Uygur Türklerinin ömür boyu hapse çarptırılan fikir adamı İlham Tohti resmen Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.
Uygur Türklerinin ömür boyu hapse çarptırılan fikir adamı İlham Tohti resmen Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi. Bulgaristan ve Avrupa Parlamentosu üyesi İlhan Küçük, Avrupa Liberalleri ve Demokratları İttifakı (ALDE) ve Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (UNPO) öncülüğünde imzalanan başvuru metni Nobel Vakfı'na yollandı.
Bulgaristan Türklerinden İlhan Küçük ve UNPO imzalı metinde: "İlham Tohti, Çin Halk Cumhuriyeti'nin en ünlü entelektüellerinden biridir. 20 yıldan beri tüm gücü ile Uygur ve Çin halkı arasında barışçıl bir ortam sağlamak ve Müslüman bir Türk halkı olan Uygurlar üzerindeki insan hakları ihlallerini duyurmak için çalışan İlham Tohti, Ekim 2014'te iki günlük gösterme bir mahkeme sonrasında ömür boyu hapse çarptırıldı." ifadelerine yer verildi. Ayrıca İlham Tohti'nin tutukluluk koşullarının ağırlığına vurgu yapılan metinde, "İlham Tohti 2015 yılından beri iki yılı aşkın süredir ailesi ile toplam 10 saatten az görüştürüldü." açıklaması bulundu.
İlham Tohti Kimdir ?
İlham Tohti, Pekin'de Minzu Üniversitesi'nde ekonomi profesörlüğü görevindeyken, 2009 yılında yaşanan Ürümçi katliamı sonrası "Uyghur Online" adlı bir site kurarak bölgede yaşananları irdelemeye başlamıştı.
İlham Tohti, aşırıcı (radikal) bir milliyetçi olmadığını ve Uygurlar ile Çinlilerin bir arada yaşaması için gereken ve bizzat Çin'in anayasasında bulunan hükümlerin uygulamaya konulması gerektiğini ifade ediyordu. Ürümçi katliamı sonrası sömürge valisi Bekri'yi suçlayan makalesinin ardından kendisinden haber alınamadı. 8 Temmuz tarihinde Özgür Asya Radyosu, Tohti'nin tutuklandığını bildirdi. Daha sonrasında Çin'deki Tibetli ve Hong Konglu aktivistlerin girişimi ile uluslarası çapta bir imza kampanyası başlatıldı. İlham Tohti, 23 Ağustos tarihinde ABD Başkanı Barack Obama'nın girişimleriyle serbest bırakıldı. Ancak serbest bırakılışından sonra kendisinin ve ailesinin Pekin'den çıkışına izin verilmedi.
Tohti, Ocak 2014'te ise yeniden tutuklandı. Annesi ile beraber evinde gözaltına alınan Tohti, Doğu Türkistan'daki bir hapishaneye nakledildi. 23 Eylül'de ise mahkeme tarafından bölücülük suçlamaları ile ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Uluslararası Af Örgütü, Tohti'nin avukatlarının delillere ulaşımının engellendiğini, altı ay boyunca avukatların Tohti ile görüşmesine izin verilmediğini, bu şekilde yapılan yargılamanın hukuku katletmekten öteye geçmediğini kaydetti.
İlham Tohti hapiste bulunduğu bu süre içerisinde birçok insan hakları kuruluşu tarafından ödüllere layık görüldü veya aday gösterildi. Tohti ayrıca, PEN, Weimar, Liberal International ve Martin Ennals gibi uluslararası insan hakları kuruluşları tarafından ödüle layık görüldü.