Rus işgalci yönetiminin baskılarına rağmen Kırım’da yaşayan Kırım Tatarları, öz tarihini, kültürünü ve ana dilini korumak için mücadeleye devam ediyor. 17 Nisan’da Kırım’da tam 85 yıl önce Sovyet rejimi tarafından kurşuna dizilen Kırım Tatarlarının anıldığı iftar programı yapıldı.
Rus işgali altındaki Kırım’da, Sovyet rejimi tarafından 85 yıl önce 17 Nisan 1938'de çeşitli bahanelerle suçlanarak kurşuna dizilen Kırım Tatar aydınların anısına iftar programı düzenlendi. Nenkecan Dergisi tarafından organize edilen iftar programı, aralarında dedeleri 85 yıl önce Sovyet rejimi tarafından kurşuna dizilen kişilerin de bulunduğu yaklaşık 20 hayırseverin desteğiyle hayata geçirildi.
100’den fazla kişinin katıldığı iftar programında, 17 Nisan 1938'de kurşuna dizilen Kırım Tatar aydınların torunları da yer aldı. Akmescit’teki cezaevinde Stalin rejimi tarafından katledilen Kırım Tatarları için dua okundu. Daha sonra kurşuna dizilen Kırım Tatar aydınların torunları, Kırım Tatar tarihçileri, iftara katılanlara Sovyet rejiminin zulmüne uğrayan Kırım Tatar aydınları hakkında bilgi verdi.
İftarda, Afize Yusuf Kızı’nın 17 Nisan 1938 faciası hakkında çektiği film gösterildi. Kırım Tatar gazeteci-yazar Zera Bekirova "vatan haini eşi" suçlamasıyla Kazakistan'ın Akmola Bölgesi'ndeki bir Gulag çalışma kampına (ALJIR kampı) gönderilen Kırım Tatar aydınlarının çocukları ve eşlerine dair bilgi verdi.
"İNSANLARI TARİHLERİNİ ÖĞRENMEYE TEŞVİK ETTİK"
İftar programı hakkında Kırım Haber Ajansına konuşan Nenkecan Dergisi Baş Editörü, ünlü Kırım Tatar gazeteci-yazar Zera Bekirova, Sovyet rejimi tarafından 85 yıl önce 17 Nisan 1938'de çeşitli bahanelerle suçlanarak kurşuna dizilen Kırım Tatar aydınları hakkında bir kitap çıkarma fikrinin ortaya atıldığını belirterek, “İftar programından sonra herkes bize böyle anlamlı bir etkinlik gerçekleştirdiğimiz için teşekkür etti ve hala teşekkür mesajları almaya devam ediyoruz. Herkes bu tür etkinliklerini daha sık yapılması gerektiğini vurguladı… Aslında bu etkinliğin en büyük faydası şu: insanlara bu trajedi hakkında bilgi verdik ve daha tarihlerini fazla öğrenmeleri için teşvik ettik. Ve tabii ki, Kırım Tatar aydınların torunları, dedelerini andığımız ve onları unutturmadığımız için bize minnettarlıklarını bildirdiler.” dedi.
KIRIM TATAR AYDINLARI STALİN REJİMİ TARAFINDAN İNFAZ EDİLDİ
Kırım Tatar tarihinin uğradığı sayısız zulümlerden birinin tarihi olan 17 Nisan 1938'de, 1936 ve 1937 yıllarında çeşitli sebeplerle tutuklanan Kırım Tatar aydınlar takip eden 3 gün içinde, Akmescit’teki cezaevinde Stalin rejiminin katilleri tarafından kurşuna dizilmişlerdi.
Katliam gününe gelmeden önce, Sovyet hükûmeti tarafından Kırım Tatar aydınları, “devlet haini” ve “antisovyet unsur (Sovyet hükümet karşıtları)" gibi sözde suçlamalarla itham edilmiş, aleyhlerinde davalar açılmıştı. Kırım Tatar halkının en parlak bilim adamları ve siyasi temsilcileri, casusluk ve milliyetçilikle suçlanmış, bu suçlamalar yüzünden yüzlerce Kırım Tatar aydını toplama kampına gönderilmişti.
KIRIM TATAR AYDINLAR ÜÇ GÜN İÇİNDE KURŞUNA DİZİLDİ VE NEREDE TOPRAĞA VERİLDİKLERİ BİLİNMİYOR
O dönemde, Stalin rejiminin Kırım Tatar halkına karşı baskıları da bilindiği gibi hız kazanıyordu. Üç gün içinde kaç Kırım Tatar aydının kurşuna dizilerek öldürüldüğü ve nerede toprağa verildiği hiçbir zaman bilinemedi.
Kurşuna dizilenler arasında; yazar, gazeteci 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı katılımcısı Hasan Sabri Ayvazov'un, yazar İlyas Tarhan'ın, yazar, bilim adamı ve öğretmen Osman Akçokraklı'nın, Bahçesaray Saray Müzesi Müdürü, etnograf Üsein Bodaninskiy'in, dilbilimci ve öğretmen Yagya Bayraşevskiy'in, Süleyman İdrisov'un, şair ve öğretmen Abdullah Latifzade'nin, gazeteci, sivil toplum aktivisti Mamut Nedim'in, tercüman, Kırım Devlet Yayınevi Başkanı Abdülkerim Cemaledinov'un ve başka birçok aydının yer aldığı biliniyor.
KIRIM İŞGAL EDİLMEDEN KIRIM TATAR AYDINLARI KIRIM'DA ANILIYORDU!
Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinden önce, Kırım Tatar gençlerinin inisiyatifi üzerinde yarımadadaki Kırım Tatarları her yıl 17 Nisan 1938 tarihinde kurşuna dizilen soydaşlarını dualarla anıyordu. Ancak, Rus işgalci yönetimi, Sovyetlerin kızıl katliamı ve insanlık suçlarının Kırım'da anılmasına ve hatırlanmasına izin vermiyor.
1937-38 arasında Kırım Tatar aydınlarının Sovyet yönetimince katledilmesi, Kırım Tatar kültürüne vurulan en büyük darbelerden biriydi. Katil Stalin rejiminin, aydınlar ve entelektüellere yönelik terör faaliyetleri Kırım Tatar halkının hafızasında hep taze olarak kaldı.