Yazarlar

Şubat ayında başlayan Ukrayna’nın Rus işgalinden itibaren Rusya Federasyonu’nda savaş karşıtı gösteriler oldu. Örneğin, OVD-Info isimli izleme grubunun rakamlarına göre 7 Mart tarihinde Rusya’da 69 şehirde yapılan savaş karşıtı gösterilerde 4,888 kişi gözaltına alındı. Moskova’da gözaltına alınanların sayısı, 2,319. Rus yetkililer, Ukrayna savaşını özel operasyon olarak tanımlasa da askeri sansür ve baskı rejiminden dolayı bilgi akışı yeterli değil. Rusya İçişleri Bakanlığı sözcüsü Irina Volk’a göre, Moskova’da ve St. Petersburg’da 750 kişi gözaltına alındı.

BRICS ülkelerinin açılımının sonu genellikle Güney Kore ve Güney Afrika arasında karıştırılır. Güney Kore her ne kadar yükselen güç olsa da BRICS ülkeleri arasında sayılmaz. En sondaki S harfi Güney Afrika’yı belirtir. Bu analizde temelde Güney Afrika başta olmak üzere Afrika kıtasının sessiz kalmasının nedenlerine odaklanılacaktır.

Rusya’yı Ukrayna’yı 2014 yılında Kırım’ın işgalinden sonra ikinci kez işgal etmesine BRICS ülkeleriyle birlikte Üçüncü Dünya ülkeleri örneğin; Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin bazılarının cılız tepki göstermesi ve “sükut ikrardan gelir” anlayışına göre üstü örtülü Rus işgalini kabul etmeleri analiz edilmelidir. Bu yazımda, önce Latin Amerika ülkelerini sonra da Ukrayna-Rusya Savaşı bağlamında mercek altına alacağım.

11-13 Mart 2022 tarihleri arasında dünyanın gözü kulağı Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu’nun ev sahipliğinde Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ile Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov arasındaki görüşmeye çevrilecek. Bu görüşme öncesi Rusların imparatorluk, Sovyetler Birliği ve günümüze kadar tarihte üç önemli Dışişleri Bakanı arasına giren Lavrov’u mercek altına almak yerinde olacaktır. Lavrov’un dini ve imanı, Rus devletidir.

Türkiye’de niye Putinizm ya da yaygın tabiriyle Putinciliğin yüksek olduğunu açıklamak gerekiyor. Cevap basit aslında.

Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı siyasi tutsak Nariman Celal, Rus esaretinden gönderdiği mektupta, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırı ve işgal girişimini değerlendirdi. İşgalci Rus askerlerinin yurdun dört köşesinden saldırı düzenlediğinden haberdar olduğunu ifade eden Nariman Celal, yurttaşlarını Ukrayna’nın toprak bütünlüğü için canı pahasına savunması ve cesaretli olması için mektup yazdı. Celal mektubunda, “Bugün, yıllardır ülkemizi, toplumumuzu zehirleyen kötülüğün maskesi tamamen düştü” dedi. Avukat Mıkola Polozov, siyasi tutsak Nariman Celal’in mektubunu sosyal medya sayfasından yayımladı.

Putin’in Kırım’ı işgalini ve şu andaki Ukrayna-Rusya savaşını en çok realist özellikle neorealist teoriler ile açıklama çalışan uzmanlar sosyal bilimlerin en temel kuralını çiğnemektedir. Savaş gibi birçok sosyal olgu çok karmaşık, çoklu nedenli, çoklu aktörlü, çok boyutlu ve çok düzeyli ele alınmalıdır. Mearshimer’ın saldırgan realizmin arkasına sığınan birçok analist uluslararası ilişkilerin birçok farklı kavram ve yaklaşımını göz ardı etmektedir.

Tahmin ettiğim gibi Putin Rusyası, yine Olimpiyat oyunlarından hemen sonra Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesindeki Lugansk ve Donetsk’teki sözde Halk Cumhuriyetleri’ni tanıyarak Ukrayna-Rusya Savaşı’nın fitilini ateşledi.  Soldan sağa veya sağdan sola doğru yazıldığında aynı olan sayılara palindrom sayılar deniyor. Putin’in Kremlin’de bu kararı imzalarken tarihler her ne kadar Moskova’da 21 Şubat’ı gösterse de Rusya’nın en doğusundaki Vladivostok’taki tarihi 22.02.2022 idi. Yani palindrom sayı tersten okununca aynı sayı. Belki raslantı belki Putin’in karmaşık bilinçaltı dünyasının yansıması.

