Kırım Tatar halkı 8 yıldır Rus işgali altında yaşıyor
Rus askerleri ilk olarak Kırım’a, 20 Şubat 2014 tarihinde girdi. Bundan tam sekiz yıl önce, sabahın erken saatlerinde plakaları sökülmüş askeri araçlar ve rütbe işaretleri taşımayan silahlı milisler, Kırım’ın stratejik noktalarını ve hükûmet binalarını ele geçirmeye başladı. Rus işgali sekiz yıldır devam ederken Kremlin kontrolündeki sözde yönetim Kırım’daki baskı ve zulüm politikasını şiddetli bir şekilde uygulamayı sürdürüyor. Bugün, Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini hiçe sayan Putin Rusyası, Kırım'ın işgalinin sekizinci yıldönümünde Ukrayna'ya yönelik çok kapsamlı bir saldırı düzenliyor.
Rusya, 2014 yılında Kırım’ı işgal ettikten sonra Ukrayna yanlısı açıklamalarda bulunan ve işgalci yönetimi eleştiren insanlara karşı baskı uygulamaya başladı. 26 Şubat 2014’te işgale “hayır” demek için toplu bir miting organize eden Kırım Tatarları ise işgalci Rusya'nın baskılarının odağı haline geldi. İşgalci yönetim, Kırım Tatarlarına zulmetmek için devamlı farklı bahaneler uyduruyor. İşgalin hemen ardından Kırım Tatarlarının siyasi liderlerinin ve kanaat önderlerinin Kırım’a girişleri yasaklandı. Rusya, Nisan 2016’da Kırım Tatar halkının temsilci organı olan Kırım Tatar Milli Meclisinin (KTMM) faaliyetini yasaklama kararı aldı. BM Adalet Divanı, Nisan 2017’de Rusya’nın KTMM yasağını kaldırması gerektiği yönünde karar aldı, ama Moskova bu karara uymayacağını ilan etti.
Kırım Tatar halkının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov, KTMM Başkan Yardımcıları; İlmi Ümerov, Ahtem Çiygöz, Nariman Celal hakkında düzmece davalar açıldı.
11 Eylül 2017 tarihinde işgalci mahkeme, KTMM Başkan Yardımcısı Ahtem Çiygöz’ü 26 Şubat 2014 tarihinde Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu önünde düzenlenen mitingde “kargaşa” organize etmekten suçlu bulmuş ve 8 yıl hapse mahkum etmişti.
Rusya tarafından işgal edilen Kırım’daki sözde Akmescit (Simferopol) Bölge Mahkemesi ise, 27 Eylül 2017 tarihinde aldığı kararla güya “Rusya’nın toprak bütünlüğünü bozmaya yönelik çağrılar ve eylemlerde bulunmak” suçlamasıyla yargılanan KTMM Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov’u 2 yıl hapse mahkum etti ve 2 yıl kamuya açık faaliyetlerde bulunma yasağı koymuştu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yardımıyla Ekim 2017’de Ümerov ve Çiygöz serbest bırakılarak Türkiye’ye gönderildi. Daha sonra ise KTMM Yardımcıları Ukrayna’ya döndü. İkisi de halen Kırım’a giriş yapamıyor.
Kırım’ın Kremlin kontrolündeki sözde Soruşturma Komitesi, Mart 2020 tarihinde, KTMM Başkanı Refat Çubarov’a “suçlama” yönelttildiğini duyurdu. Haziran 2021’de işgalci mahkeme Refat Çubarov hakkında 6 yıl hapis cezası, 200 bin ruble para cezası ve “zorunlu kamu hizmeti” cezası kararı alındı. KTMM Başkanı Çubarov’a dava açtıktan sonra Nisan 2020’de işgalciler, Kırım Tatarlarının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu hakkında da dava açtıklarını duyurdu. Kırımoğlu hakkında açılan dava hala sözde Arman Pazarı (Armyansk) Şehir Mahkemesinde görülmeye devam ediyor.
Kırım’da yaşamaya devam eden son KTMM Yardımcısı Nariman Celal ise, düzmece bir suçlama çerçevesinde 4 Eylül 2021 tarihinde işgalci güçler tarafından alıkonuldu. Nariman Celal ile birlikte Kırım Tatar aktivistler Asan Ahtemov ve Aziz Ahtemov alıkonuldular. İşgalci güçler işlemedikleri suçları itiraf ettirmek için Kırım Tatar aktivistlere fiziksel ve psikolojik işkence uyguladı.
Rus işgalci yönetiminin, işgale karşı çıkan Kırım Tatarları ve Ukrainlere baskı uyguluyor. İşgalin 8 yılı içinde Kırım’da, 169’u Kırım Tatarı olmak üzere 238 kişi hakkında siyasi güdümlü dava açıldı. Kırım Tatar Kaynak Merkezinin verilerine göre şu an işgalcilerin açtığı düzmece davalar çerçevesinde 71 kişi (47 Kırım Tatarı) cezaevinde, 53 kişi (32’si Kırım Tatarı) tutukevinde alıkonuluyor, 32 kişi (18’i Kırım Tatarı) ev hapsinde yada denetimli serbestlik altında, 32 kişi (26’sı Kırım Tatarı) kovuşturuluyor, 50 kişi (26’si Kırım Tatarı) ise serbest bırakıldı. İşgalci yönetimin düzmece davaları nedeniyle Kırım’da 205 çocuk babasız büyümek zorunda kalıyor.
