TRT'de Kırım Tatar millî marşı Ant Etkenmen ve Numan Çelebicihan anlatıldı

"Türkiye'nin dünyaya açılan sesi" sloganıyla yayın hayatını sürdüren ve özellikle Avrupalı Türklere hitap eden TRT Türkiye'nin Sesi Radyosunda (TSR) hafta içi her gün saat 14.05 -15.00 arasında yayınlanan Günebakan programında, Kırım Tatarlarının millî marşı Ant Etkenmen ve Numan Çelebicihan anlatıldı.

TÜRK'ÜN SÖZÜ KÖŞESİNDE: ANTLI ŞEHİT NUMAN ÇELEBİCİHAN VE ANT ETKENMEN 

Günebakan programının içinde yer alan ve her perşembe günü saat 14.30-15.00 arasında yayınlanan "Türk'ün Sözü" köşesinde geçen hafta bağımsız Türk devletlerinin millî marşları anlatıldı. 6 Haziran 2024 tarihli programda ise "Ant Etkenmen" ve millî marşın sözlerini kaleme alan Kırım Halk Cumhuriyeti'nin ilk başkanı, Antlı şehit Numan Çelebicihan da geniş şekilde yer buldu. Yapımcılığını Şule Yüksel Özçakır, sunuculuğunu ise Mustafa Çamlıca'nın yaptığı programda Genç Yürekler Dergisi İmtiyaz Sahibi, şair-yazar Muhterem Şahin, öncelikle Numan Çelebicihan hakkında ayrıntılı bilgiler verdi ve sonrasında "Ant Etkenmen"i Kırım Tatarca olarak okudu.

"ANT ETKENMEN MİLLÎ RUH DESTANIDIR"

Şahin, Numan Çelebicihan ve Ant Etkenmen ile ilgili şunları söyledi:

"33 yaşında, henüz hayatının baharında, Bolşevikler tarafından şehit edilen Numan Çelebicihan, Kırım Tatar Türklüğünün büyük kahramanı, önderi ve mücadele adamıdır. Gaspıralı İsmail'in yolundan gitmiş, İstanbul'da ve vatan Kırım'da milletinin hürriyet ve bağımsızlığı için korkusuzca önderlik yapmış cesaret timsalidir. En yakın dava arkadaşı Cafer Seydahmet Kırımer'in deyimiyle, 'O bizim, Türk milletinin Antlı kurbanı, Antlı şehidimizdir.' İşte Ant Etkenmen şiiri, onun kaleminden çıkmış, millî bir ruhla yazıya dökülmüş bir yemin metnidir. Ant Etkenmen, 1916'da yayınlanmış, 9 Aralık 1917'de, Bahçesaray'da, Kırım Tatar Millî Kurultayı'nda millî marş olarak söylenmiştir. O gün bugündür Ant Etkenmen, Kırım Tatar Türklerinin ışığıdır, kılavuzudur, millî ruh destanıdır. Şehit Numan Çelebicacihan'ı saygıyla ve minnetle anıyoruz."

Her hafta şair-yazar Muhterem Şahin'in konuşmacı olarak katıldığı Türk'ün Sözü köşesinde, Türk dünyasına yönelik sosyal, edebî, kültürel ve sanatsal alanlarda söyleşi yapılıyor. 

NUMAN ÇELEBİCİHAN'IN HAYATI

1885 senesi “Büyük Sunaq” köyünde doğan Numan Çelebicihan 1908-1916 seneleri arasında İstanbul’da ve St. Petersburg’da Hukuk ve Tıp eğitimi aldı. 1908 senesi Cafer Seydamet ile birlikte Türkiye’de oluşan inkılap hareketlerini yakından takip etti.

Kırım Tatar halkının sorunlarına çare bulmak ve çarlık idaresi altında ezilen halkının yaralarına derman olmak için büyük bir gayret ile çalıştı ve bu maksatla “Qırım Talebe Cemiyeti”ni kurdu. 1917 senesinde Kırım, Litvanya, Belarus ve Polonya Müftüsü oldu. Kırım Müslümanları İcra Komitesi'nin başkanı olarak seçildi.

Bu süre boyunca, daha öncesinde olduğu gibi Kırım Tatar halkının teşkilatlanması ve kendi geleceğini eline alabilmesi için çalışmalar yürüttü. Yine aynı sene içerisinde Aralık ayında Birinci Kırım Tatar Millî Kurultayının toplanmasında büyük bir rol üstlendi ve Kurultayın idare heyetinin başkanı olarak seçildi.

Kurultay’ın çalışmaları sonucunda “Kırım Tatar Halk Cumhuriyeti”nin kurulması için çalışmalar yürütülmesi kararı alındı ve kurulan hükûmetin başkanlığına Numan Çelebicihan seçildi. Kırım’ın Bolşevik kuvvetleri tarafından işgal edilmesi sonucunda Kurultay dağıtıldı ve Kırım Tatarlarının millî liderleri ya tutuklandı ya da Kırım’dan kaçmaya mecbur edildi. Tutuklanan Numan Çelebicihan 23 Şubat 1918 tarihinde Bolşevikler tarafından vahşice öldürüldü ve naaşı Karadeniz’e atıldı.

Çelebicihan, ayrıca şair ve neşirci olarak tanınıyordu. Yazdığı “Ant Etkenmen” şiiri Kırım Tatarlarının millî marşı kabul edildi.