Kırım Vakfının düzenli olarak gerçekleştirdiği Tarih ve Kültür Konferansları’nın beşinci serisi 30 Mart 2024 tarihinde icra edildi. Konferansın bu haftaki konuğu Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Türkiye Temsilcisi ve Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay oldu. Karatay, etkinlik çerçevesinde 2019 senesinde basılan “KIRIMOĞLU Bir Halkın Mücadelesi” kitabını ve Kırım davasına yönelik anılarını katılımcılara anlattı.
???? KTMM Türkiye Temsilcisi, Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay, Kırım Vakfının düzenlediği Tarih ve Kültür Konferansları'nda bugün "KIRIMOĞLU Bir Halkın Mücadelesi" kitabını anlattı @KARATAYZafer pic.twitter.com/fRzT2J4nfi
— QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) March 30, 2024Programa; KTMM üyesi, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gayana Yüksel, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, TURKSİD Ukrayna Başkanı İsmet Yüksel, Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin, Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi Başkanı Necla Kalkay, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kırımlı, dernek ve vakfın yönetim kurulu ile çok sayıda kişi katıldı.
"TÜRKİYE'DEKİ KIRIM TATARLARININ VATAN İLE BAĞI HİÇBİR ZAMAN KOPMADI"
Programın açılış konuşmasını yapan Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, bugüne dek yapılan vatan Kırım bağlantılı konferansların önemine değindi. Türkiye’deki Kırım Tatarlarının vatan toprakları ile bağını hiçbir zaman koparmadığını vurgulayan Kalkay, “1989’da Zafer Karatay’ın da içinde bulunduğu bu mücadeleye derneğimizin katkılarıyla biz de destek verdik. Maalesef vatanımız 27 Şubat 2014 yılında işgal edildi. Kırım Derneği Genel Merkezinde o gün Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği ile birlikte ne yapabileceğimize dair büyük bir toplantı yapmıştık. ‘Kırım’a Ses Ver’ diyerek büyük bir yürüyüş yaptık. O yıldan beri işgale karşı mücadelemize devam ediyoruz” dedi. Karatay’ın 1980’li yıllardan bu yana mücadeleye belgeseller ve kitaplarla katkı sunduğunu ifade eden Kalkay, “Baştacımız olan İsmail Bey Gaspıralı, Cengiz Dağcı, Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ile ilgili çalışmalar yaptı. Bu yüzden Zafer Bey’in anlatacağı, defalarca okuduğumuz ‘KIRIMOĞLU Bir Halkın Mücadelesi’ eseri çok kıymetli” ifadesini kullandı.
Konferansın sunuculuğunu üstlenen Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin, “Yaşayan efsanevî lider Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun çok eski bir çalışma arkadaşı olan Zafer Karatay’ı Emel Kırım Vakfı Başkanı olarak biliyoruz, TRT’de prodüktör olarak biliyoruz, şimdi de yazar yönüyle tanıyacağız” diyerek sözü Karatay’a verdi.
"EMEL DERGİSİ KIRIM DAVASINA HİZMET ETMEMİZİ SAĞLADI"
Katılımcılara teşekkür ederek sözlerine başlayan Zafer Karatay, çocukken okumaya meraklı biri olduğunu, hem okuyarak hem de büyüklerinden yaşadıkları anıları dinleyerek büyüdüğünü ifade etti. Emel Dergisinde ilk kez Kırım Tatarca şiir okuduğunda çok etkilendiğini, Bekir Sıtkı Çobanzade’nin şiirlerine hayran olduğunu belirten Karatay, 1975 yılı itibarıyla Kırım Derneğinin folklor çalışmalarına katıldığını söyledi. Karatay, “Bu yıllarda açlık grevi haberleriyle Kırımoğlu’nun adını duyduk, onunla ilgili o sene ilk kez makale yazdım. Hepimiz onu merak ediyorduk. Hayranlıkla takip ettiğimiz o kahramanlarla bir gün tanışacağımızı bilmiyorduk. Sonra Emel Dergisine yazmaya başladık. Emel Dergisi, ufkumuzu ve çevremizi genişletti, Kırım davasına hizmet etmemizi sağladı” ifadelerini kullandı.
Karatay, 1981 yılında sürgündeyken Kırımoğlu’na mektup gönderdiklerini ve mektuba karşılık cevap aldıklarını aktardı. Ardından Taşkent’e sürgün edilen Kırımoğlu’nu ziyaret ettiklerini ve orada Kırımoğlu ile ilk röportajını yaptığını belirten Karatay, bunun Emel Dergisinde yayımlandığını ifade etti.
