Yüksek Mimar Mehmet Emin Yılmaz, Osmanlı Devletinin hükmettiği ülkelerdeki Türk mimari eserlerine yönelik araştırmalara imza attı. Çalışmaları hakkında açıklamalarda bulunan Yılmaz, işgal altındaki Kırım'da kiliseye çevrilen camilerin özüne dönmesi için mücadele eden Kırım Tatarlarının çabalarıyla iki caminin geri alınarak özüne kavuşturulduğunu ifade etti.
Yüksek Mimar Mehmet Emin Yılmaz, Osmanlı Devleti'nin hükmettiği ülkelerdeki Türk mimari eserlerine yönelik araştırmalara imza attı. Çalışmaları hakkında açıklamalarda bulunan Yılmaz, işgal altındaki Kırım'da kiliseye çevrilen camilerin özüne dönmesi için mücadele eden Kırım Tatarlarının çabalarıyla iki caminin geri alınarak özüne kavuşturulduğunu ifade etti.
Yüksek Mimar Mehmet Emin Yılmaz, Osmanlı eserlerinin izini sürdüğü 19 ülkedeki Türk mimari eserlerini "Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri" isimli kitabında topladı. Yılmaz, Azerbaycan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Ermenistan, Güney Kıbrıs, Gürcistan, Hırvatistan, Karadağ, Kırım, Kosova, Macaristan, Makedonya, Moldova, Romanya, Sırbistan, Ukrayna, Yunanistan ve Türkiye'de kiliseye çevrilen eserleri inceledi. Kırım'daki Türk eserlerinin güncel durumlarına ilişkin AA muhabirine konuşan Yılmaz, araştırmaları sonucunda da Kırım'da 7 Türk-İslam eserinin kiliseye çevrildiğini bildirdi.
KIRIM TATARLARI O İKİ CAMİYİ GERİ ALDIEserlerle hakkında bilgiler paylaşan Yılmaz, "Kırım'da kiliseye çevrilen camilerin özüne dönmesi için mücadele eden Kırım Tatarları iki camiyi geri aldı. Alamadıkları camilerden biri kilise olarak kaldı, kiliseye dönüştürülen diğerleri ise süreç içerisinde yıkılarak tamamen kayboldu." diye konuştu.
"KIRIM TATARLARI, SÜRGÜNDEN DÖNEN CAMİYE DÖNÜŞTÜRDÜ"Yılmaz, Kefe'de 1623 yılında inşa edilen Müftü Camisi'nin Kırım'ın 1787-1932 yılları arasındaki Rus işgalinden sonra Ermeni Katolik kilisesine çevrildiğini aktardı. Yılmaz, "Kilise olarak kullanılmaya başlanan cami, minaresinin şerefeden yukarıda kalan kısmı yıkılarak çan kulesine dönüştürüldü. 1995'te sürgünden vatanlarına dönen Kırım Tatarlarına iade edilerek tekrar cami olarak ibadete açıldı." dedi.
Kefe'de 1665'te inşa edilen Seyyid Musa Efendi Türbesi'nin Müftü Camisi ile 1787'de Ermeni Katolik kilisesinin bir binası olarak kullanıldığını kaydeden Yılmaz, yapının daha sonra yakıldığını, günümüze sadece tahrip olmuş yıkıntı binalarının ulaştığını aktardı.
"VATANLARINA DÖNEN KIRIM TATARLARI KİLİSEYİ CAMİYE DÖNÜŞTÜ"Gözleve'de 1928 yılına gelindiğinde Sovyet rejimi tarafından 18. yüzyılda inşa edilen Cemaleddin Efendi Camisi'nin ibadete kapatıldığını söyleyen Yılmaz, şehirdeki vandalizm sırasında minaresi yıkılan caminin 1947'de kiraya verildiğini belirtti.Cami, Protestan cemaati tarafından kilise olarak kullanılılırken, Baptistlere ve Yedinci Gün Adventistleri'ne hizmet vermeye başladığını ifade eden Yılmaz, Sovyetler Birliğinin ortadan kalkmasıyla vatanlarına dönmeye başlayan Kırım Tatarlarının mücadelesiyle yapının tekrar camiye döndürüldüğünü bildirdi.
Kerç şehrinde boğazı korumak üzere 1703'te inşa edilen Kale Camisi'nin kiliseye çevrildiğini belirterek, "Kale Camisi yıktırılarak, yerine 1799 yılında 'Meryem Ana'nın Dirilişi' adlı kilise inşa ettirildi. Yenikale, Rusya hakimiyetine geçtikten sonra Kerç Kapısı tarafında bulunan üç farklı cami ya da mescit de ortadan kaldırıldı. 2. Dünya Savaşı esnasında büyük ölçüde tahrip olan kilise günümüze ulaşamadı." ifadelerini kullandı.
KALE CAMİSİ, ÜÇ KEZ RUS ORTODOKS KİLİSESİNE ÇEVRİLDİEn eski Türk-İslam eserlerinden birisi olan Sudak'taki Kale Camisi'nin ise üç kez kiliseye çevrildiğini belirten Yılmaz, caminin, 13. yüzyılda Kırım'a Sarı Saltuk'la birlikte gelen Selçuklu Türkleri tarafından inşa edildiğini kaydetti.
Caminin bugün müze olarak kullanıldığını belirten Yılmaz, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:
"1373-1475 yılları arasında Dominiken Katolik Kilisesi olarak kullanılan Kale Camii, Sudak'taki Osmanlı hakimiyetinin sona ermesinin ardından 1778'de Ruslar tarafından minaresi yıktırılarak, Aziz Matta adıyla Rus Ortodoks kilisesine çevrildi ve camiye çan kulesi eklendi. 1816'da askeri garnizon olarak kullanılan cami, 1883'te şehirdeki Ermeni cemaatine tahsis edilerek, Ermeni Katolik kilisesi olarak kullanıldı. Daha sonra bir süre depo olarak kullanılan cami, en son 1986'da onarıldıktan sonra müzeye dönüştürüldü."
CUMA CAMİSİ, SOVYETLER DÖNEMİNDE AMBAR VE KİLİSE OLARAK KULLANILDIYılmaz, ayrıca 16. veya 17. yüzyılda inşa edilen Bahçesaray'a bağlı Yeni Sala köyündeki Cuma Camisi'nin 1928'de Sovyetler Birliği idaresi tarafından ambar olarak kullanıldığını, Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra caminin kiliseye çevrilerek, Ortodoks Hristiyanlar'a verildiğini belirtti.