Kırım Tatarları sindirmek ve dayanışmalarını baltalamak amacıyla işgalciler, siyasi baskılara maruz kalan soydaşlarına destek vermek amacıyla mahkemelere dinleyici olarak katılmak isteyen Kırım Tatarları çeşitli baskılar uyguluyor. İşgalcilerin son zamanlarda sık sık uyguladığı yöntemlerden biri ise mahkeme binaları önünde bekleyen Kırım Tatarları alıkoyarak haklarında idari dava açmak. Son altı ay içinde işgalciler mahkeme binaları önünde onlarca Kırım Tatarı alıkoyarak haklarında idari davalar açtı. Kimi Kırım Tatarları para cezalarına çarptırılırken, kimileri hakkında tutuklama kararları alındı. Sadece 2021 yılı içinde 123 Kırım Tatarı hakkında toplam miktarı bir milyon 717 bin ruble (304 bin TL) olan para cezası kararları alındı.
KIRIM TATAR AVUKATLARA DA BASKI UYGULANIYORSiyasi tutsaklara destek veren avukatlara baskı uygulanıyor. Kırım Tatar avukatları Emil Kurbedinov ve Edem Semedlayev haklarında açılan idari davalar çerçevesinde hapis cezasına çarptırıldı.
ZORLA KAÇIRILAN BİRÇOK KİŞİ HALA BULUNAMADIRusya, Kırım’ı işgal ettikten sonra yarımadada çoğu Kırım Tatarı olmak üzere toplamda 44 kişi kaçırıldı. Aralarından 6’sı ölü bulundu ve 15’inden bugüne kadar haber alınamadı.Bunlar arasında Kırım’ın işgalinin ilk şehidi olan Kırım Tatar kahraman Reşat Ametov ve Dünya Kırım Tatar Kongresi Yönetim Kurulu üyesi ve Bahçesaray Kırım Tatar Bölge Meclisi üyesi Ervin İbragimov Ervin İbragimov de yer alıyor.
Rus işgalinin ardından Reşat Ametov, Rusya’nın Kırım’ı ele geçirme operasyonunu protesto etmek amacıyla, 3 Mart 2014 tarihinde, Rus askerleri ve milisler tarafından kuşatılmış Kırım Bakanlar Kurulu binasının önünde tek kişilik protesto eylemi düzenlemişti. Kimliği belirsiz kişiler Ametov’u, Akmescit’in (Simferopol) tam merkezinde gün ortasında kaçırdı. Acımasız işkence izleri taşıyan Reşat Ametov’un cesedi 15 Mart 2014 tarihinde bulundu.
Ervin İbragimov, Bahçesaray şehrinde, 24 Mayıs 2016 günü akşam saatlerinde, evinin yakınlarında kaçırıldı. Olayın gerçekleştirildiği yerin yakınında bulunan güvenlik kameraları, Ervin İbragimov’un trafik polisi üniforması giyen kişiler tarafından kaçırıldığını kaydetti. O günden beri Ervin İbragimov hakkında hiçbir şey bilinmiyor. İbragimov’un kaçırılmasının sebepleri de bilinmiyor. İşgalci yönetimin sahte soruşturması hiçbir sonuç vermedi.
KIRIM TATAR MİLLİ OKULLARI KAPATILDIKırım’da 2014 yılına kadar Kırım Tatarca eğitim veren millî okul sayısı 15 ken işgal sonra Rus yönetimi bu okulların milli okul statüsünü kaldırdı. Kırım Tatar dili okullarda seçmeli ders olarak okutulmaya başladı. İşgalcilerin idaresindeki okul yönetimleri, ailelerin çocuklarına Kırım Tatar dili eğitimi talep etmesini engellemeye ve bu karardan vazgeçirmeye çalışıyor. Benzer şekilde Ukrayna dili eğitimi veren okulların ve buralarda öğrenim gören öğrencilerin sayısında da büyük bir düşüş yaşandı.
İŞGALCİLER KÜLTÜREL MİRASI YOK EDİYORİşgalci yönetim Kırım’da 2014’ten sonra 114 yasa dışı kazı çalışması yürüttü. Kazılar sırasında bulunan farklı tarihi parçalar çoğu zaman hiçbir kayıt yaptırmadan Kırım’ın dışına taşınıyor.
Kırım Tatar kültürel mirasının en önemli abidelerinden olan Hansaray, restorasyon bahanesiyle işgalci Rusya tarafından acımasız biçimde talan ediliyor. UNESCO sözde restorasyonu durdurma çağrıları yapsada Kremlin yönetimi Kırım Tatar halkının milli mirasını yok etmeye devam ediyor. İşgalcilerin sözde restorasyon çalışmaları nedeniyle Hansaray’ın duvarlarında büyük çatlaklar oluştu. Kırım Tatar aktivistleri işgalci Rusya’nın Kırım’daki kültür mirasını yok ederek Kırım Tatar halkının varlığına dair kanıtları yok etmeye çalıştığını vurguluyor.
