” deniliyor.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasının Ukrayna müdür yardımcısı Graham Hutchinson, bir ekonomi forumunda yaptığı konuşmada “Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası rüşvet problemini çözmeyen bir ülkeye yardım etmeyecek.” şeklinde net bir mesaj verdi. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Ukrayna’da en büyük yabancı yatırımcı konumunda bulunuyor.

ABD’in Kiev Büyükelçiliği ekonomi danışmanı David Mile ise “Piyasa büyüklüğünü dikkate alarak Ukrayna daha iyi yatırım şartlarına sahip olabilirdi” diyerek birçok Amerikan şirketi ülkeye yatırım yapmaya hazır olduğu ama gümrükte, yargı sisteminde problemler olduğuna ilişkin bilgilerin onları durdurduğunu kaydediyor.

MÜLKİYET RİSK ALTINDA

Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC)’nun Ukrayna yöneticisi Elena Voloşina: “Mülkiyetin koruma altında olduğundan emin olmadıkça yatırımcı kar yapmayı hiç düşünmez” diyor.

Voloşina, “Bu sadece entelektüel mülkiyetin korunması değil tüm mülkiyeti kapsıyor. Şirketlere yapılan baskınlar ve yargı sisteminden bahsediyoruz” diye ekliyor.

VERGİ PROBLEMLERİ

Alfa Bank danışmanı Roman Şpek, “Makamlar vergilerin oranlarını düşürmek istiyorlar. Ama alacaklılar, borçlular ve yatırımcılarda çıkan sorunların çoğu vergi idaresiyle ilgili” diyor.

Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC) Ukrayna yöneticisi Elena Voloşina: “Ukrayna’da problem verginin hesaplanmasında değil vergi idaresindedir” diyor. “Evet, Katma Değer Vergisi yeniden uygulandıktan sonra iyileşmeler var, otomatik tazminat biraz daha yaygınlaştı, ama borç ve geri ödenmene hala var. Gelir vergisine daha düşük bir faiz oranı uygulanmasından ortaya çıkan avantaj peşin ödeme gerekliliğiyle dengeleniyor” diye belirtiyor.

QHA