Türk Dünyası Ortak Alfabesi için 34 harf teklifi
2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa’da Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalıştayı düzenlendi. Çalıştay’ın ardından sonuç bildirgesinde 34 harfli alfabe teklifi yapıldı.
Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa’da 26-27 Eylül 2022 tarihinde Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalıştayı gerçekleşti. Çalıştayda, Türk Devletleri Teşkilatı üyesi Türk cumhuriyetlerinden gelen bilim adamları ortak alfabe konusunda bildiriler sundu. Bildirilerin sunulmasının ardından sonuç bildirge kısmında ortak alfabe konusunda tartışmalar meydana geldi. Özbek bilim adamları, 36 harfli alfabe tezini sunarken Kazak bilim adamları ses bilimi terimi olarak diftong'ları (ng/ nazal n) da dikkate alması hususunda teklifte bulundu.
1991 YILINDA İSTANBUL'DA GERÇEKLEŞEN MİLLETLERARASI ÇAĞDAŞ TÜRK ALFABELERİ SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRGESİ ESAS ALINACAKBursa’daki Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalıştayı kapsamında, 1991 yılında Marmara Üniversitesinde gerçekleşen Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumunda sonuç bildirgesinde kabul edilen 34 harfli ortak alfabe esas alınacağı kanaatine varıldı.
Kırgızistan Dil Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Kanıbek Osmonaliyev yaptığı açıklamada, "İlk toplantımızın Kırgızistan'da olmasına çok sevindim. Bu adım Kırgızistan’ın Latin alfabesine geçeceği konusunda önemli bir adımdır. Ülkeme döndüğümde Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile bu hususu görüşeceğim ve Çalıştayımızın bu seferki toplantısını en üst seviyede gerçekleştireceğiz. Burada 34 harfli ortak alfabemiz hususunda nihai kararı vereceğiz." ifadesini kullandı.
Çalılştay'da yer alan Kırgız bilim adamı şunları ifade etti:
"Ben 1991 tarihinden beri Ortak Alfabe konusundaki tüm Çalıştay'larda aktif yer aldım. Çok yavaş hareket ediyoruz. Son 30 yılda bizim yaptığımız Çağdaş Türk Lehçeleri Sözlüğü dışında doğru düzgün çalışma yok. Türk Dünyasından gelen bilim adamları olarak biz, etkinliklerde tamam 34 harfli olsun deyip eve döndüğümüzde bu rakamı kimisi 36 kimisi 32 gibi kendi fonetiğimize göre yalnız ve yanlış çalışmalarda bulunduk. Bunun sonucunu şu anda görüyoruz. Örneğin, Özbek bilim adamları Latin alfabesi konusunda İngilizce alfabeyi esas alması bizi hayli bir zorladı. Mesela, "ş" harfi için "sh"yi alması Türk Fonolojisine bile aykırıdır. Oysa "s"nin altına küçük kuyruk çizerek "ş" harfini gösterebilirdi. Bundan dolayı diyorum ki, Türk Dünyasında Türk Dilini yaşatacak kurumların ve enstitülerin olması şarttır." dedi.