İki yıl önce işgalci Rusya, Ukraynalı savaş esirlerinin tutulduğu Olenivka’daki hapishaneye saldırarak toplu katliam gerçekleştirdi. Rus esaretinden kurtarılan Ukraynalı asker Arsen Dmıtrık, katliam sırasında yaşananları, “Olenivka Hapishanesinin müdürü elinde kahve fincanıyla gülümseyerek bizim can çekiştiğimizi izledi. O gülümsemeyi hiçbir zaman unutmayacağım.” şeklinde anlattı.
Terörist devlet Rusya, 2022 yılında 28 Temmuz’u 29 Temmuz’a bağlayan gece, Ukraynalı savaş askerlerinin tutulduğu, işgal altındaki Donetsk bölgesinde bulunan Olenivka kasabasındaki hapishaneye saldırı düzenledi. Hapishanede Mariupol’deki Azovstal Çelik Fabrikasından tahliye edilen askerler de alıkonuluyordu. Rus işgal güçleri tarafından işlenen savaş suçu sunucunda en az 53 Ukraynalı asker hayatını kaybetti ve en az 130 asker yaralandı.
İşgalciler, 27 Temmuz 2022 tarihinde, Olenivka’daki hapishanesine bağlı ve kısa bir süre içinde kışlaya dönüştürülen bir binaya Azovstal Çelik Fabrikasında esir aldıkları Ukrayna Ulusal Muhafızları Azov Taburunun yaklaşık 200 askerini yerleştirdi. Sonraki akşam esirler sıraya dizildi, yoklama alındı. Ardından esirler teker teker kışlaya götürüldü ve dışarı çıkmaları yasaklandı.
Saat 23.15 civarında hapishane dışında bir patlama sesi duyuldu, ardından gece yarısı civarında koşuşun ortasında 2. patlama meydana geldi. Patlama sonucu kışla çöktü ve yangın çıktı. Patlama merkezinde ve yangının çıktığı yerde bulunan esirlerin tamamı hayatını kaybetti.
Binanın başka bir bölümünde bulunan savaş esirleri ciddi şekilde yaralandı ve korkunç yanıklara maruz kaldı. Kışladan çığlıklar duyuluyordu ama içeri girmek imkansızdı.
Hapishanenin idaresi yangını söndürmüyordu ve can çekişen yaralılara yardım etmiyordu. Ancak parlanmadan üç saat sonra işgalciler, tıbbi deneyimi olan esirlere yanan binadan kendi başlarına çıkmayı başaranlara yardım etmesine izin verdi.
Olaydan sonra Rus tarafı, Ukraynalı ve uluslararası soruşturmacıların, Kızıl Haç ve BM misyonuna Olenivka hapishanesine girmesine izin vermedi.
“CAN ÇEKİŞMEMİZİ GÜLÜMSEYEREK İZLİYORLARDI”
BBC Ukrayna'ya konuşan Rus esaretinden kurtarılan Ukraynalı asker Arsen Dmıtrık, katliam sırasında yaşananları şu şekilde anlatıyor:
“Olenivka Hapishanesinin müdürü elinde kahve fincanıyla gülümseyerek bizim kan kaybından can çekiştiğimizi izledi. O gülümsemeyi hiçbir zaman unutmayacağım.”
Arsen Dmıtrık, “Sıcak olduğu ve canım yandığı için uyandım. Vücudumun her yerinde şarapnel yaraları vardı. Üstüme yanan tavan parçaları düşüyordu. Yataktan atladım. Yanımdaki yaralıları girişe doğru çekmeye başladık. Ben kan içindeydim, yanımdaki insanlar kan içindeydi. Bazıları o kadar yanmış ki onların elini tuttuğunda elin yanıyordu. Bir süre sonra bayıldım. Beni dışarıya taşıdılar.” dedi.
Patlamanın meydana geldiği gece yarısından sabah saat 6.02'ye kadar yaralı esirlerin hastanede tutulduğunu ve tahliye edilmediğini belirten Dmıtrık, “Gardiyanlar havaya ateş açarak, ‘Herkes yere yatsın’ diye bağırıyordu. Yaklaşık bir buçuk saat boyunca koğuş önünde yerde oturduk. Kimse tıbbi yardım sağlamadı. En azından yaraları saracak bir şey verilmesini istedik. Bize bir örtü gibi bir şey attılar ve bu kadar. Üstümüzdeki kıyafetleri yırtarak pansuman yapmaya çalışıyorduk. Yaralılar kan kaybından ölüyordu. Bir buçuk saat sonra diğer koğuşlarda tutulan esir tıbbi görevlileri geldi, ellerinde çok az pansuman malzemesi vardı." şeklinde anlattı.
