Ukrayna’nın bu sene ilk kez düzenlediği Kırım Platformu Parlamenterler Zirvesi çerçevesinde 8 yıldır Rus işgal altında bulunan Kırım’daki insan hakları ihlallerine, siyasi tutsaklar sorununa dikkat çekmek için hazırlanan “Kırım’dan Bir Ses. Nariman Celal” isimli belgeselin gösterimi yapıldı.
Ukrayna, bu sene ilk kez Kırım Platformu Parlamenterler Zirvesi düzenledi. Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de 24-25 Ekim tarihlerinde gerçekleşen zirveye, 50’den fazla parlamento ve parlamentolar arası meclis temsilcisi katıldı. Zirve çerçevesinde, Rusya tarafından işgal edilen Kırım’daki siyasi tutsaklar, insan hakları ihlalleri konusuna dikkat çekmek için ve Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı, siyasi tutsak Nariman Celal’in hikayesini anlatan “Kırım’dan Bir Ses. Nariman Celal” isimli belgeselin uluslararası galası yapıldı.
Belgeselin çekimlerine Nariman Celal’in eşi Leviza, yakın arkadaşları, aktivistler ve gazeteciler katıldı. Bunların arasında Lemar Yunusov, Yusuf Kurkçi, Elmaz Akimova, Zair Smedlaev, Gulnara Abdulaeva, Alim Aliyev, Bekir Mamut ve Şevket Kaibullayev, KTMM Başkanı Refat Çubarov, KTMM Başkan Yardımcısı İlmi Umerov, avukat Nikolay Polozov. Kırım Tatar halkının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, belgeselde Nariman Celal'in milli hareket içerisindeki ilk adımlarını anlattı.
https://www.youtube.com/watch?v=OsXZfvSl24M&t=60s“Kırım’dan Bir Ses. Nariman Celal” isimli belgesel KrımSOS sivil toplum teşkilatı ile Public Interest Journalism Lab (Kamu Yararı Gazeteciliği Laboratuvarı) kuruluşu tarafından hazırlandı. Belgeselin yapımcısı Natalya Gumenyuk iken yönetmenliğini ise Anna Tsıgma üstlendi.
“NARİMAN CELAL, KIRIM VE KIRIM TATARLARINA UYGULANAN BASKILARI DÜNYAYA DUYURAN SESTİ”Daha önce belgesel üzerinde çalışan yönetmen Anna Tsıgıma, “Son zamanlarda Kırım’dan çok az bilgi alıyoruz. Bahsettiğim tutsakların veya tutsakların isim listelerini içeren haber başlıkları değil, onların nasıl yaşadığını ve neye ihtiyaç duyduğunu anlatan hikayelerden söz ediyorum. Kırım ve Kırım Tatarlarına uygulanan baskıları bize ve dünyaya anlatan seslerden biri Nariman Celal’di. Onun alıkonulmasından sonra bence bir enformasyon boşluğu oluştu.” ifadelerini kullanmıştı.
Rus istihbaratından 7 Eylül 2021 tarihinde yapılan açıklamada, Akmescit yakınındaki Anğara köyünde 23 Ağustos 2021 tarihinde sözde “sabotaj eyleminin” düzenlendiği iddia edilirken “sabotajın” güya Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Baş Müdürlüğü ve Kırım Tatar Milli Meclisi tarafından organize edildiği ileri sürülmüştü. FSB, yürütülen “soruşturma” çerçevesinde 3 “şüphelinin” tutuklandığını bildirirken; Ukrayna tarafının “sabotajı düzenleyen kişilere” güya 2 bin dolar ödül sözü verdiğini iddia etmişti. Rus propaganda televizyon kanalı Zvezda’nın Telegram hesabında yayımlanan haberde, sözde sabotajın düzenlendiği yerden görüntülere ve güya sabotaj eylemini düzenleyen Aziz Ahtemov ve Asan Ahtemov’un itiraf videolarına yer verilmişti.
3 KIRIM TATARI HAKKINDA TUTUKLAMA KARARI ALINDISözde Kiyevskiy Bölge Mahkemesi, 6 Eylül’de KTMM Başkan Yardımcısı Nariman Celal, Kırım Tatar aktivistleri Asan Ahtemov ve Aziz Ahtemov hakkında tutuklama kararı almıştı. FSB yürüttüğü düzmece soruşturma sonucu alıkoyduğu Nariman Celal, Asan Ahtemov ve Aziz Ahtemov’u güya “sabotaj” düzenlemekle suçlamıştı.
ALIKONULAN KIRIM TATARLARINA İŞKENCE UYGULANDIİşgalciler, günler boyunca Aziz Ahtemov ve Asan Ahtemov’un bağımsız avukatlarla görüşmesine izin vermemişti. Daha sonra büyük çabalar sonucu müvekkil ile görüşen avukat Ayder Azamatov, işgalci Rus güçlerinin Kırım Tatarlarına işkence uyguladıklarını anlatmıştı.
İKİ KİŞİYE TUTUKLAMA CEZASIÖte yandan asılsız bahanelerle haklarında dava açılan Kırım Tatarları Şevket Useinov ve Eldar Odamanov hakkında tutuklama cezası kararı alınmıştı. Biri gece ortasında, diğeri sabah erken saatlerde FSB görevlileri tarafından kaçırılan Kırım Tatarları Şevket Useinov ve Eldar Odamanov hakkında Rusya İdari Suçlar Kanununun 19.3 maddesi uyarınca (polis görevlisinin talebine uymamak) dava açılmıştı. Sözde Kiyevskiy Bölge Mahkemesi Kırım Tatarlarını suçlu bularak Şevket Useinov hakkında 14 gün tutuklama cezası, Eldar Odamanov hakkında ise 15 gün tutuklama cezası kararı almıştı.
BASKI İÇİN YENİ BİR BAHANEİşgalci güçler tarafından Nariman Celal, Asan Ahtemov ile Aziz Ahtemov’a yöneltilen suçlamalar çerçevesinde Aralık 2021’de iki Kırım Tatarının evine baskın düzenlenmişti. Evlerde yapılan aramalardan sonra Kırım Tatarları Kurtumer Çalgozov ve Nariman Ametov sorgulanmak üzere alıkonulmuştu. Nariman Ametov sorgulama sırasında kendisine elektrikle işkence uygulandığını bildirmişti.
NARİMAN CELAL'E 17 YIL HAPİS CEZASIRus işgali altındaki Kırım’ın sözde Yüksek Mahkemesi, 21 Eylül 2022 tarihinde kurmaca suçlamalar çerçevesinde alıkonulan Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı Nariman Celal ve Kırım Tatar aktivistler Asan Ahtemov ile Aziz Ahtemov hakkında aldığı kararları açıkladı. Sözde mahkeme, KTMM Başkan Yardımcısı Nariman Celal hakkında 17 yıl hapis cezası, Asan Ahtemov hakkında 15 yıl hapis cezası, Aziz Ahtemov hakkında ise 13 yıl hapis cezası kararı aldı.