Tataristan Cumhuriyeti'nin 100. yılı Ankara'da kutlandı

Ozan Barış ERİM/QHA Ankara

Tataristan Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yıl dönümü ve egemenlik ilanının 30. yıl dönümü dolayısıyla Ankara'da bir toplantı gerçekleştirildi.

Ankara'daki İdilya Tatar Mutfağı Restoranı'nda Liliya Sabir Kürüm organizatörlüğünde bugün, Tataristan Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yıl dönümü ve egemenlik ilanının 30. yıl dönümü kutlandı. Etkinlik, koronavirüs tedbirleri kapsamında kısıtlı bir katılımla gerçekleştirildi.

Organizasyon kapsamında gerçekleştirilen panele, eski Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek, Kazan Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Fuat Tiniş, eski Kırım Derneği Genel Başkanı Tuncer Kalkay ve Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Sekreteri Hakan Benli konuşmacı olarak katıldı.

AÇILIŞ KONUŞMASINI KAZAN KÜLTÜR VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ BAŞKANI YAPTI

Toplantının açılış konuşmasını Kazan Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Fuat Tiniş gerçekleştirdi. Tiniş, "Bildiğiniz gibi 1917 Haziran ayında Kazan'da toplanan Kurultay'da İç Rusya ve Sibirya Müslüman Türk Tatarlarının medeni muhtariyeti ilan edildi ve 120 kişilik bir meclis oluşturuldu. Bu meclis, 29 Kasım 1917'de İdil-Vural Devleti projesini ilan etti. Bu devlet, 1918 yılında lav edildi. Daha sonra 27 Mayıs 1920'de Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bugün burada olmamızın nedeni de bu oluşumun 100. yılında olması." dedi.

https://www.youtube.com/watch?v=vKbFR9ySnns "TATARİSTAN CUMHURİYETİ BAĞIMSIZLIK İÇİN DİRENDİ"

Eski Turizm Bakanı Namık Kemal Zeybek, Tataristan Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan edecek kadar bilinçli olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"Sovyet İmparatorluğu bir imparatorluk idi. Dağıldı ve onun içinden Rus İmparatorluğu çıktı. Rusya milli bir devlet değildir. Rus jeopolitiğinin kitabını yazan Aleksandır Dugin, kitabında bunu söylüyor. Dugin, 'Biz imparatorluğuz, biz devlet olursak dağılırız.' diyor. Yani ne demek istiyorum; bütün imparatorluklar dağılmıştır, dağılacaktır. Bir gün Rusya İmparatorluğu da dağılırsa onun içinden Tataristan varlığını korumuş olarak, milli bilincini korumuş olarak, bağımsız devlet olarak ortaya çıkacak ve o günlerde kurulmuş Türk birliğine katılacaktır."

KIRIMOĞLU VE ÇUBAROV'DAN KUTLAMA

Düzenlenen etkinliğe, Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) adına DQTK Genel Sekreteri Av. Namık Kemal Bayar da katılım gösterdi. Bayar, Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve Kırım Tatar Milli Meclis (KTMM) Başkanı Refat Çubarov'un mesajlarını ileterek, "16 ülkeden 183 Kırım Tatar sivil toplum kuruluşunu temsilen buradayım. Dünyada da bu kadar teşkilatı bir araya getirerek birlikte Kırım'ın işgalini ve Rusya'nın işgal ettiği bütün topraklardan çekilmesi için mücadele etmeye çalışıyoruz. Kongremiz adına KTMM ve Kongre başkanı Refat Çubarov'un ve Kırım Tatarlarının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun mesajını sizlere iletmek benim borcum" dedi

"KAZAN TATARLARI, TARİHTE VE TÜRK DÜNYASINDA ÖNEMLİ BİR YERE SAHİP"

Kırım Derneği eski Genel Başkanı Tuncer Kalkay, Kazan Tatarlarının tarihte ve Türk dünyasında önemli bir yeri olduğuna dikkat çekerek, "Kazan Tatarlarının tarih içerisinde ve Türk dünyasında çok önemli bir yeri var. Tabi ki Bulgar Devletinden sonra Altın Orda içerisinde de biz aynı devletin bireyleri olarak, aynı zamanı yaşamış ve aynı çileleri çekmiş insanlarız. Yusuf Akçura, Sadri Maksudi Arsal, Ayaz İshaki çok büyük hizmetler vermiştir. Bu insanlar, başta Türkiye olmak üzere, Mançurya'daki Harbin'de, Tokyo'da, Helsinki'de, Tatarları yaşadığı her yerde örgütlemiş ve bu çalışmalar bugünlere kadar gelmiştir. İsmail Bey Gaspıralı'nın eşi Zöhre Hanım Kazan Tatar hanımı aynı zamanda da Yusuf Akçura'nın ablasıdır. İsmail Bey Gaspıralı'nın Usul-i Cedit metodunu da ilk sahiplenenler Kazan Tatarlarıdır." diye konuştu.

Etkinlik Tatar Milli Marşı, Tuğan Tél'in okunması ile sona erdi.

TUĞAN TEL  
Ünlü Tatar şair Gabdullah Tugay'ın (Apdullah Tukay) "Tugan Tel (Anadil)" isimli şiiri tatar millî marşı.Tatar Milli Marşı Tugan Tel (Ana dil) Sözleri

Tatar Milli Marşı Tugan Tel (Ana dil) Sözleri
İ tugan tel i matur tel, ätkäm-änkämneñ tele!
Dönyada küp närsä beldem sin tugan tel arkılı.
İñ ilek bu tel belän änkäm bişektä köylägän,
Annarı tönnär buyı äbkäm hikäyet söylägän.
İ tugan tel! härvakıtta yardämeñ berlän sineñ,
Keçkenädän añlaşılgan şatlıgım, kaygım minem.
İ tugan tel! Sindä bulgan iñ ilek kılgan dogam:
Yarlıkagıl dip, üzem häm ätkäm-änkämne, hodam!

Gabdulla Tukay

ANADİL
(Türkiye Türkçesi)

Ey anadil, ey güzel dil, anam-babamın dili,
Dünyada, ne bildimse senin sayende bildim.
En evvel bu dille annem ninni söylemiş
Sonra geceler boyu ninem masal söylemiş.

Ey anadil! Her vakit senin yardımınla
Hissederim küçükten beri sevinci ve kaygıyı.
Ey anadil!
Seninleydi ettiğim ilk dua:
Affet, demiştim, beni ve anam-babamı Rabbim! 
Abdullah TUKAY