İlk tahliyenin sabah 6.00 civarında başladığını kaydeden eski savaş esiri, yaralıların hastaneye yük kamyonlarıyla götürüldüğünü aktararak, “Hayvan gibi bizi kamyonlara yükleyip götürdüler. Üst üste yatıyorduk. Hastaneye gelince kan kaybından ölen bir esire yardım etmelerini istedik. Bize ‘Çenenizi kapatın’ dediler. Yaklaşık yarım saat boyunca hastane önünde kamyonda bekledik.” ifadelerini kullandı.
“SAĞLIK YARDIMI SAĞLANMADI. OLAYDAN HEMEN SONRA HÜCRE CEZASINA GÖNDERİLDİK”
Olenivka’daki olayları hakkında QHA’ya konuşan eski savaş esiri, Kırım Tatar askerî doktor Asan İsenacıyev, “Ben ve diğer Azov askerleri, toplamda 200 kişi ayrı bir blokta tutuluyorduk. Bu bloğu 2022 yılının 28 Temmuz’u 29 Temmuz’a bağlayan gece havaya uçurdular. 50 kişi olay yerinde hayatını kaybetti. 75’i ağır, 75’i ise orta ve hafif yaralandı. O sırada işgalciler kahve içip gülüyorlardı. Bize hiçbir sağlık yardımı sağlanmadı. Orta ile hafif derecede yaralanan hepimizi hücre cezasına gönderdiler. Orada bir ay boyunca hiç gün ışığı görmedik. Ardından bizi Rusya’nın Taganrog kentindeki bir cezaevine sevk ettiler. İlk geldiğimizde bize altı saat boyunca elektrik vererek işkence yaptılar, çekiçlerle sopalarla dövdüler. Muamele korkunçtu. Yemek olarak bize su içinde yüzen lahana veriliyordu. Konuşmak yasaktı ve tüm gün duvara bakarak ayakta durmak zorundaydın. Pencereye veya duvara bakmak yasaktı. Her şey yasaktı. Ve bunlara ek olarak günde 2 defa bize dayak atılıyordu. Dayaktan sonra ayakta zor duruyorduk.” ifadelerini kullandı.
UKRAYNA, OLAYLA İLGİLİ SORUŞTURMA YÜRÜTÜYOR
Ukrayna Başsavcılığı iki yıldır Olenivka'daki terör saldırısı ile ilgili soruşturmaya yürütüyor. Rusya ne Ukraynalı ne de uluslararası uzmanların patlamaların olduğu yere gitmesine izin vermiyor. Bu nedenle Ukraynalı soruşturma görevlileri yalnızca esaretten kurtarılan olay tanıklarının ifadelerine göre olayı çözmeye çalışıyor.
Öte yandan hem Ukrayna hem de yabancı uzmanlar, Rusya’nın güya "Olenivka hapishanesine Ukrayna ordusu saldırdı” mitini çürüttü. Birleşmiş Milletler (BM) Ukrayna misyonu da Ekim 2023’de yayınladığı raporda Olenivka'daki hapishanelerdeki patlamaların Rus tarafının iddia ettiği gibi HIMARS füzelerinden kaynaklanmadığı teyit etti.
Ukrayna Helsinki İnsan Hakları Birliği, Olenivka Aileleri Birliği, Bölgesel İnsan Hakları Merkezi ve İnsan Hakları Medya Girişimi gibi insan hakları kuruluşları Olenivka'daki terör saldırısı nedeniyle Rusya Federasyonu'nun Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne yargılanmasını istiyor ve bu yönde çalışmalar yürütüyor.
"KATİLLER CEZASIZ KALMAYACAK"
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, Olenivka katliamının 2. yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada, Rusya'nın bu savaşta işlediği en korkunç suçlarından biri haline gelen Olenivka'daki terör saldırısının hesabını vereceğini belirterek, “Rusya bu yüzden cezalandırılmalıdır. Ve bu şekilde olacak. Ve katiller cezasız kalmayacak." ifadelerini kullandı.
Olenivka katliamının 2. yıl dönümü nedeniyle Ukrayna’da ve birçok ülkede eylemler düzenlendi. Eylemciler, Rusya’nın Ukrayna’da işlediği savaş suçlardan dolayı cezalandırılması gerektiğini savunarak esir tutulan Ukraynalı askerlerini serbest bırakılması çağrısında bulundu.