Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, basın mensuplarıyla buluştu

Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) 2023'ün ilk günlerinde Ukrayna ve Rusya ombudsmanlarını başkent Ankara'da bir araya getirdi. Tahıl Koridoru Anlaşması ve esir takası gibi gündem maddelerinin masaya yatırıldığı ikili görüşmelerde, Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Ukrayna ve Rusya arasında insani koridor açılması hususunda öneride bulundu. 

TÜRKİYE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU BASIN TOPLANTISI 

Türkiye Ombudsmanlığı kuruluşunun 10. yıldönümünde 2022 yılı faaliyetleri ve 2023'e yönelik planlamaları hakkında bilgi vermek için basın toplantısı düzenledi. Ankara Plaza Otel'de saat 10.00'da başlayan toplantının açılış konuşmasını Türkiye Kamu Kurumu (KDK) Başdenetçisi Şeref Malkoç yaptı. Malkoç konuşmasında şu ifadeleri kullandı:

"Halk ile idare arasındaki ihtilafların dostane bir çözüm mercii olan KDK, insanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır” inancı ve “insanı yaşat ki Devlet yaşasın” ilkesi ile çalışmalarını 10 yıldır sürdürmektedir. KDK, Anayasanın 74. maddesi ve 6328 sayılı kanundan aldığı yetki ile “idarenin eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını” denetlemekte ve raporlarını TBMM’ ye sunmaktadır.KDK olarak;

1) İdarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine,
2) İyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine,
3) İnsan haklarının gelişmesine,
4) Hukukun üstünlüğünün sağlanmasına,
5) Hak arama kültürünün yaygınlaşmasına,
6) Şeffaf, insan odaklı bir idarenin oluşmasına,
katkı sağlamaya çalışmaktayız" 

KDK'NIN 2022 FAALİYETLERİ

Türkiye'nin arabuluculuk rolünü hatırlatan Malkoç, KDK'nın 2022 faaliyetlerinden söz etti. Malkoç, "KDK, faaliyete geçmesinin 10. yılını kutlamaktadır. Bu 10 yıllık süre içerisinde etkin, tercih edilen ve iyi bilinen bir hak arama kurumu olma yolunda önemli mesafeler aldık. Bu 10 yıl zarfında toplumun her kesimi ile temas kurduk. Sivil Toplum Kuruşlarla (STK) Medya ile Üniversiteler ile ortak çalışmalar yaptık. Bu süreçte 207 bin 403 yazılı şikâyet aldık, bu başvuruların 205 bin 639’unu karara bağladık. Ayrıca bize, e-mail yoluyla, mektupla, telefonla, veya yüz yüze başvuran bir milyon kişiye yardımcı olduk onlara yol gösterdik, hukuki destekte bulunduk. Bu çabaların sonucu olarak idareye verdiğimiz Tavsiye Kararlarına uyulma oranı %20’ lerden % 79’ lara ulaştı. Avrupa’da bu oran %80’ dir" açıklamasını yaptı. 

Malkoç, "Zira 2053, 2071 vizyonu olan yeni ve güçlü Türkiye’nin İnsan Hakları, Hukuk, Demokrasi, Hakkaniyet ve Adalet Üzerinde yükseleceğine inanıyoruz. 2022 yılında 17 bin 816 başvuru, 2021 yılından 2042 başvuru toplam 19 bin 858 dosyayı inceledik. 18 bin 094 başvuruyu karara bağladık. Bunların 2 bin 194’ ü Dostane Çözüm Kararı, bin 97’ si Tavsiye Kararı, 625’ i Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı. 162 bin 143 kişiye yol gösterdik hukuki yardımda bulunduk" dedi.

KDK RAPORUNDA MACARİSTAN'DAKİ UKRAYNALI GÖÇMENLER ELE ALINACAK

Malkoç, ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ortaklığında faaliyetlerine de değindi. Malkoç, tavsiye kararları içinde şu maddelerin görüşüldüğü ve rapor hazırlandığını belirtti:

"Türkiye’deki 3,5 milyon Suriyeliler ile ilgili raporumuz. Kovid-19 sürecinden Türkiye’nin Koronovirüsle Mücadele raporumuz. Macaristan’daki Ukraynalı göçmenler. Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler raporumuz bunlardan bir kaçıdır" 

İki gün boyunca 4 ayrı oturumda “21. Yüzyılda İnsan Hakları Geleceği" konferanslarına katılan ombudsman, yetkili ve basın mensuplarına teşekkür etti.

