74 yıl önce, Birleşmiş Milletler (BM), 10 Aralık’ta İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni kabul etti. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin kabul edilişinin yıl dönümünde dünyada, baskıcı ve emperyal rejimlerin yayılmacı politikalarına dikkat çekmek üzere 10 Aralık İnsan Hakları Günü kaydediliyor. 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü dolayısıyla Ankara’da “Çin Soykırımının Arka Planı” temalı program düzenlendi.
Ayyıldız Huri KAPTAN/QHA Ankara
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 10 Aralık 1948 yılında BM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Pek çok ülkenin bu bildiriyi kabul etmesiyle de dünya genelinde her yıl 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanıyor. Bu bağlamda Türkiye’nin başkenti Ankara’da 10 Aralık 2022 tarihinde Doğu Türkistan’daki Çin rejimi tarafından işlenmekte olan asimilasyon, soykırım ve zulme dikkat çekmek için Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği tarafından “Çin Soykırımının Arka Planı” başlıklı program düzenlendi.
Program, Hamamönü’ndeki Doğu Türkistan Kültür Merkezi’nde gerçekleşti. Gazeteci-Yazar Mir Kamil Kaşgarlı’nın sunumuyla başlayan programda, Doğu Türkistan’da yaşanmakta olan soykırım ve çeşitleri örneklerle anlatıldı. Kaşgarlı, Çin rejiminin Doğu Türkistan’da uyguladığı soykırım politikalarının arka planını, tarihi sürecini ve çeşitlerini örneklendirerek anlattı.
Kaşgarlı, Doğu Türkistan’da Çin rejimi tarafından uygulanmakta olan soykırım çeşitlerini hatırlatarak “Tarihte Nazi Almanyası’nın işlediği ve uluslararası yasalar tarafından resmen soykırım olarak tanınan suçların tamamı bugün Doğu Türkistan’da işlenmektedir. Çin’in Doğu Türkistan’da işlemekte olduğu soykırım suçlarına karşılaştırmalı olarak göz atmak önemlidir. Ümmetin ve Türk dünyasının yetimi Doğu Türkistan halkı, duyarlı, vicdanlı uluslararası avukatların ve uluslararası kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşlarının acilen harekete geçmesini beklemektedir” ifadelerini kullandı.
Programa, Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkin Ekrem, Uygur Araştırma Enstitüsü Başkan Yardımcısı Abdülkerim Buğra, siyasi parti temsilcileri ve öğrenciler katıldı.