Çavuşoğlu'ndan Uygurların iadesi yorumu: Masum insanlara zulmetmeyi kabul etmiyoruz
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 2020 yılı dış politikasını değerlendirdiği toplantıda, bir süredir Türkiye kamuoyunun gündemini meşgul eden Uygurların Çin'e iadesi konusuna da değindi. Bakan Çavuşoğlu, Çin ile imzalanan bu anlaşmayı, Uygurların Çin'e teslim edileceği şeklinde yorumlamanın yanlış olduğunu vurguladı.
Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında imzalanan suçluların iadesi anlaşması, geçen hafta Çin Ulusal Konseyi tarafından kabul edildi. Türkiye'nin henüz kabul etmediği anlaşmaya ilişkin, Türkiye'de pek çok kesimin çekincesi bulunuyordu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bugün 2020 yılı dış politikasının değerlendirildiği basın toplantısında, konuya açıklık getirdi. Bakan Çavuşoğlu, Pekin yönetiminin iade taleplerinin Ankara tarafından hiçbir şekilde kabul edilmediğini açıkladı.
"TERÖRLE MÜCADELE BAHANESİYLE MASUM İNSANLARA ZULMETMEYİ KABUL ETMİYORUZ"Çin ile imzalanan suçluların iadesi anlaşması, Türkiye'deki Uygurları endişeye sevk eden bir gelişme olarak karşılandı. Türkiye'de yaşayan on binlerce Uyguru ilgilendiren karara ilişkin, Bakan Çavuşoğlu'nun açıklamaları şöyle:
"Bu anlaşma, suçluların iadesiyle ilgilidir. Bugüne kadar Çin'in Türkiye'deki Uygurlara yönelik iade talepleri oldu ancak Türkiye bu konuda herhangi bir adım atmadı. Teröristlerle masum insanlar arasında ayrım yapılması gerektiğini söylüyoruz. Aynı şekilde, bunun suistimal edilmemesi gerektiğini de söylüyoruz. Herkese söylüyoruz Çin'e de diğerlerine de. Yani terörle mücadele bahanesiyle masum insanlara zulmetmeyi biz kabul etmeyiz...Uygurların iade taleplerini kabul etmedik"
TÜRKİYE KARARI HENÜZ ONAYLAMADIÇin yönetimi, 25 Aralık 2020 tarihindeki suçluların iadesini öngören anlaşmanın kabulü ile Türkiye’ye sığınan ve sözde terör suçlusu olarak gördüğü Uygurların sınır dışı edilmesini amaçlıyor. Ama Türkiye, Mayıs 2019'dan beri kararı Adalet Komisyonu'nda bekletiyor.
SUÇLULARIN İADESİ ANLAŞMASI NEDİR?Suçluların iadesine yönelik ikili anlaşma, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Mayıs 2017’de Çin’i ziyareti sırasında, “Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Suçluların İadesi Anlaşması” adıyla Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi tarafından imzalanmıştı.
TÜRKİYE, ULUSLARARASI HUKUKTAN DOĞAN HAKLARINI KULLANARAK İADE ETMEYEBİLİRİnsan hakları hukukçusu, Prof. Dr. İlyas Doğan'ın iade konusuna ilişkin QHA'ya yaptığı değerlendirmesi şu şekilde:Çin’de, siyasi olarak dışlanan, hor görülen insanlara işkence yapılması olağan bir devlet uygulamasıdır. Bunu biz sosyal medyaya yansıyan videolarda da toplama kamplarından çıkan Uygurların videolarında görüyoruz. Ayrıca, herkesin bildiği gibi Çin’de ölüm cezası var. Her iki durumda da, Türkiye’nin siyasi nedenlerle Türkiye’ye gelen Uygurları iade etmeme yükümlüğü vardır.
Haberin devamı için: “Türkiye’nin Uygurları iade etmesi, uluslararası hukuk ihlali olacaktır”
İlgili haber: Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Dolkun İsa, Dünya Uygur Kurultayı Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Erkin Ekrem , Doğu Türkistan Milli Meclisi Başkanı Seyit Tümtürk ve Ankara Üniversitesi DTCF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkin Emet, Çin’in skandal Doğu Türkistan kararını QHA’ya değerlendirdi.Doğu Türkistanlılar, Çin’in suçluların iadesi anlaşması hakkında ne düşünüyor?
DİNİ, ETNİK VE SİYASİ BASKILARIN MERKEZİ: DOĞU TÜRKİSTANÇin hükumetinin sistematik baskı ve asimilasyonlar ile dini, etnik, kültürel ve siyasal anlamda “soykırıma” varan faaliyetleri, her geçen gün dünya kamuoyunun daha çok gündemine geliyor. ABD Dışişleri Bakanlığının açıkladığı verilere göre Doğu Türkistan’da yaklaşık 2 milyona yakın Uygur Türkü ve diğer azınlıklara mensup Müslümanlar, eğitim adı altında zorla toplama kamplarında tutulmakta.Etnik ve kültürel ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine maruz kalan Doğu Türkistanlılar, ucuz iş gücü olarak Çinli şirketlerde çalıştırılıyor. Öte yandan, Birleşmiş Milletlerin resmi verilerine göre ise, Pekin idaresinin kültürel soykırım uyguladığı Doğu Türkistan’daki toplama kamplarında 1 milyondan fazla Uygur Türkünü zorla tutuyor. Farklı kaynaklarda cezaevleri ile gözaltı merkezlerinde tutulanlarla birlikte bu rakamın 3-4 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.Ayrıca, Çin hükumeti, her ne kadar dünya kamuoyunda aksini iddia etse de Doğu Türkistan’daki toplama kamplarında, ABD Dışişleri Bakanlığı verilerine göre 2 milyonu aşkın Doğu Türkistanlı zorla tutuluyor. Burada, Çin Komünist Partisinin sistematik baskı ve zulüm politikalarına maruz kalan Uygur Türkü ve diğer azınlıklar, birçok hak ihlali ile karşı karşıya.