İNSANİ KORİDOR MESELESİ

Malkoç, toplantı kapsamında basın mensuplarının İstanbul'da kurulması planlanan insani koridorla ilgili sorusuna, "Sahada bir platform oluşturmayı arzu ediyoruz. Daha doğrusu bu teklif bize hem Ukrayna hem de Rusya Ombudsmanı tarafından iletildi. Bunu 3 ay önce biz söylemiştik, olgunlaştırdılar ve şimdi onlar bize iletti. Tabi bütün bunların oluşabilmesi için ülkelerin siyasi otoritelerinin ve siyasi iradelerinin buna izin vermesi gerekiyor. Bunun için kolaylık sağlanması gerekiyor" ifadeleri ile cevap verdi.

UKRAYNA OMBUDSMANI RUSYA TARAFINA 800 KİŞİLİK LİSTE VERDİ

İnsani koridorun açılmasına inandığını dile getiren Malkoç, "Siyasi irade oluşursa -ki ben oluşacağına inanıyorum- Sayın Erdoğan, Sayın Zelenskıy ve Sayın Putin'in görüşmesiyle ortaya çıkacak. Türkiye'nin koordinatörlüğündeki görüşmelerde birbirlerine (Ukrayna Ombudsmanı ile Rusya Ombudsmanı) liste (esir takası) verdiler ve müzakerede bulundular. Benim de bulunduğum toplantıda Ukrayna Ombudsmanı Rusya tarafına 800 kişilik bir liste verdi. Rusya Ombudsmanı Ukrayna Ombudsmanına ise 200 kişilik liste verdi" açıklamasında bulundu. 

Malkoç, "Eğer İstanbul'da platform kurabillirsek bu konular müzakere edilir, çözüme daha kolay ulaşılır. Bu mekanizmayı kurma aşamasındayız" dedi.

İNSANİ KORİDORLA İLGİLİ RUSYA VE UKRAYNA OMBUDSMANLARI ARASINDA MÜZAKERELER

Şeref Malkoç toplantıda insani koirdorla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:

"Arkadaşlar 3 ay kadar önceydi. UNICEF'in Ankara temsilciliğinden bize şöyle bir talep ulaştı. Savaş bölgesinde annesi babası ölmüş veya göç etmiş çocuklar var. Bunları ailelerine kavuşturmak için bir çalışma yapabilir misiniz? diye bize teklifte bulunuldu. Biz de o dönem Ukrayna ve Rusya Ombudsmanı ile online ortamda görüştük. Önce olumlu baktılar. İkinci görüşmemizde biraz zamana ihtiyaçları olduğunu söylediler. Biz de onları bekliyorduk. Bu arada bahsettiğim toplantımız oldu. 

11-12 Ocak 2023 Uluslararası Ombudsmanlar Toplantısını yaptık. Her iki ombudsman, yani Ukrayna Ombudsmanı Dmitro Bey, Rusya Ombudsmanı Tatyana Hanım kendi ülkelerine gelmeden önce basına açıklama yaptılar. Bu konuda hazır olduklarını belirttiler. Tabi bizim kendileri ile de temasımız oldu. İşin kolaylaşması için bunu kendilerinden talep etmiştim. Hem kendi kamuoyularını rahatlattılar hem de idarelerine böylece bilgi vermiş oldular. Türkiye'ye geldiklerinde bizim koordinatörlüğümüzde 4 defa, 4 defa da kendi aralarında olmak üzere 8 defa görüşüldü. Üçüncü görüşmede, Cumhurbaşkanlığında programımızın açılışına gitmeden önce tekrar bir araya geldik. Değişik konular konuşuluyor. Savaş devam ediyor. Kolay değil. Her gün bombalar patlıyor.

Ben onlara şu teklifte bulundum. Evet mutlaka konuşacaksınız ama karar alıp iş yapmanız gerekir. Birincisi, ‘bir araya gelip bu koridorun açılması için hazır mısınız?’. Onlar, ‘hazırız’ dediler. İkincisi ben onlara, ‘hazırsanız bunu Sayın Cumhurbaşkanımıza birazdan ileteceğim’ dedim. Bunu da kabul ettiler. Üçüncüsü Cumhurbaşkanımızla bir araya geleceklerdi. Bu üçü de gerçekleşti. Dolayısıyla fevkalade bir gelişme oldu. Şu anda beklediğimiz şey şu. Bu arkadaşlarımız kendi ülkelerine gittiklerinde Türkiye'de yaptıkları görüşmeleri, sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmeleri kendi yönetimlerine aktaracaklar. Sayın Cumhurbaşkanımızla Sayın Zelenskıy ve Sayın Putin ile görüştükten sonra, tekrar online ortamda geldiğimiz noktayı değerlendirip ona göre adımlar atacağız. Tabi biz şuna dikkat ediyoruz. Ateşkesin sağlanması ve nokta barış benzeri konular devlet insanlarının, siyasetçilerin işi. Biz ombudsmanlık sınırları içerisinde kalarak insani açıdan hangi hizmetleri yapabiliriz bu gayret içerisindeyiz. Geldiğimiz nokta itibariyle şunu ifade edeyim iş yarı yarıya halloldu."