Bugün, Kırım Tatar halkının vatan Kırım'dan katil Stalin yönetimi tarafından koparılmasının 79. yıl dönümü kaydediliyor. 18 Mayıs 1944 günü bir şafak vaktinde, milletler hapishanesi Sovyetler Birliği’nin eli kanlı lideri Stalin’in emriyle Kırım Tatar halkı öz vatanlarından koparıldı.
Ukrayna’da, her yıl 18 Mayıs tarihi, Kırım Tatar Soykırımı Kurbanları Anma Günü olarak geçiriliyor.
Aynı zamanda bu sene 18 Mayıs tarihine Dünya Vışıvanka Günü denk geldi. Ukrainlerin, Sovyetler Birliği zamanında giyilmesi yasak olan, bağımsızlığa kavuşulduktan sonra serbestleşen, işlemeli geleneksel kıyafetleri Vışıvanka, önemli bir sembol ve halkın hazinesi olarak kabul ediliyor. Dünya Vışıvanka Günü geleneksel olarak her yıl mayıs ayının üçüncü perşembesi kutlanıyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı’nın 79. yıl dönümü dolayısıyla bir mesaj yayımladı. Cumhurbaşkanı Zelenskıy, mesajında "Hayatları totaliter rejimler tarafından alınan tüm insanlarımızı saygıyla anıyoruz!" ifadelerine dikkat çekti.
"HAYATLARI, TOTALİTER REJİMLER TARAFINDAN ALINAN TÜM İNSANLARIMIZI ANIYORUZ!"
18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı’nın 79. yılında sürgün yollarında Stalin rejiminin zulmüne uğrayarak hayatını kaybeden tüm Kırım Tatarlarını andığı mesajda Zelenskıy şu ifadelerine yer verdi:
Bu yıl, iki anlam bir tarihle birleşti: 18 Mayıs.
79 yıl önce bugün, Sovyet hükümeti Kırım Tatarlarının sürgününü başlattı. Silmek istedikleri bir halkı evlerinden, yaşam hakkından mahrum bıraktılar.
Ama halk hayatta kaldı. Ve özgürce yaşayacak!
Bugün, Ukrayna ve Kırım Tatar halklarının birliğini simgeleyen nakış işlemelerine sahip özel bir Vışıvanka giyiyorum. Gücümüzün ve kendi evimizde yaşama arzumuzun sembolleri.
Ukrayna'da bu yılki Vışıvanka Günü, insanlarımızın neler yaşadığını ve kültürümüzün ne kadar güçlü olduğunu hatırlatsın.
Hayatları totaliter rejimler tarafından alınan tüm insanlarımızı saygıyla anıyoruz!
Halklarımızı, güçlerini ve kültürlerini onurlandırıyoruz!
18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI
Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatar erkeklerin büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Çoğunlukla kadınlar, çocuklar, yaşlılar olmak üzere hayvan vagonlarına doldurulan Kırım Tatarları; Orta Asya, Urallar ve Sibirya’ya sürgün edildi. Kırım’dan sürgün edilen 420 bini aşkın Kırım Tatarının yüzde 46’sı sürgün yolunda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti.
Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu. Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Orta Asya’da kaldı.
2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.
2019 yılında Letonya ve Litvanya, 2022’de ise Kanada 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdılar.