20 Kasım 1917: Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin ilanı

Tarihler 20 Kasım 1917'yi gösterdiğinde Kıyiv’de düzenlenen toplantı ile Ukrayna Merkez Radası, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etmişti.

Haber Giriş Tarihi: 20.11.2023 19:22
Haber Güncellenme Tarihi: 20.11.2023 19:22
https://www.qha.com.tr/

Ukrayna Merkez Radası diğer bir deyişle devrin Ukrayna Parlamentosu, 20 Kasım 1917'de Kıyiv şehrinde 3. Üçüncü Evrensel Beyanname'yi ilan etti. Bu beyannamede, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin (UNR) kurulduğu deklare edildi. Bu deklarasyon tarihi öneme sahipti. Çünkü, Ukrayna'nın Rus dünyasından bağımsız bir tarihi, milli kimliği olduğunu ilan ediyordu.

Bu günden iki gün sonra Ayasofya Katedrali'nde tören düzenlendi. Katedralin yanındaki meydanda askeri birlikler sıraya dizildi. 3. Evrensel Beyanname, Ukrayna halkında büyük heyecan yarattı. Belgeye göre; ülkenin sınırları Kıyiv, Podolya, Volın, Çernigiv, Poltava, Harkiv, Herson gibi bölgeleri ihtiva ediyordu. Bu dönemde, Bolşeviklerin iktidara gelmesiyle kısmi de olsa bir sükunet dönemi olmuştu. Bu nedenle milli devlet adımları birbiri ardına geldi. Unutulmamalıdır ki bu tarihten çok kısa bir süre sonra 9 Aralık 1917'de Kırım'da Kırım Tatar Milli Kurultayı toplandı. 26 Aralık 1917 tarihinde Kurultay’da oylanıp kabul edilen Kanun-u Esasî (Anayasa) ile birlikte Kırım Ahalî Cumhuriyeti (Kırım Halk Cumhuriyeti) kabul etmişti.

3. Evrensel Beyannamesine göre, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin üst yasama organı, Ukrayna’da yaşayan ulusal azınlık temsilcilerinin de yer aldığı Ukrayna Merkez Radası'ydı. En yüksek yürütme organı ise Genel Sekreterlik olarak belirlenmişti. Bununla birlikte belgede; ifade, basın, din, toplanma, protesto özgürlüğü, kişi ve konut dokunulmazlığı, yerel dilleri devlet kurumlarıyla ilişkilerde kullanma hakları, ölüm cezasının kaldırılması, tüm siyasi tutsaklarının af edilmesi ve adaletli yargı hakkı gibi demokratik ilkeler teyit ediliyordu.

Ukrayna’yı kaybetme tehlikesini hisseden Bolşevikler, Kıyiv’e gönderdikleri telegrafta UNR yönetimini ve onun Rusya’dan ayrılma hakkını tanıdığını ancak Merkez Rada'yı tanımadıklarını bildirdi. Aynı anda Bolşevikler, UNR’ye dört aşağılayıcı şart sundu. İlgili şartların Ukrayna yönetimi tarafından kabul edilmemesi, daha sonra Bolşeviklerin Ukrayna’ya saldırması için kullanıldı. Kısa süre sonra Aralık 1971’de Bolşevikler; Harkiv, Poltava ve Çernigiv kentlerini işgal etti.

Bu belge, Ukrayna'nın bağımsızlığı için büyük bir kilometre taşı oluşturdu. Özellikle Aralık 1917'nin başında mahkemelerin yeniden düzenlenmesine ilişkin bir dizi yasa kabul edildi ve 9 Ocak 1918'de ise ulusal azınlıkların haklarının korunmasına ilişkin bir yasa kabul edildi.