Kırım Tatar Bayrak Günü olan 26 Haziran günü, bu yıl Ukrayna’da onuncu defa kutlandı. Kırım Tatar gençlik teşkilatlarının inisiyatifi ve Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın kararıyla kabul edilen bu özel gündeki kutlamalar, Kırım’ın Rusya tarafından işgalinden sonra artık Ukrayna’da yapılabiliyor. Kırım Tatar bayrağının renkleri ile Ukrayna bayrağının renkleri aynı ve bu iki bayrak, hem mutlu hem de acı günlerde yan yana dalgalanıyor.
QHA (Kırım Haber Ajansı) muhabiri Tatyana İvaneviç, Kırım Tatar Kaynak Merkezi Başkanı Eskender Bariyev ve Kırım Tatar Milli Meclis Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov ile görüşerek; Kırım Tatarlarının bu gurur gününde; kutlama geleneğinin nasıl başladığını, Ukrayna’da ve işgal altındaki Kırım’da nasıl kutlandığını ve ayrıca Bayrakla Birleşenler- #LIBERATECRIMEA etkinliği çerçevesinde 9 ay boyunca dünyayı dolaşan bayrağın hikayesini aktardı.
Kırım tatar bayrak gününü kutlama fikri ne zaman oluştu?
Eskender Bariyev: Kırım Tatar Bayrak Günü’nü kutlama fikri 2008 yılında oluştu.
Kırım Tatar Milli Hareketi üyeleri içinde, 18 Mayıs Sürgün Kurbanlarını Anma Günü dışında halkı birleştiren bir bayram gününün gerektiği fikri vardı.
https://qha.com.tr/multimedya/kirim-tatar-kaynak-merkezi-baskani-eskender-bariyev-roportaji/4504/Kırım Tatar bayrağının hikayesi iki tarih ve olayla bağlantılı. Bunlar; 1917 yılında düzenlenen ve Kırım Tatar bayrağını Kırım Ahali Cumhuriyeti’nin devlet bayrağı olarak kabul eden I. Kırım Tatar Milli Kurultayı ve 26-30 Haziran 1991 tarihinde düzenlenen ve Kırım Tatar bayrağını Kırım Tatarlarının milli bayrağı olarak kabul eden ikinci Kurultay’dır. Bu bayrak Kırım Tatarlarının kimliğinin sembolü olmakla birlikte sık sık farklı mitinglerde, törenlerde ve diğer etkinliklerde kullanılmaya başlandı.
"TÜRK TOPLULUKLARI ARASINDA MAVİ RENK ÖZGÜRLÜĞÜ, TERAZİYE BENZEYEN TAMGA İSE ADALETİ SİMGELER"İlmi Ümerov: Kırım Tatar bayrağı mavi zemin üzerinde altın tamganın olduğu bayraktır. Türk toplulukları arasında mavi renk özgürlüğü, teraziye benzeyen tamga ise adaleti simgeler. Özgürlük ve adalet Kırım Tatarlarının her zaman çabaladığı şeylerdir.
Kırım Tatar Bayrak Günü için iki tarih düşünülüyordu. İlki, I. Kırım Tatar Milli Kurultayının düzenlendiği Aralık ayı diğeri de II. Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın düzenlendiği Haziran ayı.
Yazın Kırım’a çok sayıda turist geldiği için onlara bayrağımızı ve sembollerimizi göstermek için çok güzel bir fırsat olacağını düşündük ve Kırım Tatar Bayrak Günü’nü 26 Haziran’da yapmaya karar verdik.
İlk Bayrak Günü gençler tarafından 26 Haziran 2009 tarihinde yapıldı. 2012’de Kırım Tatar Milli Kurultayı, 26 Haziran’ı resmi olarak Kırım Tatar Bayrak Günü olarak kabul etti.
Bayrak Günü Kırım'da nasıl kutlanıyordu?
Eskender Bariyev:İlk yıllarda Kırım Tatar Bayrak Günü, Akmescit’in farklı meydanlarında kutlandı. Ama sonraki yıllarda hep Akmescit’in merkez meydanında program düzenlendi.
Biz, her zaman bu tarihte insanlara bayrakları evlerinin balkonlarına asma veya evlerin çatısına dikme, arabalarına asma ve araba konvoyuna katılma çağrısında bulunuyorduk.
İlk yıllarda halkı toplayıp bir miting, bayrak ile ilgili zeminde en iyi resim, video yarışması düzenleme fikirleri vardı. Her yıl bu fikirler genişleyip daha yaratıcı hale geliyordu.
2012’de Kırım Tatar Milli Kurultay tarafından alınan karar kutlamalara farklı bir boyut getirdi. Etkinliğe sanatçılar katılmaya başlıyor, bayrakla ilgili çok sayıda şiir ve şarkı yazılıyordu. 2012 yılında Kırım Tatarlarının toplu yaşadığı bölgelerde bir başka kampanya başlatarak Kırım Tatar bayrağının tasarımını taş ve boya yardımıyla yaptık.
