Oğluna "Kemal Türk" adını veren tanınmış Uygur akademisyen Prof. Dr. Yalkun Ruzi'nin, Atatürk’ü ortaokul ders kitaplarına eklediği için 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi.
Çin’in Uygur Türklerine baskı politikalarının bir parçası olarak ünlü Uygur akademisyen Prof. Dr. Yalkun Ruzi'ye, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü ortaokul ders kitaplarına eklediği için 15 yıl hapis cezası verildi. Ruzi’ye yöneltilen suçlamalar, Çin’in Uygur kültürüne ve tarihi milli kimliğine yönelik baskılarını bir kez daha gündeme taşıdı.
Yalkun Ruzi, Uygur toplumunda büyük saygı gören bir eğitimci ve yazar olarak biliniyor. Çin makamlarının, Uygur Türklerinin milli kimliğini silmeye yönelik baskıcı politikalarına karşı direnen Ruzi, genç nesillere Uygur kültürünün zengin tarihini aktarmayı hedefliyordu. Ancak, ders kitaplarına Atatürk’ü eklemesi "milli duyguları kışkırtmak" olarak nitelendirildi ve bu karar ona ağır bir hapis cezası getirdi. Ayrıca, Yalkun Ruzi'nin bir oğlunun adının da Kemal Türk olduğu biliniyordu.
UYGUR TÜRKLERİNE YÖNELİK BASKILAR ARTIYOR
Ruzi’nin davası, Çin’in Uygur Türklerine artan baskıcı politikalarını yeniden gözler önüne serdi. Son yıllarda, Uygur Türklerinin dini, kültürel ve milli kimliklerini hedef alan uygulamalar, dünya kamuoyunda büyük tepki topladı. Ancak; Çin’in bu politikalarındaki ısrarı, Uygur Türklerinin kimlik mücadelesini daha da zorlaştırdı.
Doğu Türkistanlı akademisyenin hapse atılmasına sebep olan söz konusu ders kitabı:
TÜRK DÜNYASININ DEĞERLERİNE YAPILAN BİR SALDIRI
Ruzi’nin yaşadığı bu durum, sadece Uygur Türklerinin değil tüm Türk dünyasının değerlerine yapılan bir saldırı olarak nitelendiriliyor. Çin yönetiminin, Gazi Mustafa Kemal Atatürk gibi bir liderin eğitim müfredatına eklenmesinden rahatsız olması ise dikkatlerden kaçmayan bir başka ayrıntı olarak görülüyor.
YALKUN RUZİ KİMDİR?
Çin tarafından toplama kamplarında ve cezaevlerinde tutulan milyonlarca Doğu Türkistanlı arasında önde gelen akademisyenler, sanatçılar ve aydınlar da var. Yalkun Ruzi de bu aydınlardan birisidir. 15 yıl boyunca Uygur Türklerine klasik şiirler ve halk hikayelerini öğreten ders kitaplarını yayımlatmak için Çin bürokrasisini ustaca idare etti. 2016'da Çin’de iktidardaki Komünist Parti, Doğu Türkistan’da “etnik ayrılıkçılığa ve dini aşırılığa karşı” kampanya başlattığını ilan edince Ruzi de toplama kampına atıldı. 57 yaşındaki Yalkun Ruzi, 2016’da polis tarafından götürülmesi sonrası “devlet gücünü yıkmaya teşvik” suçlamasıyla 10 yıldan uzun süreli hapis cezasına çarptırıldı. Gözaltına alınan ilk önde gelen isim olan Ruzi’nin hikayesi, zamanında yönetim tarafından kabul edilen Uygurların bile Doğu Türkistan’da süregelen gözetim ve tutuklama kampanyası altında nasıl “düşman” ilan edildiklerini gösteriyor. Gözaltına alınmasının ardından kitapları toplatılan Ruzi'nin Sincan Education Press’teki meslektaşları, çalışmalarını derleyen yetkililer gibi ortadan kaybolmaya başladı. Üniversitelerde düzenlenen siyasi toplantılarda Ruzi ve diğer arkadaşlarının çalışmaları “sorunlu ders kitapları” olarak kınandı ve yazarlarına “hain”, “Uygurları Çin’i bölme fikirleri ile zehirleyen” damgası yapıştırıldı. Uygur akademisyenin oğlu Kemal Türk Ruzi, babasının eserlerinden Uygur Türkü olmaktan gurur duyulması gerektiğini savunan ifadeler yer aldığını; tutuklanmasının nedeninin bu olduğunu bildirdi. Babasına adadığı bir İnternet sitesi kuran Kemal Türk, Ruzi’nin neden dünyanın en önemli Uygur aydınlarından birisi olduğu göstermek için çalışmalarını İngilizceye çeviriyor.