Avrupa Savunma Mekanizması: AB ülkeleri ortak savunma fonunu görüşecek

Avrupa Birliği (AB) maliye bakanları, bu hafta savunma ekipmanlarının satın alınması için ortak bir hükûmetler arası savunma fonu oluşturulması konusunu görüşmeyi planlıyor.

KAMU BORCU ARTMADAN SAVUNMA FİNANSMANI SAĞLANABİLİR

Reuters'ın 7 Nisan 2025 tarihli haberine göre; AB dönem başkanı olan Polonya'nın talebi üzerine, ekonomik konularda politika araştırmaları yapan Bruegel adlı düşünce kuruluşu tarafından bir belge hazırlandı. Hazırlanan belgede; yüksek borç seviyesine sahip birçok ülke için endişe kaynağı olan kamu borcunu artırmadan önemli bir savunma finansmanı sağlanabileceği belirtildi.

Ayrıca bu belge; Avrupa hükûmetlerinin güvenlikleri için artık tamamen Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) güvenemeyeceklerini anlamalarıyla birlikte, AB'de Rusya'nın olası bir saldırısına karşı hazırlıkların nasıl finanse edileceğine ilişkin yaşanan tartışmanın bir parçası olarak görülüyor.

Belgeye göre AB, savunma yatırımlarına yönelik mali kısıtlamaları gevşetmeyi ve Birlik bütçesinin güvenliğine aykırı olarak büyük savunma projeleri için ortak borçlanma yapmayı amaçlıyor. Böylelikle, dört yıl içinde askeri harcamaların 800 milyar avro artırılması hedefleniyor.

Söz konusu olan ortak savunma fonunun 12 Nisan 2025'te Varşova'da düzenlenecek AB maliye bakanları gayriresmî toplantısında görüşülmesi planlanıyor. Bu fon, daha önce duyurulan finansman girişimlerine eklenecek.

AVRUPA SAVUNMA MEKANİZMASI 

Bahsi geçen ortak savunma fonunun adı, "Avrupa Savunma Mekanizması (EDM)" olacak. Fon, hükûmetler arası bir anlaşma kapsamında kurulacak ve piyasadan borçlanma imkânı sağlayan önemli miktarda ödenmiş ve geri çağrılabilir sermayeye sahip olacak. EDM, aynı zamanda kredi de verebilecek. Mekanizmaya; Birleşik Krallık, Ukrayna veya Norveç gibi AB dışından da üye kabul edilecek.

Brugel'in sunduğu belgede, "Avrupa Savunma Mekanizması... belirli alanlarda münhasır bir tedarik ajansı, planlayıcı, fon sağlayıcı ve potansiyel olarak stratejik kolaylaştırıcıların sahibi olarak hizmet verecek ve üyelerinin yetki alanları dahilinde savunma tek pazar kurallarına uyma konusunda yasal bir taahhütte bulunacaktır." açıklaması yer aldı. 

ORTAK BİR AVRUPA SAVUNMA PAZARI OLUŞTURMAK MÜMKÜN

Öte yandan Bruegel'in belgesinde, Avrupa'nın 2030 yılına kadar ABD'ye olan askeri bağımlılığını azaltma şansının ancak tedariği mümkün olan en geniş ölçüde ortak bir Avrupa savunma pazarı oluşturulmasıyla mümkün olabileceği belirtildi. Aynı zamanda; Avrupa'nın kendi savunma sanayisini güçlendirmek için EDM'nin sadece mekanizmaya dahil olan ülkelerden ya da merkezi EDM ülkelerinde bulunan belirli asgari katılım derecesine sahip olan konsorsiyumlardan alım yapacağı kaydedildi. 

EDM, KAMU BORÇLARININ ARTMASINI ÖNLEMEYİ PLANLIYOR

Yüksek borçlu AB ülkeleri için ise EDM, kamu borçlarının artmasını önlemeyi planlıyor. Çünkü savunma varlıklarının sahibi olarak, bu varlıkları elde etmek için yapılan borç, millî hesaplar yerine EDM'nin defterlerinde yer alacak. Bu husus; İtalya, İspanya, Yunanistan, Belçika, Portekiz ya da Fransa gibi ülkeler için önem arz ediyor.

Bruegel, EDM'nin üyelerine borç verirken standart bir oran uygulayabileceğini ve tüm üyeler tarafından periyodik olarak yenilenen bir güven fonundan gelen katkılarla, Rusya ya da Belarus ile ortak sınırı olan, yüksek düzeyde millî askeri harcama yapan ülkeler olan "cephe devletleri" için sübvanse edilmiş bir oran uygulayabileceğini belirtti.