21. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi'nde Kırım Tatar kültürü ele alındı

Gazi Üniversitesinde, 11 Ekim 2023 tarihinde, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı (TDAV) tarafından, Sakarya Üniversitesi bünyesinde yer alan Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinatörlüğünde düzenlenen 21. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi’nin açılış programı yapıldı. Bu sene 21'incisi düzenlenen kongrenin ikinci günü yoğun bir programla devam etti. Cumhuriyetin 100. yılına özel Ankara'da düzenlenen etkinlikte; uzman ve akademisyenler Türk dünyasına yönelik bildiri sunumu yaptı.

KIRIM TATAR SANATÇI RÜSTEM KÖMÜRCÜ KONNUŞMACI OLARAK YER ALDI

Yoğun katılımın olduğu programda Eğitim Fakültesi Hersek Binası'ndaki Amasya Salonu'nda bugün bir oturum daha gerçekleştirildi. Kazan Tatar tarihçi Roza Kurban, Ayça Özer Demirli, Nurten Öztürk, Ege Üniversitesi Halk Bilim Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Esra Çam, Laman Bayramova Rasul, Javahirkhanim Mammadova Fuad gibi isimlerin katıldığı panelde; Doç. Dr. Rüstem Kömürcü, "Kırım Tatar Türkülerinde Etnonimin Yansıması: "Canıq" Şarkısı Örneğinde" adlı bildirisini sundu.

Kömürcü, konuşmasında Kırım Tatar halkının milli kültürel özellikleri ve söz varlığı hakkında bilgilendirme yaptı. Katılımcılara Kırım Tatar türküsü Canıq’ı dinleterek, müziğin bestesindeki duyguyu hissettirmeyi amaçladı. Kırım Tatarca konuşma yapan Kömürcü, Kırım Tatarlarına ait kültüre ve tarihe olan merakın son zamanlarda arttığını ve böylelikle ciddi oranda araştırmaların olduğunu dile getirdi.

Kırım Tatar etnonimine vurgu yapan Kömürcü, “Kırımlılar, Kırım’ın yerli halkı olarak yüzyıllar önce kendi devletlerini kurdular. Kırım halkı olarak bu topraklarda kendi oluşumları vardı" dedi.

"TATAR KELİMESİ YÜZYILLARDIR KIRIM TATARLARINA AİT"

Kömürcü Kırım Tatar etnoniminin korunması gerektiğine dikkat çekerek şu ifadelere yer verdi:

“Aslında Kırım Tatar kelimesi asırlardır Tatarlara aittir. Kırım Hanlarımız da bu kelimeyi kullandılar. Mektuplarda ve resmi belgelerde ‘Tatarların Hanlığı’ yazarak başlıyordu. Buna kanıt olan başka şeylerden biri de Evliya Çelebi 17. asırda Tatar kelimesini kullanmıştı."

TATARLIQIM TÜRKÜSÜ

Tatar ve Kırımlı sözlerinin anlamlarına dikkat çeken Kömürcü, Kırımlı ifadesinin bir millet sözü olmadığını, “Kırım’dan geldim” anlamı taşıdığını ifade etti. Müzisyen Kömürcü, Canıq türküsünde yer alan "Tatarğa" ifadesiyle halkın Tatar olduğunu bir kez daha yinelediğini söyledi.

Kömürcü Tatarlıqım türküsünden şu dizeleri öne çıkardı:

“Tatarlıqım, tuvgan yerim, ballıktan süyemen

Olar içün çoq vaqıtlar cilayda cüreyemen”

Kömürcü konuşmasına, “Tatarlılık bir mülkiyet şeklidir. ‘-ım’ eki Tatarların bir yere ait oldukları anlamına gelir. Tatar halkının milli kimliğini yansıtır. Kırımlıyım bir millet ismi değil. Bu ifade ‘Kırım’dan geldim’ demektir” ifadeleriyle son verdi.

PROGRAMIN SONUNDA GALA YEMEĞİ YAPILDI

Oturumun ardından Gazi Üniversitesi Kültür Merkezi'nde Gala Yemeği düzenlendi. Yemekten önce Ahmet Yesevi Sanat Topluluğu tarafından müzik dinletisi yapıldı. Türk dünyası müziklerinin çaldığı müzik dinletisinden sonra Rektör Prof. Dr. Musa Yıldız, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Başkanı Közhan Yazgan'a plaket takdim etti.

Sunuculuğunu Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enver Aydoğan'ın yaptığı Gala Yemeği'nde Rektör Musa Yıldız konuşma yaptı. Yıldız, "Bugün Türk dünyası şöleni yaşıyoruz. Çünkü Türk dünyasından kardeşlerimizle bir araya geldiğimizde şölen havası yaşıyoruz. Hepimizin ideali Türk dünyasının birlik ve beraberliği. Gazi Üniversitesi de bu felsefenin çalışmalarını yapan memleketimizin üniversitesi. Bunun için bize ne tür görevler düşüyorsa hepsini yapmaya hazırız" diyerek büyük Türk milliyetçisi ve Türk dünyası sevdalısı Prof. Dr. Turan Yazgan'a rahmet diledi. Yıldız, kongrenin gelecek sene yine bir Türk dünyası şehrinde yapılacağını anımsattı.