Kırım Vakfı Tarih ve Kültür Konferansları “Bir Zamanlar Dobruca” ile başladı

Dilara Dilşah KAYA / QHA ANKARA

 “Kırım Vakfı Tarih ve Kültür Konferansları” 2024-2025 sezonu, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Vakfı ve Yurtdışı Türkler ve Akrabalar Toplulukları Başkanlığı (YTB) birlikteliği ile düzenlenen programla başladı. Yeni dönemin ilk etkinliği "Bir Zamanlar Dobruca" kitabının yazarlarından olan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) Öğretim Üyesi Dr. Filiz Tutku Aydın Bezikoğlu tarafından verilen konferansla gerçekleşti.

Dr. Ahmet İhsan Kırımlı Sosyal Tesisi bünyesinde bulunan Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesi'nde, 2 Kasım 2024 tarihinde saat 14.00'te başlayan programda kitap tanıtımı ve fotoğraf sergisi düzenlendi.

Etkinliğe; Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasıl Bodnar, Litvanya'nın Ankara Büyükelçisi Ricardas Degutis, İYİ Parti Ankara Milletvekili ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komisyonu Üyesi Prof. Dr. Kürşad Zorlu, YTB Başkan Yardımcısı Murat Kazancı, Gölbaşı Kaymakamı Erol Rüstemoğlu, Polonya'nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Maciej Lang, Romanya'nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Alina Huszar, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Üyesi ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof. Dr. Gayana Yüksel, Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Tatar Teşkilatı Platformu Başkanı Ümit Şilit, Dünya Uygur Kurultayı Genel Sekreteri Prof. Dr. Erkin Emet, Dünya Ahıska Birliği Ankara temsilcileri, Kafkas Derneği Federasyonu temsilcileri, Kazan Tatarları Derneği temsilcileri ve çok sayıda akademisyen katılım sağladı.

FOTOĞRAF SERGİSİ AÇILDI

Konferans öncesinde kitapta yer alan fotoğraflardan 30 tanesi, fotoğraf sergisinde katılımcıların ilgisine sunuldu. Sergi açılışında Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay konuşma gerçekleştirdi. 1783 yılında Kırım Hanlığı'nın işgal edilmesinin ardından kitlesel göçlerin oluştuğunu ifade eden Kalkay, Kırım Tatarlarının birçok yere göçtüğünü ve bu yerlerden birinin de Romanya’nın Dobruca bölgesi olduğunu aktardı. Bu nedenle bu kitabın tanıtımının Kırım Tatarları için ayrı bir önemi olduğunu ifade etti. Fotoğraf sergisinde kitabın yazarlarından olan Filiz Tutku Aydın Bezikoğlu da bir konuşma yaptı. Serginin daha önce Romanya’da da gerçekleştirildiğini belirten Bezikoğlu, aynı serginin Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay’ın inisiyatifiyle bugün Türkiye’de de düzenlendiğini ifade etti. Bezikoğlu, sergideki fotoğrafların ise Kırım Millî Merkezi Arşivi sayesinde günümüze kadar geldiğini ve özel arşivlerden alınmaları nedeniyle ilk defa gün yüzüne çıktığını vurguladı.

ETKİNLİK, KATILIMCILARIN KONUŞMALARIYLA DEVAM ETTİ

Etkinlik, açılış konuşmalarıyla devam etti. Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, İYİ Parti Ankara Milletvekili Prof. Dr. Kürşad Zorlu, YTB Başkan Yardımcısı Murat Kazancı ve Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasıl Bodnar tarafından konuşma gerçekleştirildi.

İlk konuşma Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay tarafından yapıldı. Kalkay, Kırım Tatarlarının Kırım’ın Ruslar tarafından işgal edilmesinin ardından dünyanın birçok yerine dağıldığını belirtti. Özellikle diasporanın ülkeler arası oluşturduğu bağlara da dikkat çekti. Ayrıca Romanya’daki Kırım Tatarları tarafından çıkartılan Emel Dergisi'nden de bahseden Kalkay, bu derginin Kırım Tatar aydınlanmasının öncülerinden olan İsmail Bey Gaspıralı’nın çıkarmış olduğu Tercüman gazetesinin farklı bir versiyonu olma niteliği taşıdığını da kaydetti.

KIRIMOĞLU’NUN HAYATINI KONU ALAN KİTAP YOLDA!

Açılış konuşmasında YTB Başkan Yardımcısı Murat Kazancı, YTB olarak Türk soyluların kültürel miraslarını korumalarına, millî kimliklerini yaşatmalarına ve bunları gelecek kuşaklara aktarmalarına katkı sağlayan bu tür projeleri desteklediklerini belirtti. Murat Kazancı ayrıca, “Geçmişe yön veren olayların, süreçlerin ve kişilerin kayıt altına alınarak bugün eve geleceğe taşındığı bu eserleri, kardeş topluluklarımızla neden güçlü bağlarımıza sahip olduğumuzun önemli bir göstergesi olarak görüyoruz.” diyerek eserin Türk dünyası için önemine değindi.

Aynı zamanda YTB Başkan Yardımcısı yeni bir projenin de müjdesini verdi. Kırım Tatar halkının millî lideri ve Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun hayatını ve mücadelesini anlatan bir çalışmanın hayata geçirileceği haberini paylaştı.

