Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik, NATO'daki Genel Sekreter değişikliğinin Ukrayna'ya yönelik etkilerini QHA'ya değerlendirdi.
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik topyekûn saldırılarının ve işgal girişiminin başladığı 24 Şubat 2024 tarihinden bu yana yoğun bir şekilde görev yürüten Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, görev süresinin dolması nedeniyle koltuğunu Hollanda Başbakanı Mark Rutte'ye devretti.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik, NATO'da yaşanan değişikliği ve yeni Genel Sekreter Rutte'nin gelişinin, Rus yayılmacılığına ve saldırılarına karşı mücadele eden Ukrayna'ya yönelik etkilerini Kırım Haber Ajansına (QHA) değerlendirdi.
"RUSYA'NIN TEHDİDİNİ EN İYİ ALGILAYAN ÜLKE"
Prof. Dr. Özçelik, Mark Rutte'nin bu süreçte ortaya çıkan adaylar içerisinde Amerika'ya ve Birleşik Krallık'a başta olmak üzere Batı ülkelerine en yakın kişi olduğunu belirtti. Öte yandan Özçelik, "Finlandiya'da en çok Rusya'nın saldırılarına maruz kalan ülkelerden bir tanesi idi. Bu durumda böyle bir ülkeden Genel Sekreter çıkması daha iyi. Çünkü aynı şekilde Estonya da hem Rusya ile sınırı olan bir Baltık Cumhuriyeti, eski bir Sovyet Cumhuriyeti olarak en çok Rusya'yı ve Sovyetler Birliği'ni anlayacak bir insanın başa gelmesi iyi bir şey. Onun dışında ikinci bir aday vardı. Romanya Devlet Başkanı. O hem Türkiye açısından hem de Karadeniz'in güvenliği açısından da iyi bir aday. Çünkü Rusya'nın tehdidini en iyi algılayan ülke" ifadelerini kullandı.
"PUTİN'LE BEN ÇOK KONUŞTUM. ONU HERKES ÇOK GÜÇLÜ BİR KİŞİ OLARAK GÖRÜYOR. ASLINDA O GÜÇLÜ BİR KİŞİ DEĞİL"
Özçelik, Mark Rutte'nin de iyi bir aday olduğuna ve Rusya'nın Kırım'ı işgal ettiği sırada Hollandalı vatandaşların içinde bulunduğu bir uçağın vurulduğunu, Rutte'nin Putin ile defalarca görüştüğünü ve tepki gösterdiğini hatırlattı. Ayrıca Özçelik, "Rusların vurduğu uçakta 298 kişi öldü. Bunların 196'sı Hollanda vatandaşıydı. Ve o sırada o ana kadar aslında Rusya'ya ve Putin'e karşı çok yumuşak olan Rutte de tamamen 180 derece değişiyor. Rutte Putin'le tek başına konuştuğunda şunu söylemişti. 'Putin'le ben çok konuştum. Onu herkes çok güçlü bir kişi olarak görüyor. Aslında o güçlü bir kişi değil' dedi." Öte yandan Özçelik, Putin'le ilgilenebilecek ve Putin'i anlamış birinin NATO'nun başına gelmesinin Ukrayna açısından iyi durum olduğunu kaydetti.
"NATO İLE UKRAYNA'YLA İLGİLİ ALINACAK BİRÇOK KARARLAR VAR"
Mark Rutte'nin Genel Sekreter olmasının NATO açısından önemli bir kazanım olduğunu belirten Özçelik, Rutte'nin 14 yıldır Hollanda'yı yönettiğini ve derin tecrübelere sahip biri olduğunu dile getirdi. Özçelik ayrıca, "Rutte uzun zamandır -2010 yılından beri- en uzun süre Hollanda Başbakanlığı yapmış birisi ve çok koalisyonlarla yönetilen bir ülkeyi yönetmiş biridir. Yani bir arabulucu rolü var. Bu açıdan yönetim becerisi aslında NATO açısından önemli. Böylesi görüşme ve müzakere yeteneği olan, arabuluculuk yeteneği olan birinin olması iyi bir şey. Çünkü ileride NATO'nun Ukrayna ile ilgili alacağı çok karar var. Bu kararın alınmasında Rutte çok önemli bir rol oynayabilir" dedi.
"PUTİN'LE BİR HESAPLAŞMASI VAR"
Rutte'nin uzun bir müddet politikadan çekildiğini anımsatan Özçelik, Rutte'nin tekrar göreve gelmeyi istemesinin temelinde Putin ile hesaplaşmanın yattığına dikkat çekti. Bu durumun Ukrayna için iyiye işaret olduğunu belirten Özçelik, "NATO Genel Sekreteri olmasının (Mark Rutte) sebebi Rusya ve Putin'le bir hesaplaşmasının olmasından kaynaklı. Çünkü Kırım'ın işgali sırasında düşürülen Hollanda uçağı olayı Rutte için kişisel bir misyon diyebiliriz" vurgusu yaptı.
"MACARİSTAN NATO İÇİNDE RUSYA'NIN TRUVASIDIR"
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, 18 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamasındaki “Ukrayna'daki NATO faaliyetlerinde hiçbir Macar personelin yer almayacağı ve bunları desteklemek için hiçbir Macar fonunun kullanılmayacağı konusunda mutabık kaldık” ifadeleriyle Rutte'ye desteğini paylaşmıştı. Özçelik bu bağlamda, QHA'nın "Rutte, Orban'ın ileride benzer şekilde ortaya çıkarabileceği sorunlar karşısında çözüm bulabilir mi?" sorusuna şöyle cevap verdi: "Potansiyeli var. Rusya'nın Avrupa Birliği içindeki truva atı Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'dir. Ayrıca ilginç bir şekilde Macaristan'ın 2022 işgal girişimi ve Kırım'ın işgalinden beri yine Yunanistan'a ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne açıkça destek verdiğini de biliyoruz. Aslında Macaristan NATO içinde Rusya'nın truvasıdır. Orban da popülist biri ve NATO da Macaristan'ın hem parasını hem askerî birliklerini NATO'ya almayacak. Ancak Macaistan'ın başına geleceklerden haberi yok. Çünkü eğer Ukrayna düşerse sıra Polonya ve Macaristan'a gelecek. NATO da böyle bir durumda onları kurtarmayacak. Onun farkında değiller"