23 Mart-1 Nisan 1921 tarihleri arasında İnönü yakınlarında gerçekleşen muharebe, Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki destansı zaferlerin en önemlilerinden birisi olarak tarihe geçmişti.
Tarihe İkinci İnönü Savaşı olarak geçen şanlı zafer, Türk Kurtuluş Savaşı'nda bir dönüm noktası oldu. Yunan kuvvetlerinin bozguna uğratıldığı zafer, 1 Nisan 1921 tarihinde geldi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu zaferin ardından İsmet Paşa'ya çektiği telgrafta, "Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makûs talihini de yendiniz." diyerek, savaşın büyüklüğünü göstermişti.
İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI
1919-1923 yılları arasında Anadolu'da Mustafa Kemal Atatürk'ün önderlik ettiği Ulusal Kurtuluş Harekâtı, ömürleri cephede geçen, tecrübeli, yorgun, hasta ve galibiyete aç Osmanlı zabitleri ile ellerinde kalan son vatan toprağını kurtarmaya çalışan bir avuç yoksul halkın destansı savaşıydı.
Kurtuluş Savaşı'nın ilk muharebesi, Ermenistan'a karşı 30 Ekim 1920 yılında Kâzım Karabekir Paşa komutasındaki ordunun Batum, Kars ve Artvin'i işgalden kurtarmasıyla oldu. Takiben Moskova ve Kars anlaşmalarıyla doğuda Kars ve Artvin Türk devletinin sınırları içinde kaldı.
11 Ocak 1921 tarihinde ise Eskişehir-Bilecik hattında yer alan İnönü ve civarındaki bölgelerde kazanılan Birinci İnönü Zaferi, bu savaşın ilk başarısıydı. Peşinden Londra Konferansı yapılmışsa da Yunanların kendilerine çok güvenmeleri, askerî üstünlüklerini devam ettirecekleri düşüncesiyle başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
27 Mart 1920'de İnönü mevzilerinde Türk ve Yunan askerleri karşı karşıya geldiler. İkinci İnönü Savaşı'nda Türk ordusunun 38.610 askeri, 290 makineli tüfeği, 104 topu varken Yunanlıların 44.600 askeri, 3.950 makineli tüfeği ve 220 topu vardı.
Türk ordusu, 1499 şehit ve 2470 yaralı ile muharebeden zaferle ayrıldı. verdi. İkinci İnönü Savaşı, 1 Nisan 1921'de Türk ordularının kesin zaferiyle sonuçlandı. Mustafa Kemal Paşa, İkinci İnönü Muharebesi'nden sonra İsmet Paşa'ya yolladığı telgrafta "Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz." dedi.
Türk ordusunun kazandığı İkinci İnönü Zaferi, millete kurtuluş için güvence ve inanç aşıladı. İnönü Muharebesi'nde Türk askerleri işgalcileri ne pahasına olursa olsun topraklarından atacaklarından emindi. Subaylar, en ön saflarda savaştı.
Bu savaşta, Türk ordusunun 3. Alay 3. Taburu bütün komutanlarını şehit verdi. Kocaeli Grup Komutanı, 1'inci Tümen ve 61'inci Tümen Komutanları yaralandı. İkinci İnönü Savaşı'ndan sonra Fransa Ankara'yla anlaşmanın yollarını aradı ve Zonguldak'ı tahliye etti.
Ankara Hükûmetinin kazandığı bu zafer, İngiltere'yi Yunanistan hususunda kuşkuya düşürdü. Churchill bu olaydan sonra İngilizlerin izleyeceği tutumu "askerî maceraya atılmama" olarak özetlemiştir. İtalyanlar Mayıs 1921'de Ege ve Akdeniz'den çekilmeye başladı.
Yunan ordusu, 1 Nisan'da Bursa yönünde çekilmeye mecbur kaldı. İkinci İnönü Zaferi'nin ardından Türk birliklerinin Afyon'a sevk edilmesiyle Yunan birlikleri, Afyon'dan da Uşak'a doğru geri çekilmeye başladı.