"BU TEKERRÜRLERİN NEDENİ KÖTÜLÜĞÜN KÖKÜNÜN MAALESEF CEZALANDIRILMAMIŞ OLMASI"

Ukrayna Büyükelçisi Vasıl Bodnar, etkinlikte konuşma yaptı. “Bir Zamanlar Dobruca” adlı eserin yayımlanmasının Kırım Tatar halkı için çok önemli bir faaliyet olduğunu söyleyen Büyükelçi Bodnar, kitapların süre gelen kültürel devamlılığın bir garantisi olduğunu vurguladı.

Büyükelçi Bodnar ayrıca, çeşitli ülkelerdeki Kırım Tatar diasporaları hakkında yayımlanan çalışmalara değindi. Kırım Tatarlarının barış içerisinde yaşama isteğinin Kırım topraklarına Rusların gelmesiyle bu isteklerinden mahrum kaldıklarını vurguladı. Sözlerine “Ruslar Kırım'a 200 yıl önce geldiğinde de aynı şey yaşanmıştı değil mi?” ifadeleriyle devam eden Bodnar, Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgaline de değinerek “Bugün Ukrayna'ya savaş ve silahla geldiklerinde de yine aynı şey yaşandı. Bu tekerrürlerin nedeni kötülüğün kökünün maalesef cezalandırılmamış olması.” cümlesiyle konuşmasını sonlandırdı.

MİLLETVEKİLİ KÜRŞAD ZORLU DA KONUŞMA GERÇEKLEŞTİRDİ

Etkinliğe katılım sağlayan isimlerden olan İYİ Parti Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu da etkinlik açılışında konuştu. Konuşmasında Kırım’ın Türk milletinin büyük bir kaygısı olduğunu belirten Zorlu, 2014 yılında Kırım’ın Rusya tarafından işgal edilmesiyle Kırım Tatarlarının sürgününün devam ettiğini vurguladı. Zorlu, “Eğer o gün dünya bu sürgünün ardından yaşanan bu yasa dışı ilhaka karşı çıkmış olsaydı, bugün belki Ukrayna'daki bu savaş yaşanmamış olacaktı.” ifadelerini kullanarak Ukrayna topraklarında süregelen savaşa da değindi. Türkiye’nin daima Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün yanında olduğunu vurgulayan Zorlu, savaşın kısa süre içerisinde sonlanması dileğinde bulundu. Zorlu, son olarak konuşmasında Kırım Türklüğünün tekrardan Kırım’da yaşamaya devam etmesini umduğunu kaydetti.

KİTABIN YAZARLARINDAN FİLİZ TUTKU AYDIN BEZİKOĞLU, TANITIMI YAPILAN KİTAP HAKKINDA KONUŞTU

Katılımcıların konuşmasının ardından “Bir Zamanlar Dobruca” adlı kitabın yazarlarından olan Filiz Tutku Aydın Bezikoğlu kitabın tanıtımını yaptı. Dobruca’nın bir zamanlar küçük Tataristan, Küçük Kırım olarak anıldığından bahseden Bezikoğlu, Dobruca’nın Kırım Tatar kültürünün günümüze dek sürmesinde ve aktarılmasında çok önemli bir yeri olduğunu ifade etti. Bezikoğlu, konuşmasının başında Kırım Tatarlarının millî lideri Kırımoğlu’nun “Nereyi kaybedersek kaybedelim, Türkiye’yi kaybetmeyelim. Çünkü Türkiye tek sığınağımız.” ifadesine yer verdi.

Bezikoğlu; kitapta ele alınmış olan Kırım Tatarları tarafından oluşturulan derneklerin, vakıfların, Emel ve Tercüman gibi dergilerin Kırım Tatarlarının etnik bir halk olmaktan çok millî bir kimlik, bir millet oluşumuna hizmet ettiğini aktardı. Nitekim Kırım Tatar diasporalarının bu oluşumlardaki rolünü ele alan Bezikoğlu ayrıca, “Diasporada da milliyetçilik en az ana vatanda olduğu kadar güçlü olabiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Zamanında Romanya devletinin Kırım Tatarları için özgürlük ortamı yarattığı söyleyen Bezikoğlu, Romanya’da gelişen Kırım Tatar diasporası ve bu diasporaların faaliyetlerinden de bahsederek, Cafer Seyit Ahmet, Müstecip Ülküsal, Mehmet Niyazi, Selim Abdülhakim ve İbrahim Temo gibi tarihe geçmiş Kırım Tatarlarının bu diasporadaki rollerine ve önemli çalışmalarına değindi. Eserinin kapağında yer alan Kırım Halk Şairi Mehmet Niyazi Anıtın'a ayrıca değinen Bezikoğlu, bu anıtın ve resmin önemini “Bu resim bizim için çok önemli çünkü hareketin böyle sadece bir millet bir azınlık hareketi olmaktansa bir diasporik bir hareket olduğunu görüyoruz.” ifadeleriyle açıkladı.

Bezikoğlu, Dobruca’nın Türkiye’de yaşayan Kırım Tatarlarının kültürel kimliklerini ve varlıklarını korumalarının bir yolu olduğunu da belirtti. “Dobruca bizi Kırım’a bağlayan bir bağ” ifadelerini kullanan Bezikoğlu, Dobruca vasıtasıyla Kırım Tatar kültürünün Türkiye’ye getirildiğini kaydetti.

Bezikoğlu, konuşmasını kitabın çıkarılmasında emeği geçen herkese teşekkürlerini sunarak sonlandırdı. Ayrıca Bezikoğlu, etkinlik sonunda tanıtımı yapılan kitabı katılımcılar için imzaladı.

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Vakfı tarafından düzenlenen “Kırım Vakfı Tarih ve Kültür Konferansları”, bu dönemde her ayın ilk cumartesi günü gerçekleştirilecek.