1989 yılı itibarıyla KTMM Türkiye Temsilciliği görevini alan Karatay, Emel Dergisinde yazılar yazmaya devam ettiklerini Emel Kırım Vakfı aracılığıyla vatan topraklarına Türkiye üzerinden maddi ve manevi destek sağladıklarını bildirdi.
"BELGESEL ÇEKERKEN BİZİ DUYGUSAL YÖNDEN EN ÇOK ZORLAYAN KONU: 18 MAYIS 1944"
1993 yılında Kırım belgeseli çektiklerini aktaran Karatay, “Belgeseli çekerken bizi duygusal açıdan en çok zorlayan konu 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı oldu. Dışardan birinin sürgünün dehşetini anlatması kolay, ancak sürgünü yaşayanlar bambaşka bir duygu içinde. Bize Kırım’ı sevdiren Safiye Nezzetli Teyze'nin evindeyken bir gün 18 Mayıs demeye gelmeden gözlerinden yaşlar dökülmüştü. O gün ilk kez 18 Mayıs’la yüzleştim” dedi. Karatay sürgünle ilgili çok daha fazla kitap yazılması ve çok daha fazla film çekilmesi gerektiğini vurguladı.
KIRIMOĞLU, İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARI VASITASIYLA KIRIM'I DÜNYAYA DUYURDU
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin (SSCB) dağılmasından sonra yeni bir dünya düzeninin kurulduğunu ifade eden Karatay, insan hakları savunucularının arasında Kırım Tatarları dışında Türk ve Müslüman olmadığını aktararak, “İnsan hakları savunucuları, ‘Kırım Tatarlarıyla tanışınca SSCB coğrafyasında kitlesel bir hareket oldu. Kırım Tatarları her gün Moskova’daki mahkemeye binlerce dilekçe bırakırdı, ne yapacağımızı bilemezdik’ derlerdi. Sonraki yıllarda sürgünü anma mitingleri yaptık. Mustafa Aga o yıllarda insan hakları savunucularını ilk kez Kırım’a davet etti, toplantılar yapıldı. Ve Kırım dünyaya duyurulmuş oldu” ifadelerine yer verdi.
Karatay, 2012 senesinde yönetmen eşi Neşe Sarısoy Karatay ile birlikte “Kırımoğlu Bir Halkın Mücadelesi” belgeselini çektiklerini dile getirdi. Karatay, henüz o yıllarda Rus işgali olmadığını belirterek, “2014 işgalinden sonra bambaşka bir Kırım ortaya çıktı, bambaşka bir gelecek hayal ederken bambaşka şartlar vardı ortada. 2014 yılına başa dönmüş olduk. O dönemin kesinlikle yazılması gerekiyordu” diyerek söz konusu kitabı çıkardığını söyledi.
"BU KAHRAMANLARIN YENİ BİR HİKAYESİ OLACAK"
Karatay bu vesileyle Türkiye siyasetine ve medyasına Kırımoğlu’nu tanıttıklarını, Türk medyasının hafızlardaki yerini tazelediğini ifade etti. Karatay sözlerine şu ifadelerle devam etti.
“Sürgün, işgal, savaş… Bu konularla ilgili yüzlerce belgesel çekilmeli, hikayeler yazılmalı, bunlar dile getirilmeli. İnşallah gelecek nesil bu kahramanlık öykülerini, destanları yazmaya devam edecek. Bu kahramanların yeni bir hikayesi olacak!”
Karatay, Emel Kırım Vakfının başlattığı mektup kampanyasına da değindi. Karatay, vatan Kırım topraklarında, Rus işgalciler tarafından haksız yere alıkonulan Kırım Tatar siyasi tutsaklara motivasyon mektubu yazılması için hatırlatmada bulundu. Mektup kampanyası hakkında bilgi edinmek için aşağıdaki linke tıklayınız
"BU SAVAŞ TÜRK DÜNYASININ SAVAŞIDIR"
Vladimir Putin idaresindeki Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne yönelik olarak başlattığı işgal girişimi hakkında, “Bu Ukrayna-Rusya Savaşı, iki Slav halkın arasındaki bir savaş değil. Bu 1552’den beri birçok Türk yurdunu işgal etmiş, Türk yurtlarındaki petrol, doğal gaz ve yer altı zenginliklerini sömüren Rusya’nın saldırılarıdır. Bu savaşı Rusya kazanırsa coğrafya 1991’deki Türk devletlerine döner. Bu yüzden bu, Türk dünyasının savaşıdır. Bu savaştan sonra Kırım işgalden kurtulursa vatanımıza döneceğiz” yorumunu yaptı.
Konferansın sonunda Kırım Vakfı Başkanı Kalkay, KTMM Türkiye Temsilcisi, Emel Kırım Vakfı Başkanı Karatay’a plaket takdim etti. Program, imza töreniyle son buldu.