Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov, son günlerde işgalci Rus ordusunun aleyhinde gelişen olayları, Ukrayna’nın cephedeki durumunu ve Kırım Tatarlarını yakından ilgilendiren Ukrayna Parlamentosunda alınan kararları QHA için değerlendirdi.
Ayyıldız Huri Kaptan/QHA Ankara
Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov, son günlerde Rus askeri üslerinde artan patlamaları, Ukrayna ordusunun işgal altındaki Kırım’a ne zaman gireceği ve Kırım’ın işgalden ne zaman kurtulacağı meselesini, Kırım Tatarlarının Latin alfabesine geçiş süreci ile ilgili gelişmeleri, Kırım’daki yerleşim yerlerinin adlarının Sovyet mirasından arındırılması ve yaklaşan 9 Ağustos Dünya Yerli Halklar Günü ile ilgili önemli gündem başlıklarını Kırım Haber Ajansına değerlendirdi. KTMM Başkanı Refat Çubarov, Kırım Yarımadası’nın bir cephe bölgesi haline geldiğini ve Ukrayna ordusunun artık istediği takdirde Kırım Yarımadası’ndaki her yere saldırma imkanına sahip olduğunu ifade etti.
Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov, Kırım ve Ukrayna’ya dair son gelişmeleri QHA için ele aldı ???? "Kırım'da Rus emperyalizminin izleri silinecek" ???? "Latin alfabesine geçmiyoruz ona geri dönüyoruz" ???? "Ruslar kaybedeceğinin farkında" ???? "Kırım Tatarları ne… pic.twitter.com/cXaXcNOOPD
— QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) August 5, 2023Ancak şiddetli çatışmaların bu bölgede olmayacağını çünkü Kırım’a yakın olan Herson bölgesindeki yerlerin daha çok işgal edilmiş yerler olduğunu belirten Çubarov, Ukrayna ordusu o taraftan Kırım’a yaklaşırsa işte o zaman Kırım'da durumun daha çok şiddetlenebileceğini söyledi.
Ukrayna Bakanlar Kurulunun Latin harflerine dayalı Kırım Tatar alfabesiyle ilgili yeni düzenlemeler için aldığı karar doğrultusunda değerlendirmelerde bulunan Çubarov, "Latin alfabesine geçmiyoruz ona geri dönüyoruz" dedi.
Ukrayna Parlamentosuna Kırım'ın idari ve bölgesel yapılanmasına yönelik sunulan yasa tasarısı hakkında KTMM Başkanı, "Artık (Ukrayna ve Kırım'da) Rus emperyalizminin, propagandasının izleri silinecek ve buna geçit verilmeyecek. O nedenle bu karardan çok memnunuz. Biz tüm bunları yıllar öncesinde talep etmiştik ama bu isteğimiz gereksiz görülmüştü. Ama şimdi bizi daha iyi anlıyorlar ve bu yolda (Ukrayna ile) birlikte hareket etmekteyiz." ifadelerini kullandı.
REFAT ÇUBAROV, KIRIM TATAR SOYDAŞLARINA BÖYLE SESLENDİ
KTMM Başkanı Refat Çubarov 9 Ağustos Dünya Yerli Halklar Günü'ne ilişkin verdiği mesajda ise şu ifadelere dikkat çekti:
"Bütün isteğimiz; Kırım işgalden kurtulduktan sonra anavatanımıza kavuşmak, hep birlikte bir araya gelmek. İşte o sebepten tüm soydaşlarımıza bunu söylemek isterdim:
2014 senesinden bu yana Ukrayna'da da çok büyük gelişmeler oldu ve bu değişimler devam edecek. Ukrayna, savaşa aldırış etmeden, evvelden bu yana beklediğimiz kanunları kabul etti. İnşallah vatanımızda bir araya geleceğiz. O nedenle insanlarımız kendilerine iyi baksınlar, birbirlerine dikkat etsinler. Ama hepsi de ne yaparsa yapsınlar bütün çalışmalarının sonu Çongar, Bahçesaray, Canköy, Akmescit, Kırım'a çıksın! Kırım'da kavuşmayı Allah bize nasip etsin."
Kırım Haber Ajansının KTMM Başkanı Refat Çubarov ile gerçekleştirdiği röportajın tamamı şöyle:
Rus işgalindeki Kırım’da son günlerde Rus askeri üslerindeki patlamaların sayısı arttı. Ayrıca, Rus ordusunun lojistiğini sağlayan Kerç ve Çongar köprülerindeki patlamalar işgalci yönetimin motivasyonunu bozdu. Bu patlamaların, Kırım’daki Rusları yarımadadan kaçırdığı söyleniyor? Bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?
