Sürgün yasası çıkmazda

Kırım’ın Yerli Halklarını Araştırma ve Destekleme Vakfı Başkanı Nadir Bekirov, 15 Nisan’da Simferopol’de (Akmescit) düzenlediği basın toplantısında Ukrayna devletinin “Milliyetinden dolayı sürgün edilen vatandaşların haklarının iade edilmesi” kanunun kabul edilmesi konusunda sergilediği tutumunu yorumladı. Bekirov, Ukrayna devletinin bu konuda sergilediği tutumun Ukrayna’nın Kırım Tatarlarının sorunlarını hukuki yoldan çözmekten kaçtığını gösterdiğini söyledi.
QHA’nın daha önce bildirdiği gibi, 8 Nisan’da Kiev’de “Milliyetten dolayı sürgün edilen vatandaşların haklarının iade edilmesi konusunun hukuki çözüm perspektifleri” konusunda yuvarlak masa toplantısı yapıldı. Bu toplantı Ukrayna Verhovna Radası (Ukrayna Parlamentosu) İnsan Hakları, Milli Azınlıklar ve Milliyetlerarası İlişkiler Komitesi tarafından organize edildi.
Yuvarlak masa toplantısının yapılması teklifi 2008 Kasım’da Kırım Yerli Halklar Vakfı, Ukrayna Halkları Forumu ve Ukrayna Geneli “Vitçızna” (Anavatan) olmak üzere 3 Ukrayna sivil toplum teşkilatı tarafından  yapıldı.
Nadir Bekirov, yuvarlak masa toplantısını yorumlarken “Bu toplantı büyük zorluklarla yapıldı. Toplantı yapma teklifinin toplumun teklifi olmasına rağmen, bu inisiyatif devlet organları tarafından bürokratlaştırıldı. Bunun sonucunda Verhovna Rada Komitesinin toplantıya davet etmek istemediği birçok Kırım Tatar teşkilatı, uzmanlar ve hatta bazı devlet kurumları toplantıya katılamadı” dedi.
Bunun yanı sıra Parlamento Komitesi görüşmenin süresini kısıtladı. Tartışma süresi kısıtlandığından dolayı toplantıda Kırım Tatar halkını temsil eden Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı, Ukrayna milletvekili Mustafa A.Kırımoğlu, KTMM 1. Başkan Yardımcısı Refat Çubarov ve Nadir Bekirov’a Kırım Tatar Halkının belgelere dayanan pozisyonunu sunma imkanını vermedi.
Nadir Bekirov’a göre sözü edilen kanun taslağı Kırım Tatarlarının haklarının iade edilmesini sağlayacak bir kanun değil, tam tersine, Kırım Tatarlarının durumunu büyük ölçüde kötüleştiren bir taslak. Bekirov, kanun taslağı adının içeriğine uymadığını belirtti. Vakıf başkanı, taslakta milliyetten dolayı sürgün edilen halkların belirtilmediğini, taslakta sürgünün devletin suç politikası olarak yorumlanmasından kaçınıldığını ve sürgünün baskı niteliğini taşıdığı belirtilmediğini kaydetti.
Bekirov, Ukrayna Milliyetlerarası İlişkiler ve Dini İşler Devlet Komitesi Başkanı Aleksandr Sagan, Ukrayna Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ve Ukrayna Toprak Kaynakları Devlet Komitesi tarafından yazılı olarak desteklenen kanun tasarısının devlet organları ve bilim kurumları tarafından işe yaramaz bir kanun tasarısı olarak kabul edildiğini belirtti. Vakıf Başkanı, kanun tasarısının işe yaramaz bir taslak olarak kabul eden kurumların kanunun geri çekilmesi gerektiğine dair beyanda bulunduklarını kaydederken “Bu pozisyonu AGİT Milli Azınlıklar Yüksek Komiserliği Hukuk Danışmanı Vincent de Graf da destekledi” dedi.
Bekirov, Mustafa A.Kırımoğlu’nun ve Refat Çubarov’un toplantıda kendi hazırladıkları, 2004 Yılında Ukrayna Parlamentosunda kabul edilen, ancak daha sonra dönemin Cumhurbaşkanı Leonid Kuçma tarafından veto edilen kanun taslağının parlamentoda neden yeniden gündeme konduğunu anlattıklarını kaydederken, bu pozisyonlarının kendisini öfkelendirdiğini belirtti. Nadir Bekirov, KTMM’nin elinde alternatif “Sürgün edilen vatandaşlara haklarının iade edilmesi” kanunun olduğunu, ancak bunun Ukrayna Verhovna Radasında kaydedilmediğini anlattı.
Bekirov, sürgün edilen vatandaşların haklarının iade edilmesini öngören kanun tasarısı konusunda oluşan durumu yorumlarken “Bu durum bunlar arasında suskun anlaşma olduğunu gösteriyor” diyerek KTMM’nin Ukrayna devletine uşaklık yaptığını iddia etti.
Toplantı sonucunda, işe yaramaz olduğu açıkça görünen Ukrayna Hükümetince 11 Eylül 2008’de kaydedilen kanun tasarısının tamamlanması, 2004 yılında Verhovna Rada tarafından kabul edilen, ancak daha sonra Leonid Kuçma tarafından veto koyulan kanun tasarısının esas olarak alınıp bunun geliştirilmesi ve kanunun hazırlıklarına Birleşmişmiş Milletler (BM), Avrupa Konseyi, AGİT’in aktif katılımı ile sıfırdan başlama olmak üzere 3 alternatif öne sürüldü. Mustafa A.Kırımoğlu ve Refat Çubarov, 2004 yılında parlamentoda kabul edilen kanun tasarısının esas olarak alınması ve geliştirilmesi alternatifini destekledi. Nadir Bekirov Kırım Yerli Halklar Vakfı üyesi Ayder Mustafayev ve diğerleri ise baştan yeni kanun tasarısının hazırlanması alternatifini destekledi.
Bekirov, “Ukrayna devletinin parlamentoya Ukrayna Milliyetlerarası İlişkiler ve Dini İşler Devlet Komitesinin hazırladığı kanun tasarısını kabul ettirme ihtimali de var. Eğer bu olursa, o zaman kanun tasarısının değiştirilmesi veya buna alternatif kanun tasarısının teklif edilmesi imkansız olur” dedi.
Dilara Tabakova- Osman Bayramaliyev


QHA