Ceyhun Nabi’nin, Alevlenen Aşk: Cumhuriyet ve Şefika Sultan adlı belgesel romanı çıktı!

Ayyıldız Huri KAPTAN / QHA Ankara

Azerbaycanlı yazar Ceyhun Nabi’nin, Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk başbakanı Nesip Yusufbeyli’nin hayatını ve Şefika Gaspıralı ile olan aşkını konu alan belgesel romanı yayımlandı. Yazar Ceyhun Nabi, Alevlenen Aşk: Cumhuriyet ve Şefika Sultan (Alovlanan eşq: Cümhuriyyət və Şəfiqə Soltan) adlı son çıkardığı belgesel romanını İsmail Bey Gaspıralı’nın hatırasına armağan etti. Nabi, romanı hakkında merak edilenleri Kırım Haber Ajansına (QHA) anlattı.

Cumhuriyet Siyasi Düşünce Merkezi başkanı, araştırmacı yazar Ceyhun Nabi’nin (Jeyhun Nabi) "Alevlenen Aşk: Cumhuriyet ve Şefika Sultan" adlı belgesel romanı 18 Aralık’ta yayımlanarak raflarda yerini aldı. Yazarın daha önceki Sovyetlerle Yüz Yüze adlı kitabının ardından ikinci eseri olan belgesel roman okuyucuların beğenisine sunuldu.

Yazar Ceyhun Nabi, son eserinin müjdesini kişisel Facebook hesabından, "Büyük düşünür ve ideolog İsmail Bey Gaspıralı’nın anısına ithaf ettiğim bu roman, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kurucu liderlerinden Nesip Yusufbeyli’nin siyasi ve aşk hayatını anlatıyor. Roman, Nesip Bey’in gençliğinden Sovyet casusları tarafından şehit edilmesine, Difai, Gence Manevi Okulu, Gence Milli Komitesi, Transkafkasya Seym’deki faaliyetleri, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve o dönemdeki faaliyetlerini kapsamaktadır." ifadeleriyle duyurdu.

Azerbaycanlı yazar Ceyhun Nabi, Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk başbakanı Nesip Yusufbeyli’nin hayatını ve Şefika Gaspıralı ile olan aşkını konu aldığı son eseri belgesel romanı hakkında QHA'nın sorularını yanıtladı.

QHA'nın Ceyhun Nabi ile gerçekleştirdiği röportaj:

Kendinizden bahseder misiniz?

Azerbaycan'ın Şemkir ilçesinde (rayonunda) 1990 yılında doğdum. Bu çalışmamdan önce, Azerbaycan'ın Siyasi Cumhuriyeti ve Siyasi göçleri ile ilgili "Sovyetlerle Yüz Yüze" adlı kitabım yayımlandı. Cumhuriyet Siyasi Düşünce Merkezinin başkanıyım, aynı zamanda Azerbaycan'ın tarihi ve medeniyeti ile ilgili araştırmalar ve tanıtımlar yapıyorum.

Son çıkan belgesel romanınız ne kadar zaman zarfında tamamlandı?

18 Aralık'ta yayımlandı. Azerbaycan konusunda Nesip Bey ile ilgili bir eser hazırlamak uzun süredir hayalimdi. Bu düşünceyle bir roman yayımlamak istedim. Çalışma neredeyse on yıl sürdü. Yaklaşık on yıl boyunca üzerinde araştırmalar yaptım, bilgi topladım ve belgesel roman son halini aldı.

Bu eser ne anlatıyor? Okuyucuya ne sunuyor?

Bu romanda hem Azerbaycan Cumhuriyeti ile ilgili hem de Nesip Bey'in Kırım'daki faaliyetleri ve Şefika Gaspıralı ile ilişkilerine yer verdim. Eser hem Azerbaycan Cumhuriyeti'ni hem Kırım'ı kapsıyor. Şefika Hanım ile ilgili yayımlanmış yazılar ve mektuplardan, Azerbaycan arşivlerinde yayımlanmış kitaplardan yararlandım. Ayrıca Tercüman Gazetesi'nde yayımlanmış yazılar ve bilgilere de yer verdim.
Bu eser özellikle Azerbaycan'ın Gence şehri ile Kırım'dan da Bahçesaray başta olmak üzere izler sunacak. Kırım'da Nesip Bey'in öncülüğünde Osman Nuri Akçokraklı'nın da desteğiyle Kırım Tiyatrosu'nun kurulmasından ve bu önemli şahsiyetlerin Tercüman Gazetesi'ndeki faaliyetlerine kadar bir çok izler bulunacak. Romanın ağırlıkla geçtiği yer Azerbaycan Cumhuriyeti. Başta Kırım Tiyatrosu'nun kurulması ve Tercüman Gazetesi'ndeki faaliyetleri olmak üzere Şefika Hanım'ın eşi Nesip Bey'in Azerbaycan Cumhuriyeti dönemindeki ve Kırım'daki faaliyetlerinden bahsediliyor. Ayrıca daha dikkat çekici olması için romanda Gaspıralı'nın vasiyetine de yerdim.

Yazın hayatınızda ne tür çalışmalarınız oldu?

Bundan önceki çalışmamda olduğu gibi daha çok akademik konu ve alanlarda çalışmalar yapıyorum. Ancak bu son kitabım belgesel bir roman. Dolayısıyla ciddi farklılıklar var. İlk kitabımda Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurulmasında rol almış şahsiyetlerin yaşamları ve 1920 Sovyet işgalinden sonraki siyasi muhaceretleri anlatılıyor. Azerbaycan'dan çıkıp Türkiye ve Avrupa'ya giderek sürdürdükleri yaşamları ve mücadeleleri konu ediniliyor.

Eserimi, faaliyetleri ile Türk milletinin bağımsızlık yolundaki büyük bayraktarı, ilk uyanışın mimarlarından, İsmail Bey Gaspıralı'nın aziz hatırasına armağan ediyorum.

Eserinizi İsmail Bey Gaspıralı’ya armağan ettiniz? Bunun hakkında neler söylemek istersiniz?

Rusya Müslümanlarının da dahilinde Azerbaycan'da Türk basını Hasanbey Melikzade Zerdabi ile başlıyor. Ancak bu Azerbaycan'daki Zerdabi ile başlayan uyanış, Gaspıralı'nın öncülüğünde canlanıyor. Buradan çıkılan yol birçok Türk Cumhuriyetinin bağımsızlığında kıvılcım oluyor. Rus Çarlığı zamanındaki Müslümanların uyanışına önemli bir yön veriyor. Azerbaycan Cumhuriyeti, Kırım Cumhuriyeti, İdil Ural Cumhuriyeti ve 1917-1918 yıllarında bağımsızlığa giden diğer cumhuriyetlerin milletleşme ve devletleşme süreci Gaspıralı'nın açtığı yoldan ve başlattığı uyanıştan geçiyor. Ben de bu son çalışmamı; aynı zamanda Şefika Hanım'ın babası ve Nesip Bey'in de kayınbabası olan, Türk milleti için büyük hizmetlerde bulunan Gaspıralı'ya ithaf ediyorum.