Enderun Sohbetleri'nde Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımının 79. yıldönümü konuşuldu. Konuklar, Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay ile Emekli Öğretim Üyesi Dr. Zekeriya Başarslan.
Kırım Tatarlarının anavatanlarından sürgün edilişinin 79. yıldönümü hafızalardaki yerini koruyor. VAV TV'nin Enderun Sohbetleri isimli programında 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı konuşuldu. 18 Mayıs 2023 tarihi saat 23.00'te başlayan Enderun Sohbetleri programının moderatörlüğünü İsmail Genç yaptı.
Programa; Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Türkiye Temsilcisi, Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay ile Emekli Öğretim Üyesi Dr. Zekeriye Başarslan katıldı. Kırım Sürgünü'nün 79. yılında katil Stalin rejiminin Kırım Tatar halkına karşı işlediği insanlık suçu ve Kırım'ın ve Kırım Tatarlarının dünden bugüne yaşadığı zorluklar konuşuldu.
18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI VAV TV'DE KONUŞULDU
????“Sürgün kurbanlarının hayatını anlatmaya mecburuz”#EnderunSohbetleri @gulecismail @KARATAYZafer pic.twitter.com/QpUZJaspwz
— Vav TV (@vavtvresmi) May 18, 202318 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI
Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatar erkeklerin büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Çoğunlukla kadınlar, çocuklar, yaşlılar olmak üzere hayvan vagonlarına doldurulan Kırım Tatarları; Orta Asya, Urallar ve Sibirya’ya sürgün edildi. Kırım’dan sürgün edilen 420 bini aşkın Kırım Tatarının yüzde 46’sı sürgün yolunda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti.
Sovyet yönetimi, sürgünden sonra Kırım’da, Kırım Tatarlarının varlığına işaret eden her şeyi ortadan kaldırmaya başladı. Adeta bir kültürel soykırım dalgası başladı. Köy, kasaba, ilçe ve şehirler başta olmak üzere yarımadadaki binden fazla yerleşim yerinin Kırım Tatarca olan adları değiştirildi.
Sovyet yönetimi, Vatan Kırım’ın demografik yapısını değiştirmeyi amaçladı. Ancak Kırım Tatarları, bağrından koparıldıkları o aziz Vatanı, Kırım’ı hiçbir zaman unutmadı. Sürgünlük yollarında, sürgün edildikleri yerlerde vatana dönmek için çaba gösterdi. Nihayet, yıl 1989’u gösterdiğinde Kırım Tatarları, yavaş yavaş ata topraklarına dönmeye başladı. O tarihten itibaren Kırım Tatarları yaşadıkları yokluklara rağmen vatanda kalma mücadelesini sürdürdü.
Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu. Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Orta Asya’da kaldı.
2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.
2019 yılında Letonya ve Litvanya, 2022’de ise Kanada 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı.