Karadağlı yetkililerin 11 Temmuz Uluslararası Srebrenitsa Soykırımı Anma Günü'nün resmî olarak ilan edilmesini içeren karar taslağını desteklemesinin ardından Karadağlı Sırplar hükûmet binası önünde protesto başlattı.
Bosna Hersek Savaşı'nda (1992-1995) Sırp güçlerin Srebrenitsa kentinde işlediği soykırımın tanınması ve anma günü olarak ilan edilmesi için ilgili yetkililer konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kuruluna taşıdı. 11 Temmuz Uluslararası Srebrenitsa Soykırımı Anma Günü'nün resmî olarak ilan edilmesini içeren karar taslağı 24 Mayıs 2024 tarihinde BM Genel Kurulunda görüşülecek.
KARADAĞLI SIRPLAR PROTESTO BAŞLATTI
Karadağlı yetkililerin söz konusu karar taslağını destekleyen açıklamalarının ardından Karadağlı Sırplar protesto başlattı. Karar taslağını reddeden soykırım yanlısı Sırp ve bazı Sırp yetkililer hükûmet binası önünde toplandı. Protesto gösterisi organizatörlerinden Zdravko Nisavic, kararın yarın kabul edilmesi halinde daha büyük bir eylem gerçekleştireceklerini söyledi. Soykırım yapmadıklarını iddia eden Nisavic, kararın kabul edilmesi halinde Balkanlar'da çatışma gerçekleşeceği yönünde tahditvarî bir söylemde bulundu.
Polis ekipleri ise söz konusu protestoyu engellemek üzere hükûmet binası önünde hazır bulundu.
SREBRENİTSA SOYKIRIMI NASIL GERÇEKLEŞTİ?
1992’de Yugoslavya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, 3 buçuk yıl süren bir savaşa sahne olacaktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa’nın, can güvenliği tehlikesi yaşayan 25 bin sığınmacıya yuva olması bekleniyordu. Ancak, burası binlerce insana mezar oldu.
Tarihler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Srebrenitsa’yı korumakla yükümlü Birleşmiş Milletler Temsilcisi Hollandalı Albay Ton Karremans ve 400 kişilik sözde Hollandalı Barış Gücü askeri, bölgeyi Sırpların eline teslim etti.
Sonradan “Bosna Kasabı” olarak anılacak olan savaş suçlusu Sırp Komutan Ratko Mladiç, bir ilkokulun öğretmenler odasında atılan imza ile Srebrenitsa’da Müslümanların katledilmesi için Sırp güçlerine emir verdi.
Evlerinden “Elleriniz yukarıda dışarı çıkın, bir şey olmayacak” sözleriyle çıkarılan Müslüman Boşnaklar, o gün ölüme yürüdü. Kadınlar ve erkekler birbirinden ayrıldı. Tecavüze uğrayan kadınların çocukları ve eşleri ise dağlarda, ormanlarda kurşuna dizildi.
Yaşanan insanlık ayıbını örteceğini düşünen Sırplar katliamın izini silmek için öldürülen Boşnakların kemiklerini toplayıp toplu mezarlara gömdü. Yetmedi, uydu görüntüleriyle toplu mezarları gizlemeye kalktılar. Katledilen Boşnakların ahını duyan mavi kelebekler mezarların başında kanat çırpmaya başladı. Böylelikle katliamın kanıtları bir bir ortaya döküldü.
Lahey Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa’da yaşanan katliamı, 2007 yılında soykırım olarak nitelendirdi. Bosna kasabı Mladiç ve katliamdan sorumlu Sırplar, savaş suçlusu olarak müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Müslüman olduğu için katledilen 8 bin 372 kimliği tespit edilen Boşnakın, kemikleri her sene katliamın yıldönümünde Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnediliyor.
Katliamın acısı yürekleri kanatsa da bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in şu sözleri akıllara geliyor:
“Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır”