.
Asif Aliyev/ QHA-Kıyiv
Kazan Tatar aktivistler, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’e Tataristan’ın bağımsızlığını tanıma çağrısını içeren imza kampanyasını başlattı. Kırım Haber Ajansına konuşan eski siyasi tutsak, bağımsız Tataristan’ın Sürgün Hükumeti Başbakan Yardımcısı Rafis Kaşapov, Rusya’nın zayıfladığı bu zamanda Kazan Tatarları, İdil Ural, Sibirya ve Kafkasya halklarının bağımsızlığa kavuşma şansı elde ettiğini belirtti. Aktivist, “Ukraynalılara, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine minnettarız. Onlar Rusya’nın emperyalist arzularını Ukrayna’da durdurdular ve işgalcilere sert bir karşılık verdiler” ifadelerini kullandı.
6 Kasım Tataristan Anayasa Günü’nde Change.org çevrimiçi imza toplama platformunda Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’e Tataristan’ın bağımsızlığını tanıma çağrısını içeren imza kampanyası başlatıldı. İmza kampanyasını başlatan eski siyasi tutsak, Bağımsız Tataristan’ın sürgün hükumeti Başbakan Yardımcısı Rafis Kaşapov oldu. Rafis Kaşapov, Rusya’da Kırım’ın Rus işgaline karşı çıkan ilk isimlerden biriydi.
Rusya’da baskıya uğradığı için ülkeyi terk etmek zorunda kalan Rafis Kaşapov, Birleşik Krallık’tan sığınma talebinde bulundu. Kırım Haber Ajansına konuşan Rafis Kaşapov, Tataristan’daki durum hakkında bilgi verdi.
Tataristan’da 21 Mart 1992’de cumhuriyetinin statüsüne ilişkin referandum düzenlendi. Oylamaya, Tataristan nüfusunun yüzde 81.7’si katıldı. Referandumda, “Tataristan Cumhuriyeti'nin, Rusya Federasyonu ve diğer cumhuriyet ve devletlerle eşit anlaşmalar temelinde ilişki kurma hakkına sahip egemen bir devlet olmasını ister miydiniz?” sorusu soruldu. Referandumda oy kullananların yüzde 61.4’ü ilgili soruyu “evet” olarak cevaplayarak bağımsız Tataristan Cumhuriyeti’nin oluşturulmasına destek verdi. Ancak Rus yönetimi ve yerel Rus yanlısı siyasi elitler, Tatar halkının Moskova'nın egemenliğinden kurtulma arzusunu kaba bir şekilde görmezden geldi.
1992’da yapılan referandumun Tatar halkına Tataristan'ın bağımsızlığını tanıma talebiyle dünyadaki herhangi bir devlete başvurma hakkını verdiğini belirten Rafis Kaşapov, “Hukuki olarak biz devletin herhangi demokratik devletine başvurabiliriz. Tataristan’da referandum düzenledik ve referandum sırasında Tataristan halkının yüzde 64’ü Tataristan Cumhuriyeti’nin egemenliği, bağımsızlığı için oy kullandı. Bu yüzden biz Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’e başvurduk” dedi.
Tataristan halkının çoğunun şu an bile bağımsızlığa destek verdiğini kaydeden Kaşapov, “Bugün Tatarların çoğunun bağımsızlık için oy vereceğini düşünüyorum. Buna işaret eden iki sebep var; her sene Tataristan’dan Moskova’ya 870 milyar ruble sevk ediliyor. Daha önce böyle bir şey yoktu. Bu gerçek bir soygun ve Tataristan'ın tüm sakinlerinin bunu biliyor. İkinci sebep ise seferberlik çerçevesinde Ukrayna’daki savaşa Tataristan'dan herkesin; Tatarlar, Başkurtlar, Çuvaşlar, Udmurtlar, Rusça konuşan, Rusça konuşmayan, Müslümanlar, Ortodoks ayrım gözetmeksizin cepheye gönderilmesidir. Savaş başladığında böyle bir memnuniyetsizlik yoktu. Bu iki faktör, insanları Tataristan'ın bağımsızlığı fikrine yönelten kilit faktörlerdir” ifadelerini kullandı.
Kaşapov, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’e Tataristan’ın bağımsızlığını tanıma çağrısının Kıyiv’de 14 Ekim’de düzenlenen Rusya Halkları Forumu’nda da ele alındığını aktardı. Daha sonra Avrupa ve diğer ülkelerde yaşayan Tatar aktivistlerle yapılan müzakerelerin ardından Zelenskıy’e çağrıda bulunma kararı alındı. Rusya’nın zayıfladığı bu zamanda Kazan Tatarları, İdel Ural, Sibirya ve Kafkasya halklarının bağımsızlığa kavuşma şansı elde ettiğini belirten aktivist, “Ukraynalılara, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine minnettarız. Onlar Rusya’nın emperyalist arzularını Ukrayna’da durdurdular ve işgalcilere sert bir karşılık verdiler.” ifadelerini kullandı.
SEFERBERLİĞE KARŞI EYLEMLER
Kaşapov seferberliğin ilan edilmesinden hemen sonra Tataristan’ın bir dizi kentinde protesto eylemlerini düzenlendiğini ancak kolluk kuvvetlerinin eyleme katılan insanlara sert müdahale ettiğini, bazı insanların darp edildiğini, para cezalarına çarptırıldığını anlattı.
Bunun dışında Tataristan’da savaş karşıtı eylemler düzenleyen gizli hareketin de faaliyet gösterdiğini aktaran Kaşapov, “İki grubumuz vardı biri gözaltına alındı ve hapse atıldı. İkinci grup ise Tataristan’dan ayrılmak zorunda kaldı. Şu an başka ülkede bulunuyorlar. Eminim ki direniş hareketi gelecekte yine faaliyetlere devam eder" dedi.
Ayrıca Tatar aktivistlerin seferberlik kapsamında orduya çağrılan kişilerle de çalışmalar yaparak onları askeri üsleri terk etmeye ve evlerine dönmeye ikna ettiğini anlatan Kaşapov, “Son zamanda Kazan’da yeni askere alınanlar askeri üste protesto eylemleri düzenledi. Onlar ‘Rejimi Salla’ sloganları attı. Bu toplu isyana sebep olabilir” dedi.
TATARİSTAN’DA TATAR DİLİ ARTIK NEREDEYSE ÖĞRETİLMİYOR
Tataristan’da artık Tatar dilinin neredeyse öğretilmediğini kaydeden Kaşapov, Tatarca derslerin verildiği az sayıdaki okullarda ise çocukların Rusça konuştuğunu belirtti. Kaşapov, “Tüm bunlar Ruslaştırma politikasının sonuçları. Tataristan’daki durum bu kadar kötüyse Rusya’nın başka bölgelerinde yaşanan Tatarların durumu felaket. Faşist Putin rejimi Tatar dilini yok ediyor. Bu çok üzücü bir durum. Sadece sömürgeden kurtularak, kendi milli devletimizi kurarak anadilimizi yeniden öğrenme şansı elde edebiliriz” ifadelerini kullandı.