Tarihçilerin kutbu Prof. Dr. Halil İnalcık'ın vefatının 6. yıl dönümü

Osmanlı tarihinin, Türk tarihçiliğinin unutulmaz ismi, Kırım Tatarı Prof. Dr. Halil İnalcık 6 yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu. Vatan Kırım kökenli Prof. Dr. İnalcık, Osmanlı tarihi ve Kırım Hanlığı üzerine yaptığı çalışmalar ile hafızalara kazındı. "Tarihçilerin kutbu" olarak anılan büyük tarihçi, tam bir asırlık ömrünü tarih ilminin gelişmesine adadı.

Dünyaca ünlü Kırım Tatarı tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık'ın bugün vefatının 6'ncı yıl dönümü. Prof. Dr. İnalcık 25 Temmuz 2016 tarihinde 100 yaşında yaşamını yitirmişti. "Tarihçilerin kutbu" ve "Hocaların hocası" olarak nitelendirilen Prof. Dr. İnalcık, Osmanlı tarihini dünyaya tanıtan en önemli tarihçiler arasında yer alıyor.

Halil İnalcık, 1916'da İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey, annesi Ayşe Bahriye Hanım'dır. Ailesi, 1924 yılında Ankara'ya yerleşti. 1923-1930 arasında Ankara Gazi Mektebi'nde, bir yıl Sivas Muallim Mektebi’ne devam etti. Orta tahsilini 1931’de Ankara’da Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladıktan sonra Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde lise tahsiline devam etti. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi bölümünde yüksek öğrenimine başladı. 1940 yılında mezun olduktan sonra fakültede asistan olarak kaldı.

Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesinin ilk öğrencilerinden olan ünlü tarihçi İnalcık, Yakınçağ Bölümünde doktorasını da tamamladıktan sonra, 1942-1972 yılları arasında öğretim üyeliği yapmış; Chicago Üniversitesi Tarih Bölümünde Osmanlı tarihi dersleri vermişti. 1993’te de Bilkent Üniversitesine geçmişti.

Eserleri onlarca dile çevrilen, “dünyanın en büyük Osmanlı tarihçisi” olarak kabul edilen İnalcık, özellikle Osmanlı İmparatorluğu tarihi üzerine önemli çalışmaları gerçekleştirmiş, birçok Osmanlı tarihçisinin hocalığını yapmıştı. Halil İnalcık’ın dedesinin Bahçesaray Hansarayı Camisi müezzini olduğu, kendisinin işgalden önce Kırım’ı ziyaret ettiği, Türkiye’deki ve görev yaptığı yıllarda ABD’deki Kırım Tatar camiası ile her zaman yakın ilişkiler içerisinde olduğu biliniyordu.
Yönetmen Neşe Sarısoy Karatay ve KTMM Türkiye Temsilcisi Zafer Karatay’ın hazırladığı “Kırım” belgeselinden (1994) başlayarak birçok belgeselde danışmanlık yapmış, Osmanlı tarihinin önemli noktalarını anlatmıştı.

Prof. Dr. İnalcık, uzun süredir tedavi gördüğü Ankara Güven Hastanesinde, 25 Temmuz 2016’da 100 yaşında hayatını kaybetti. 27 Temmuz 2016’da Ankara’da gerçekleştirilen törenin ardından da 28 Temmuz 2016’da İstanbul’da Fatih Cami haziresine defnedildi.

Hayatı boyunca 25 kitap ve 310’dan fazla makaleye imza atmış olan Halil İnalcık’ın en son üzerinde uzun yıllar çalıştığı ve vefatından önce tamamladığı, “Kırım Tarihi Üzerine Araştırmalar 1441-1700” isimli eseri de okuyucularla buluşmuştu.

İnalcık’ın yazdığı ve birkaç dilde araştırmacıların da, tarihçi olmayan okurların da ilgiyle okuduğu eserlerden bazıları şunlardır:

-The Ottoman Empire, The Classical Age, 1300-1600, 1974 (Osmanlı İmparatorluğu, Klasik Çağ)
-Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanid
-The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire, Bloomington,
-Gazavat-ı Sultan Murad b. Mehemmed Han
-Ottoman Civilization (Gunsel Renda ile birlikte),
-Essays in Ottoman History
-Fatih Devri Üzerine Tedkikler ve Vesikalar,
-Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet,
-Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt 1 – Cilt 2
-Tanzimat ve Bulgar Meselesi
-Şair ve Patron,
-Atatürk ve Demokratik Türkiye,
-Devlet-i Aliyye,
-Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı
-Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı,
-Devlet-i ‘Aliyye: Tagayyür ve Fesad, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar II,
-Kanunname-i Sultani Ber Muceb-i Örf-i Osmani
-Osmanlı’da Devlet Hukuk Adalet
-Osmanlı Uygarlığı
-Has-Bağçede ‘Ayş u Tarab
-Kırım Tarihi Üzerine Araştırmalar 1441-1700