Kültürel mirasa verilen zararı duyurmaya çalışan aktivistlere baskı uygulanıyor. En son Hansaray’ın duvarlarında oluşan büyük çatlakları kamuoyuna Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi Edem Dudakov işgalci güçler tarafından alıkonuldu.
DEMOGRAFİK YAPI DEĞİŞTİRİLİYORİşgalci Rusya Kırım’ın demografik yapısını değiştiriyor. Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, 23 Ağustos 2021’ta Kırım Platformu Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, farklı kaynaklara göre Rus yönetiminin 8 yıl içinde yarımadaya 600 binden 1,5 milyona kadar Rus’un yerleştirildiğini kaydetti.
İşgal altındaki Kırım’a yerleştirilen asker ve devlet görevlileri dışında Kremlin yönetimi Rus vatandaşlarını yarımadaya yerleşmesini teşvik etmek için farklı federal programlar uyguluyor. Söz konusu programlar çerçevesinde işgal edilen Kırım’a yerleşen Rus vatandaşlarına çeşitli tazminatlar ödeniyor. Yani Rusya kolonizasyonu mali teşvikler, tazminat yoluyla gerçekleştiriliyor. Öte yandan, uzmanlara göre, 2014’ten bu yana Kırım’ı en az 50 bin Ukrayna vatandaşı terk etmek zorunda kaldı. Rus işgalci yönetiminin uyguladığı baskı politikası nedeniyle yarımadayı terk eden Ukrayna vatandaşlarının sayısı devamlı artıyor.
ÇOCUKLAR SİLAHA ALIŞTIRILIYORRusya tarafından işgal edilen Kırım’da çocuklar küçük yaştan itibaren Rus ordusunda hizmet etmek için hazırlanıyor, onlara askeri eğitim veriliyor ve çocuklarda “Rus askeri kimliği” oluşturuluyor.
8 yıl içinde Kırım’ı dev bir askeri üsse dönüştüren Rusya, Kırımlı çocukları askerileştiriyor. Rusya Savunma Bakanlığının girişimiyle kurulan Yunarmiya (Genç Ordu) hareketinin yarımadada açtığı sınıflarda on binden fazla çocuk askeri eğitim gördü. İnsan hakları savunucuları Kırım’daki tüm askeri sisteminin askerlik propagandası, savaş kültürünün propagandası, tarihi gerçeklere saygısızlık ve çocukların yanlış bilgilendirilmesi üzerinde kurulduğuna dikkat çekiyor.
YARIMADADA 8 YILDIR BASKI VE ZULÜM DEVAM EDİYOR
İşgalci Rus askerleri Kırım’a ilk olarak, 20 Şubat 2014 tarihinde girdi. Altı yıl önce bugün, sabahın erken saatlerinde plakaları sökülmüş askeri araçlar ve rütbe işaretleri taşımayan silahlı milisler Kırım’ın stratejik noktalarını ve hükûmet binalarını ele geçirmeye başladı. Rus propaganda medyalarında “Kırım Özsavunması” oldukları iddia edilen, kamuflaj giymelerinden hareketle “kibar yeşil adamlar” olarak da adlandırılan Rus askerleri ve onların yanında gezen işbirlikçi milisler, yarımadanın kontrolünü yasa dışı olarak ele geçirdi. Rus propaganda mekanizmasınca işgal, sözde “bağlanma” adı altında legalleştirilmeye çalışılsa da dünya kamuoyu bu adımı asla tanımadı.
SİLAHLARIN GÖLGESİNDE SÖZDE REFERANDUM
Rus işgalinin akabinde 2014 yılının Mart ayında düzenlenen sözde referandumda Kırım sakinlerinin yarımadanın Rusya’ya bağlanması konusunda iradesini “özgürce” tecelli ettiği ileri sürüldü. Avrupa Birliği ülkeleri, ABD ve dünyanın birçok ülkesi, Kırım’da yapılan sözde “kendi kaderini belirleme referandumunun” sonuçlarını kabul etmeyi reddetti. Ukrayna, Kırım’ı geçici olarak işgal edilen bölgesi olarak kabul ediyor. Ukrayna Parlamentosu resmi düzeyde, 20 Şubat 2014 tarihini Kırım ve Sivastopol’ün (Akyar) Rusya tarafından işgalinin başlangıç tarihi olarak kabul etti. Dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, ilgili yasayı 7 Ekim 2015 tarihinde imzaladı. Avrupa Birliği (AB) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Rusya’nın Kırım’ı işgal etmesi ve Ukrayna’ya yönelik politikası dolayısıyla Rusya Federasyonu’na karşı yaptırımlar uyguladı. Kırım’ın işgalinden sonra Ukrayna’nın Donbas bölgesinde Rusya tarafından desteklenen teröristler ile Ukrayna askerleri arasında çatışmalar başladı.