"17 Temmuz’dan bugüne kadar Kırım’da her gün bir şeyler oluyor. Kerç Boğazı’nın karşısındaki köprüde iki patlama meydana gelmişti. İslam Terek bölgesinde, Büyük Onlar kasabasında, Canköy taraflarında Rus ordusunun askeri depoları patlatılmıştı. Kırım Yarımadası bir cephe bölgesi haline geldi ve Ukrayna ordusu artık Kırım Yarımadası’ndaki istediği her yere saldırabilir. Ve bundan dolayı şimdi Rus askerlerinin orada pozisyonları zayıfladı. Ancak şiddetli çatışmalar bu bölgede olmayacak çünkü Kırım’a yakın olan Herson bölgesindeki yerler daha çok işgal edilmiş ve Ukrayna ordusu o taraftan Kırım’a yaklaşırsa o zaman Kırım'da durum daha çok şiddetlenebilir."
Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı Kırılo Budanov, Ukrayna askerlerinin yakında işgal altındaki Kırım'a gireceğini söyledi. Ukrayna’nın başlattığı karşı taarruzun ağır ilerlediğini görüyoruz. Sizce, Ukrayna ordusunun Kırım’a girdiğini ne zaman göreceğiz?
"Ukrayna ordusu Batılı ortaklarından silah (desteği) beklerken Ruslar da boş durmadılar onlar bütün askerlerini yerleştirdikleri yerleri çok güçlendirdiler ve pek çok yapı inşa ettiler. (Ruslar) Aynı zamanda sayısız mayın yerleştirdiler. Bundan dolayı şimdi Ukrayna ordusunun ileri gitmesi çok zor ve şu an Ukrayna ordusu daha çok güçlü silahları ve aynı zamanda uçakları bekleyecek. Çünkü Ukrayna ordusunun uçak sayısı yeterli değil, çok az uçağı var.
KIRIM NE ZAMAN İŞGALDEN KURTULACAK?
'Kırım ne zaman işgalden kurtarılacak?' bunun için şimdiden kesin bir şey söylemek çok zor. Bu, pek çok faktöre bağlı ama yakın zamanlarda olacağını ümit ediyoruz. Bu sene olmasa da gelecek sene Kırım, Rus işgalcilerden kurtulacak. Ve bu konuda Ruslar, moral açısından kötü durumda, buradan galibiyetle çıkamayacaklarını biliyorlar."
Ukrayna Bakanlar Kurulu, Latin harflerine dayalı Kırım Tatar alfabesiyle ilgili yeni düzenlemeler için karar aldı. Siz de bu konuyu yakından takip ediyorsunuz. Bu konuda, "Latin alfabesine geçmiyoruz ona geri dönüyoruz" dediniz. Kırım Tatarlarının Latin alfabesine geçiş süreci ile ilgili gelişmeler hakkında neler söylersiniz?
"Kırım Tatar dili, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Bunun sebebi de Kırım Tatarları senelerce sürgün edildi ve vatanlarında yaşayamadılar. Sürgün edildikleri yerlerde hiç ana dilde okulları yoktu. Sadece Rus dilinde ya da yaşadıkları yerlerdeki; Özbek, Kazak dillerinde eğitim alabildiler. İnsanlarımız kendi dillerine uzak kaldılar. Yeniden ana dilimizde okullarda eğitim ancak vatana dönüşten sonra oldu. 1994 yılında ilk okulumuzu açmıştık. Bugüne kadar Kırım'da 14 tane Kırım Tatar okulu açıldı. Bu, tabii ki yetersiz. Pek çok insanımız aynı zamanda Rus dilini kullandıkları için (dil açısından) asimile oldular. Bu da Kırım Tatar alfabesinin (Latin alfabesinden) Kiril alfabesine geçmesine sebep oldu."
"KIRIM TATAR ALFABESİ, LATİN ALFABESİNE GEÇMİYOR GERİ DÖNÜYOR"
"Kırım Tatar yazı dilinde 1920-1930'lu yıllarda Latin alfabesi kullanıldı. Şimdi ise ona yeniden dönüş yapıyoruz. Ukrayna devleti buna ilişkin karar alarak izin verdi. Şimdi bilim insanlarımız bu konuda harekete geçti. İşbirliği içinde bununla ilgili etraflı çalışmalar yapıyorlar. Latin alfabesini esas alıp dilimizi yeniden canlandırmak için fırsatlar yaratıyorlar. Bunun bir amacı da dünyanın pek çok tarafına dağılmış Kırım Tatarlarının birbirini anlamasını kolaylaştırmak. İnşallah Latin alfabesine geçince hepimiz aynı alfabeyi kullanacak, okuyacak ve konuşacağız.
Kırım'a döndükten sonra da orada yeni Kırım Tatar okulları açılması için Ukrayna devleti tarafından yeni bir sistem inşası planlanıyor. Böylece kendi dilimizi ve kültürümüzü daha iyi koruyabileceğimize inanıyoruz."
