Bosna Hersek Savaşı'nda 8 bin 371 Boşnak Müslüman'ın ölümüne sebep olan 45 Sırp yetkili toplamda 699 yıl, 4 kişi ise müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Bosna Hersek Savaşı'nda (1992-1995) çetnik Sırplar tarafından gerçekleştirilen Srebrenitsa Soykırımı'nın hafızalardaki yeri silinmedi. 29'uncu yılında Srebrenitsa Soykırımı'nın sorumluları müebbet hapis cezası aldı.
MÜEBBET HAPİS CEZASI
Hollanda’nın Lahey kentindeki eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinde (ICTY) görülen davada aralarında 8 bin 372 kişinin ölümüne sebep olan Sırp komutan Ratko Mladiç dahil olmak üzere soykırıma sebep olan 45 kişi hapis cezasına çarptırıldı. Böylelikle Mladiç'in Haziran 2021’deki temyiz duruşması kapsamında müebbet hapis cezası onanmış oldu. Bosnalı Sırpların lideri olan Radovan Karadziç ise soykırım nedeniyle temyiz duruşmasında müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Bu kapsamda Ljubisa Beara ve Vujadin Popoviç de müebbet hapse mahkûm edildi.
Ayrıca soykırımdan sorumlu olan Drago Nikolic 35, Radislav Krstic 35, Radivoje Miletic 19, Ljubomir Borovcanin 17, Vidoje Blagojevic 15, Vinko Pandurevic 13 ve Milan Gvero 5 yıl hapis cezası aldı.
Bosna Hersek Mahkemesindeki bir davada ise 13 Temmuz 1995’te bine yakın Boşnak sivilin katledilmesi suçlu bulunan Milorad Trbiç, 30 yıl hapse mahkum edilirken, Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp’a toplam 699 yıl hapis cezası verildi.
SREBRENİTSA KATLİAMI NASIL GERÇEKLEŞTİ?
1992’de Yugoslavya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, 3 buçuk yıl süren bir savaşa sahne olacaktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa’nın, can güvenliği tehlikesi yaşayan 25 bin sığınmacıya yuva olması bekleniyordu. Ancak, burası binlerce insana mezar oldu.
Tarihler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Srebrenitsa’yı korumakla yükümlü Birleşmiş Milletler Temsilcisi Hollandalı Albay Ton Karremans ve 400 kişilik sözde Hollandalı Barış Gücü askeri, bölgeyi Sırpların eline teslim etti.
Sonradan “Bosna Kasabı” olarak anılacak olan savaş suçlusu Sırp Komutan Ratko Mladiç, bir ilkokulun öğretmenler odasında atılan imza ile Srebrenitsa’da Müslümanların katledilmesi için Sırp güçlerine emir verdi.
Evlerinden “Elleriniz yukarıda dışarı çıkın, bir şey olmayacak” sözleriyle çıkarılan Müslüman Boşnaklar, o gün ölüme yürüdü. Kadınlar ve erkekler birbirinden ayrıldı. Tecavüze uğrayan kadınların çocukları ve eşleri ise dağlarda, ormanlarda kurşuna dizildi.
Yaşanan insanlık ayıbını örteceğini düşünen Sırplar katliamın izini silmek için öldürülen Boşnakların kemiklerini toplayıp toplu mezarlara gömdü. Yetmedi, uydu görüntüleriyle toplu mezarları gizlemeye kalktılar. Katledilen Boşnakların ahını duyan mavi kelebekler mezarların başında kanat çırpmaya başladı. Böylelikle katliamın kanıtları bir bir ortaya döküldü.
Lahey Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa’da yaşanan katliamı, 2007 yılında soykırım olarak nitelendirdi. Bosna kasabı Mladiç ve katliamdan sorumlu Sırplar, savaş suçlusu olarak müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Müslüman olduğu için katledilen 8 bin 372 kimliği tespit edilen Boşnakın, kemikleri her sene katliamın yıldönümünde Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnediliyor.
Katliamın acısı yürekleri kanatsa da bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in şu sözleri akıllara geliyor:
“Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır”