Astana’da bulunan millî çalgılar müzesi, ziyaretçilerine geleneksel müzik aletlerini canlı konserler eşliğinde tanıtıyor. Dombra ve kopuz gibi Kazakların tarihi çalgılarının sergilendiği müzede, her ezginin ardından çalgıların tarihçesi ve kullanım alanları hakkında bilgi veriliyor.
Kazakistan’ının başkenti Astana’da faaliyet gösteren müze, yaşayan müzecilik anlayışıyla dikkat çekiyor. Anadolu Ajansının (AA) 10 Ocak 2025 tarihli haberinde gündeme getirilen müzede; Kazakistan’ın millî çalgıları sergileniyor, ziyaretçilere millî çalgıları canlı deneyimleme fırsatı sunuluyor.
Astana Valiliği bünyesinde ziyaretçilerini ağırlayan müzede; başta dombra ve kopuz olmak üzere Kazak Türklerinin millî çalgıları geleneksel müzik ustaları rehberliğinde ziyaret ediliyor.
Öte yandan müzenin geleneksel vitrin müzeciliği anlayışının dışına çıkması ise, müzeyi kültür aktarımı konusunda önemli ve işlevsel bir yere koyuyor.
DOĞRUDAN DENEYİMLEME FIRSATI SUNUYOR
Öyle ki, geleneksel müzik ustaları; Kazakistan millî çalgılarından oluşan envanterleri canlı konser eşliğinde tanıtıyor. Ustalar aynı zamanda her bir konser ardından icra edilen geleneksel müzik aletinin ortaya çıkış tarihinden, hangi amaçlar için kullanıldığına dair bir sunum yapıyor.
Sunum sonrasında rehberler tarafından ziyaretçilere, yaşadıkları deneyimden kazandıkları kültür bilincini ölçmek için sorular soruluyor. Çalınan çalgılara ilişkin sorulara en çok doğru cevabı veren ziyaretçiye ise müze atölyesinde hazırlanan geleneksel müzik aleti hediye ediliyor.
DİĞER TÜRK DEVLETLERİNE AİT ÇALGILARIN SERGİLENMESİ PLANLANIYOR
Bununla birlikte müzenin benimsediği yaşayan müzecilik anlayışı; Kazak kültürünün aktarımda ve millî kimlik bilincinin oluşumunda etkin bir rol oynuyor. Öyle ki Müze Müdürü Bayandı Saharyaulı’nın ifade ettiğine göre müze, milli çalgıları sergilemenin yanı sıra müzik aletlerini korumayı ve yeniden yaygınlaştırmayı da hedefliyor.
Aynı zamanda Türk kültürüne ait unsurlarla envanter listesini genişletmek istediklerini vurgulayan Saharyaulı, gelecekte diğer Türk halklarına ait geleneksel müzik aletlerine ayrı bir bölüm ayırmayı amaçladıklarını belirtti.
SSBC DÖNEMİNDE YOK EDİLMEYE ÇALIŞILAN KAZAK KÜLTÜRÜ CANLANIYOR
Bununla birlikte Kazak kültüründe 120 adet millî çalgının yaşatıldığını söyleyen Saharyaulı, geleneksel çalgıların çoğunun Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSBC) döneminde yok edildiğini kaydetti.
Saharyaulı, bunun sebebinin ise millî çalgıların sahip olduğu kültürel değerlerle birlikte askerî alanlarla da kullanılmaları olduğunu belirtti ve “Örneğin, ülke genelinde sadece bizim müzede sergilenen 'kerney' adlı millî çalgımız var. Bu çalgı zamanında, çoğunlukla savaşlarda bir nevi ses verici rolünü üstlenmişti. Bir tane 'kerney'in sesi 4 kilometre uzaklığa ulaşabiliyor." dedi.
MÜZE BÜNYESİNDE CUCİ ETNO FOLK GRUBU KURULDU
Öte yandan müze bünyesinde kurulan Cuci Etno Folk Müzik Grubu’ndaki her bir üyenin konservatuar mezunu ve millî çalgılar üzerinde uzmanlaşan ustalar olduğunu kaydederek, "Bizi diğer müzelerden farklı kılan eserlerimizin sunumunda sergilediğimiz yöntemdir. Ziyaretçilerimiz, canlı konserle bu çalgıların nasıl kullanıldığına dair daha pratik bilgiye sahip oluyor. Atölyemizi de gezerek, bu çalgıların nasıl yapıldığını görebiliyor." değerlendirmesi yaptı.
Cuci Etno Folk Müzik Grubu üyesi ve geleneksel müzik aletleri ustası Azamat Bakya ise müzede gerçekleştirilen konserlere, hem yerli hem yabancı ziyaretçilerden yoğun ilgi geldiğini vurguladı.
Bununla birlikte Cuci Etno Folk Müzik Grubu’nun Kazakistan’ın diğer şehirlerinde de konser verdiğini kaydeden Bakya, “Oralara gittiğimde mutlaka halk arasında bilgi topluyorum. Çoğu millî çalgılarımız, nesilden nesle miras kalmış. Buradaki atölyede, onların birebir kopyasını yapıyoruz. Dolayısıyla müzemiz, aynı zamanda geleneksel sanatın genç temsilcileri için de muhteşem bir bilgi havuzu rolü üstleniyor." ifadelerini kullandı.