Kırgızistan'da merak uyandıran tarihi keşif
Kırgızistan’ın Narın bölgesinin Koçkor ilçesinde yaşayan bir çiftçi 3500 metre yükseklikte bazı petroglifler keşfetti. Tarihi kalıntılar, Sarala-Saz yaylasındaki Şiş Çoku bölgesinde bulundu.
Kırgızistan'ın Narin iline bağlı Koçkor ilçesinin sakini Bolotbek Asanbekov, tarihçileri heyecana sevk eden bir arkeolojik keşfe imza attı. Kırgızistan'da Issık-Köl bölgesindeki Çolpon-Ata ve Ornok'ta bulunan kaya resimleri ve taşlar üzerindeki resimlerin dışında Koçkor ilçesinin yüksek dağlarında onlarca petrogliflerin bulunduğu ortaya çıktı.
Koçkor ilçesindeki çiftçi, tarihi buluntularla ilgili, “Dağlarımızda kayalıklarda buna benzer tarihi buluntular çok. Örneğin, Şamşı geçidindeki Şiş Çoku dağının eteğinde tarihi kaya resimleri var. Tarihçi değilim, bu yüzden taş üzerindeki resimlerin kaçıncı yüzyıla ait olduğunu belirleyemiyorum. Ancak zirvenin yüksekliği 3500 metredir. Kışın kimse oraya gidemez, sadece üç yaz ayı boyunca gidilebilir. Petroglifler, atalarımızdan kalan bir miras ve hediye. Fotoğraflamayı başardığım bazı petroglifler var. Türkolog ve tarihçilerin buraya gelip incelemesi lazım.” ifadesini kullandı.
KIRGIZİSTAN TOPRAKLARINDA BULUNAN PETROGLİF (TALAS YAZITI)
Bugün Kırgızistan Cumhuriyeti sınırları içinde kalan topraklar (Kök)türk harfli Eski Türk yazıtlarının en fazla bulunduğu bölgelerin başında gelmektedir. Kırgızistanda (Kök)türk harfli yazıtların en yoğun bulunduğu yer ise, Talas bölgesidir. Talas bölgesi (Kök)türk harfli yazıtların en çok bulunduğu bölgelerden birisidir. Kırgızistan’daki yazıtların çoğu bu bölgede bulunmuş; hâlen de bulunmaktadır.Talas Yazıtları S. G. Klyaştornıy, C. Alyılmaz gibi bilim adamlarına göre Türgeşlere ait olup VIII. asırda yazılmıştır (Alyılmaz 2006: 23; Klyaştornıy 1999: 30-33). Bugüne kadar Talas İli’nde 21 yazıt bulunmuştur. Bunlardan on iki yazıt yuvarlak taş anıtlara yazılmış epitafik içerikli yazıtlardır. Yani vefat eden kişilerin anısına konulmuş anıt yazıtlardır. Epitafik içerikli Talas Yazıtları’nın Orhun ve Yenisey Yazıtları’ndan farkı, özel olarak dikilmiş taş kitabelere değil, uygunluğuna bakılarak seçilen yuvarlak taşlara kazınmasıdır. (Useev, 2020:461).
TALAS YAZITINDAN BİR ÖRNEKAtı Çur. otuz oglan sag çıg adırılmış size talçıg erensize oglan çur ulayu kalmış katunı tulı kalmış. Metnin Tercümesi: Adı Çur; Otuz oğlan vefakar arkadaşından ayrılmış. Size mutemet adamlar size Oğlan Çur varis olarak kalmış; hatunı dul kalmış. (Namık Orkun, 1987:328). Kırgızistan topraklarında Talas Yazıtının dışında Saymalı Taş ve daha bir çok yerlerde tarihi kaya resimler, balbal taş ve petroglifler bulunmaktadır.