Bosna Hersek Savaşı'nda Srebrenitsa'da yaşanan soykırıma atıfla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yapılan oylama ile 11 Temmuz tarihi, "1995 Srebrenitsa Soykırımı'nı Anma ve Uluslararası Düşünce Günü" olarak ilan edildi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kuruluna taşınan Srebrenista Soykırımı hakkında 23 Mayıs 2024 tarihinde yapılan oylamayla "1995 Srebrenitsa Soykırımı'nı Anma ve Uluslararası Düşünce Günü" olarak ilan edildi. Bosna Hersek Savaşı'nda (1992-1995) Sırpların 8 bin 372 vatandaşı katlettiği Srebrenitsa şehrinde yaşananlar, 29 yıl sonra BM nezdinde de kabul edildi.
84 LEHTE OY KULLANILDI
Genel Kurul'da Srebrenitsa'da yaşanan soykırım dolayısıyla 11 Temmuz günü, yaşananları anmak üzere "1995 Srebrenitsa Soykırımı'nı Anma ve Uluslararası Düşünce Günü" olarak ilan edildi. Almanya ve Ruanda tarafından sunulan karar tasarısı 84 evet, 19 hayır, 68 çekimser oyla kabul edildi. Kararda her türlü inkar kınandı ve BM üyesi ülkeler, gerçekleri korumaya çağırıldı. Böylelikle BM nezdinde ilk kez 11 Temmuz 2024 tarihinde Srebrenitsa'daki soykırım anılacak.
Soykrımı tanıyan Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri "evet" yönünde oy kullanırken; Rusya, Belarus, Çin ve Sırbistan ise "hayır" yönünde oy kullandı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandr Vucic'in oylama sonucuna verdiği tepki ise gündem oldu. Vucic'in, 84 evet oyuna karşı tedirginlikle karşılık verdiği anlar kameralara yansıdı.
SREBRENİTSA SOYKIRIMI NASIL GERÇEKLEŞTİ?
1992’de Yugoslavya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, 3 buçuk yıl süren bir savaşa sahne olacaktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa’nın, can güvenliği tehlikesi yaşayan 25 bin sığınmacıya yuva olması bekleniyordu. Ancak, burası binlerce insana mezar oldu.
Tarihler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Srebrenitsa’yı korumakla yükümlü Birleşmiş Milletler Temsilcisi Hollandalı Albay Ton Karremans ve 400 kişilik sözde Hollandalı Barış Gücü askeri, bölgeyi Sırpların eline teslim etti.
Sonradan “Bosna Kasabı” olarak anılacak olan savaş suçlusu Sırp Komutan Ratko Mladiç, bir ilkokulun öğretmenler odasında atılan imza ile Srebrenitsa’da Müslümanların katledilmesi için Sırp güçlerine emir verdi.
Evlerinden “Elleriniz yukarıda dışarı çıkın, bir şey olmayacak” sözleriyle çıkarılan Müslüman Boşnaklar, o gün ölüme yürüdü. Kadınlar ve erkekler birbirinden ayrıldı. Tecavüze uğrayan kadınların çocukları ve eşleri ise dağlarda, ormanlarda kurşuna dizildi.
Yaşanan insanlık ayıbını örteceğini düşünen Sırplar katliamın izini silmek için öldürülen Boşnakların kemiklerini toplayıp toplu mezarlara gömdü. Yetmedi, uydu görüntüleriyle toplu mezarları gizlemeye kalktılar. Katledilen Boşnakların ahını duyan mavi kelebekler mezarların başında kanat çırpmaya başladı. Böylelikle katliamın kanıtları bir bir ortaya döküldü.
Lahey Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa’da yaşanan katliamı, 2007 yılında soykırım olarak nitelendirdi. Bosna kasabı Mladiç ve katliamdan sorumlu Sırplar, savaş suçlusu olarak müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Müslüman olduğu için katledilen 8 bin 372 kimliği tespit edilen Boşnakın, kemikleri her sene katliamın yıldönümünde Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnediliyor.
Katliamın acısı yürekleri kanatsa da bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in şu sözleri akıllara geliyor:
“Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır”