Orta Asya'da toprak tuzlanması felaketi
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Bişkek Ofisi, Orta Asya'da toprakların tuzluluğunun haritalandırılması ve toprağın verimliliğinin geri kazandırılması için yapılması gerekenler konulu internet semineri düzenledi.
Tarım topraklarının yanlış sulamaya, ilaçlamaya ve erozyona bağlı olarak hızla tuzlanması tüm dünyada kaygı uyandıran bir sorun. Birleşmiş Milletler, bu sorunlarla başa çıkabilmek için bir dizi internet seminerine imza attı.
Tarıma dayalı ekonomileri ve büyük çaplı çevre felaketleri ile Orta Asya ülkeleri de bu konuda ciddi sorunlar yaşıyorlar. Kuruyan Seyhun ve Ceyhun nehirleri, kötü kullanım nedeniyle küresel bir krize dönüşerek kuruyan Aral Gölü ve havzası, yok olan orman dokusu nedeniyle yaşanan rüzgar erozyonu ve çölleşme bölge topraklarının korunması için acil önlemler alınmasını gerektiriyor.
Orta Asya’da nüfusun yüzde 60'ı tarıma dayalı işlerle uğraşıyor. Bu nedenle toprak verimliliği, bölge nüfusunun tamamının gıda güvenliğini ve refahını etkiliyor.
TUZLANMADAN EN ÇOK ETKİLENEN ÜLKE?Orta Asya'da sulanan arazilerin yüzde 40 ila 60'ının tuzluluk oranı yüksek seviyede. Tuzlanmadan en çok etkilenen topraklar, Türkmenistan (toplam alanın yüzde 68'i), Özbekistan (yüzde 51) ve Kazakistan’dır (yüzde 20).
Kazakistan'daki tuzlu toprakların 110 milyon hektardan fazla olduğu tahmin ediliyor. Aral Denizi'nin kurumasının sonucunda zarar gören Kızılorda bölgesinde, 73 bin hektardan fazla arazi şiddetli tuzlanmaya maruz kalıyor. Türkistan bölgesinde tarım arazilerinin çoğu için acil radikal iyileştirme önlemleri gerekiyor. Modern tarıma geçişin hızlandırılması ve kullanılmayan bölgelerin tarımsal üretime geri kazandırılması da önem arz eden konular.
BM'DEN EĞİTİM WEBİNARLARI"Orta Asya ve Türkiye'nin Kuraklık ve Tuzlanmaya Eğilimli Bölgelerinde Entegre Doğal Kaynak Yönetimi" projesi, tuzlu toprakların haritalandırlması ve toprak verimliliğinin geri kazanımı için yenilikçi yaklaşımlar ve biyoteknolojilerin uygulanması için yapılan interaktif eğitimler bir ay boyunca sürdürüldü.
Projenin Orta Asya bölge koordinatörü Mahmud Shaumarov, "İnteraktif atölyeler sayesinde, tarım uzmanları ve çiftçiler özellikle tuzluluk olmak üzere çeşitli toprak özelliklerinin modellendirilmesi ve haritalandırma konularında modern yöntemleri öğrendiler. Orta Asya'daki tuzlu tarım toprakların verimliliğinin geri kazandırılmasına yönelik başarılı uygulamalar görmeye başladık." dedi.
SOVYETLERİN ÜRETİM İÇİN HEBA ETTİĞİ TOPRAKLAR VE ORTA ASYA'DA (TÜRKİSTAN) KURUYAN GÖLLER SORUNUOrta Asya Türk Cumhuriyetlerinin en temel sorunlarından biri de kurumaya yüz tutmuş göller ve kurumanın etkisiyle toprağın verimliliğinin düşmesi. Sovyetler Birliğinin yanlış politikaları sonucu Özbekistan'daki Aral Gölü kuraklıkla mücadele ediyor. Buna benzer Türkistan coğrafyasındaki pek çok göl ve sulak alan da kuraklık ve aşırı tuzlanma ile mücadele ediyor.
Sovyetler Birliği döneminde, çok hatalı bir politika olarak bu ırmakların pamuk tarlalarına akıtılması sonucu 1960’lı yıllardan başlayarak kurumaya başlayan Aral Gölü, bugün yüzde 90 küçülerek tamamen kuruma tehlikesi ile karşı karşıya. Aral Gölü'nün kuruyup çöle dönmesi sadece 40 yıl aldı. Bir zamanlar teknelerin yüzdüğü yerde şimdi çorak toprağın ortasında paslanmış gemi kalıntıları var. Sovyetlerin pamuk üretimi hayalleri dev bir gölün ve balıkçılığın yok olmasına neden oldu.