Örneğin Molodejnoye köyünde Kırım Tatar Gençlik Merkezi ile birlikte yaptığımız bayrak hala duruyor. Aynı kampanya Akmescit’in İsmail Gaspıralı adını taşıyan parkında da yapıldı. Orada hem Ukrayna hem Kırım Tatar bayrakları yapılmıştı. Hala duruyorlar mı bilmiyorum.
İşgalden sonra Bayrak günü nasıl kutlanıyor?
Eskender Bariyev:İşgalden sonra Kırım Tatar Bayrak Günü’nü kutlama merkezi Kıyiv’e alındı.
Bayrak Günü’nde Kıyiv’e Ukrayna’nın farklı illerinde ve hatta Kırım’dan Kırım Tatarları geliyor.
Ukrayna’da hükümet seviyesinde alınan tepkiler de oldukça önemlidir. İşgalden bu yana her sene Ukrayna Cumhurbaşkanı Kırım Tatar halkının Bayrak Günü’nü kutluyordu.
Kırım Tatar bayrağı Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’nın binası önünde, başka ülkelerde yerleşen Ukrayna Büyükelçilikler ve bazı üniversite binaları önünde dalgalanıyor.
“İki Bayrak Tek Devlet” şeklinde çok güzel bir slogan oluşturuldu.
2018’de Kıyiv’in merkezini Kırım Tatar ve Ukrayna bayrakları süslüyordu. İşgalciyle mücadele eden Ukrayna gibi bir ülkede Kırım Tatar bayrağının hakkettiği yerde olması onur verici.
İlmi Ümerov:2004 Turuncu devriminden sonra Kırım Tatar bayrağı Ukrayna’da tanınıyor. Ukrayna’da yapılan demokratik güçlerin bütün etkinliklerinde bayrağımız eşlik etti.
Bizler Turuncu Devriminin 3. gününde meydana geldik. Kırım’dan 83 arabadan oluşan konvoy ile gelip Kıyiv’in Bağımsızlık Meydanı yakınlarında durduk. Arabalardan çıkıp bayraklarımızla beraber Meydan’a doğru ilerlediğimizde insanlar muhaliflerin geldiğini düşündü. Tarak Tamga’yı fark etmeyen insanlar mavi bayrakların Yanukoviç’in yanlılarına ait olduğunu düşündü.
Turuncu Devrim’in üçüncü gününden sonuna kadar ve Onur Devrimi’nin 1. gününden son gününe kadar Kırım Tatar Bayrağı Meydan’daydı.
Kırım’ın sınırları dışında Kırım Tatar Bayrak Günü, Kırım’ın işgalinden sonra kutlanmaya başlandı.
İşgalden sonra Kırım Tatar Bayrak Günü kırım’da kutlanmaya devam ediyor mu?
İlmi Ümerov:Kırım’da Kırım Tatar Bayrak Günü vesilesiyle etkinlikler yine de düzenleniyor. Kafe veya salonlarda milli hareketçiler ve aktivistler toplanıyor. Meydanlarda, bildiğim kadarıyla herhangi bir şey düzenlemek yasak.
İşgalden sonra Kırım’da Kırım Tatar bayrağı ile dışarıda gezdiği için veya arabasına astığı için insanlara oldukça büyük cezalar veriliyordu.
Son zamanlarda Kırım’da düğünlerde de Kırım Tatar bayrağını açmak moda oldu. Eskiden arabalar çiçekler ve kurdelelerle süsleniyorduysa şimdi arabalar bayraklarla süsleniyor.
24 haziran tarihinde Kıyiv’e dünya turu yapan Kırım Tatar bayrağı getirildi. Kampanya ile ilgili bilgi verir misiniz?
Eskender Bariyev:“Bayraklar Birleşenler #LIBERATECRIMEA” kampanyası çerçevesinde Ekim 2018 tarihinden beri Kırım Tatar bayrağı 4 kıta 28 ülkeyi ziyaret etti. Son durağı Türkiye olan bayrak imzalar ve dileklerle beraber Kıyiv’e geldi.
Kampanya, Ukrayna ve Kırım Tatar diasporalarının desteğiyle gerçekleşti. Benzer kampanyaları düzenleyen İrlanda Ukraynalılar Derneği bize çok yardım etti. Ben bir Kırım Tatarı olarak bu kampanyayı farklı ülkelerde düzenlemek için kendi maddi kaynaklarını, zamanını harcayan kardeş Ukrayna halkına teşekkür ederim.
Bayrak Gününden sonra Arabat kıyısı dibinde Özgürlük kampını düzenlemeye planlıyoruz. 29 Haziran’da Dnipro ve Zaporijjya illerinde bayrağı açacağız. Arabat’a geldiğimizde bayrağı Kırım idari sınırında açacağız.
Etkinliklerden sonra bayrak, resmi olarak Ukrayna Tarihi Ulusal Müzesine teslim edilecek.