KIRIM, EMPERYALİST RUS MİRASINDAN ARINACAK
Ukrayna Parlamentosuna Kırım'ın idari ve bölgesel yapılanmasına yönelik yasa tasarısı sunuldu. Yerleşim yerlerinin adlarının Sovyet mirasından arındırılması ve yeni bir bölgesel/idari yapılanma getirilmesi için çalışma yapılacak. Bu yasa tasarısının önemini anlatır mısınız?
"Ukrainler ve Ruslar Slav halkları oldukları için dolayısıyla dilleri birbirine çok yakın. (Tarih boyunca) Biz de ikisine de çok yakın komşulardan biriyiz. Tarihi serüvenleri de az değil. Ukrayna'da çok sayıda insan acımasızca öldürüldü, şehirler yıkıldı. Savaş sonrası süreçte Ukraynalılar Ruslardan son derece uzaklaştılar. Ukrayna, Rusların her anlamda yarattığı tahribatın izlerini silmeye çalışıyor.
Ukrayna Parlamentosunda adım adım basamak basamak Rus mirasından ve izlerinden uzaklaşmak için kanunlar kabul ediliyor. Biz bu fırsatı Kırım için değerlendirmek istedik. Çünkü Kırım'da da aynı şey var.
Kırım, Rusya tarafından 1783'te ilk kez işgal edildiğinden bu yana Kırım Tatarlarının izlerinin silinmesi, yarımadanın Türksüzleştirmesi amaçlandı. Oraya Rusları, Rus isimlerini ve kültürünü yerleştirmeye başladılar böylece anavatanında Kırım Tatarları bir avuç bırakılmaya çalışıldı. Stalin döneminde ise bu politikalar sürgün ve baskılarla devam etti.
Şimdi ise biz de bu doğrultuda Ukrayna'nın kanunlarına destek veriyoruz, hazırlanıyoruz. Parlamentoda kurulan mecliste Kırım Tatarları da var. Bu çalışmalar neticesinde Kırım'da Rus emperyalizmine ait isimler temizlenecek Kırım Tatarca isimlere dönülecek. Aynı zamanda bugüne kadar yazılmış tarih kitaplarından sinemaya kadar her şey kontrol edilecek yeniden gözden geçirilecek. Artık Rus emperyalizminin, propagandasının izleri silinerek geçit verilmeyecek. O nedenle bu karardan çok memnunuz. Biz tüm bunları yıllar öncesinde talep etmiştik ama bu isteğimiz gereksiz görülmüştü. Ama şimdi bizi daha iyi anlıyorlar ve bu yolda (Ukrayna ile) birlikte hareket etmekteyiz."
"KIRIM TATARLARI NE YAPARLARSA YAPSINLAR AMA YOLUN SONU KIRIM’A ÇIKSIN!"
9 Ağustos’ta Dünya Yerli Halklar Günü kaydedilecek. Kırım Tatarları, Kırım’ın yerli halkı olarak her yıl bu konuda faaliyet yürütüyor. Ukrayna’da 1 Temmuz 2021’de Yerli Halklar Kanunu kabul edilmişti. Kırım Tatar Milli Meclisinin Başkanı olarak, Dünya Yerli Halklar Günü kapsamında neler söylersiniz?
"Elbette her millet kendi toprağında barış ve huzur ister ne yazık ki bizim vatanımız, Kırım'ımız Rusya tarafından işgal edilmişti. Bugün Moskova; Büyük Katerina, Stalin, Brejnev dönemlerinin politikasını yeniden Kırım'a getirdi ve Putin halkımızı yok etmeyi amaçlıyor. Şimdi çok sayıda Kırım Tatarı, Ukrayna ordusunda Rus işgalcilere karşı savaşıyor. Elbette, çok eminiz ki Kırım, Rus barbarlardan kurtulacak. Ama önümüze çok büyük zorluklar çıkacağını da biliyoruz.
İnsanlarımız Kırım'daki yoğun baskılar nedeniyle dünyanın çeşitli yerlerine dağıldı. Rusya zorunlu seferberlik başlatarak Kırım'da gençlerimizi kendi saflarında yer almaya zorladı. Bu yüzden insanlarımız, Rus ordusunda yer almamak için Kırım'ı terk etme mecburiyetinde kaldı.
Bütün isteğimiz; Kırım işgalden kurtulduktan sonra anavatanımıza kavuşmak, hep birlikte bir araya gelmek. İşte o sebepten tüm soydaşlarımıza bunu söylemek isterdim:
2014 senesinden bu yana Ukrayna'da da çok büyük gelişmeler oldu ve bu değişimler devam edecek. Ukrayna, savaşa aldırış etmeden evvelden bu yana beklediğimiz kanunları kabul etti.
İnşallah vatanımızda bir araya geleceğiz. O nedenle insanlarımız kendilerine iyi baksınlar, birbirlerine dikkat etsinler. Ama hepsi de ne yaparsa yapsınlar bütün çalışmalarının sonu Çongar, Bahçesaray, Canköy Akmescit, Kırım'a çıksın! Kırım'da kavuşmayı Allah bize nasip etsin."