Uzun süredir Batı Avrupa ve ABD’nin devlet ve siyaset adamları ile medyasının yoğun bir şekilde propagandasını yaptığı Rusya’nın her an Ukrayna’ya saldıracağı beyanları ile haberleri dünya ve Türk kamuoyunda günden olmaya devam etmektedir. Yakın zaman kadar Ukrayna’da yaşamış, Ukrayna basını ile kamuoyunu kendince gözlemlemiş olmakla beraber, Kıyiv'de serbest Avukatlık yapan ve entelektüel bilgi birikimine inandığın değerli Avukat Liubov İvanivna ile birlikte bu makaleyi kaleme aldık.

Aziz Ahtemov ve Asan Ahtemov’a karşı yasa dışı psikolojik ve fiziksel baskı yöntemleri uygulanırken soruşturma görevlisi benden sadece önemsiz tanıklık ifadeleri almıştı. Beni suçu kabul etmeye zorlamadı, herhangi bir gerçeği onaylamamı veya reddetmemi istemedi.

İlk amaçları beni tecrit etmek, intikam almak ve ağzımı kapatmak; ikinci amaçları soydaşlarımı ve benzer fikirleri savunanları korkutmak; üçüncü amaçları ise baskınların sürdürülmesi için şartlar oluşturmak olan FSB soruşturma görevlileri tarafından temsil edilen Rus yönetimi, beni suç işlemekle itham ederek yalan bataklığı içinde asıl gerçeği gizliyor.

2022 yılı dünya ve bölge politikaları açısından hızlı başladı. Fakat ben biraz kış uykusuna yattım gibi. Akademik teşvik başvurularının bürokratik işlemleri aslında beni yazı yazmaktan uzaklaştırdı. Eski Sovyet coğrafyasında birçok gelişmeler yaşandı. Kazakistan’da yaşanan olaylardan sonra tekrar Ukrayna-Rusya krizine dünya kamuoyu geri döndü. Donbas ve Mariupul bölgelerinden canlı yayın bağlantıları tüm dünya kanallarında görülmeye başlandı. Savaş çanları kimin için çalıyor? sorusuna cevap vermek kolay. Fakat niçin şimdi savaş çanları çalıyor ve Putin’in amacı sadece Ukrayna mı gibi sorular yanında Putin, Ukrayna’da kriz köpüğü (Türkiye’de dolar köpüğü yaratılması gibi) oluşturarak hiç beklenmedik yerden mi vuracak?

"Rusya-Ukrayna krizi neden 2021’e damga vurdu ve dünya için nasıl sonuçları olacak?"Aslında sorulması gereken soru, Rusya, Ukrayna’yı yeniden işgal ederse burada duracak mı? Yaklaşık 40 Rus taktik taburundan oluşan 175 bin Rus askerini, Kırım, Donbas, Voronej ve Belarus’a yerleştiren Kızılordu, Dinyeper Nehri ve Kıyiv’i işgal etmesinin ardından Ukrayna’yı ikiye bölmüş olacaktır. Hitler’in Panzer birliklerini çamura saplayan Rasputitsa yani sonbahar ve ilkbaharda asfaltsız yollarda seyahat etmenin zorlaştığı mevsimsel dönemden sonra toprağın buzla donmasıyla işgal başlayabilir. 

Amerika Birleşik Devletleri ile başlayan İngiltere ve Avustralya ile devam eden ve Kanada Başbakanı Trudeau basın toplantısıyla duyurmasıyla hızlanan 2022 Pekin Kış Olimpiyatları’na diplomatik boykot kararlarını en içten duygularımızla selamlıyoruz. Gökten üç elma düştü ve bu üç elmanın hepsi de Çin’in kafasına düşmüş gibi. Boykot kararı üç temel olaya dayanıyor. İlk olarak, Çin’in Sincan Özerk Bölgesinde yaşayan Uygur Türkleri’ne karşı yapılan soykırımı boykot etmektir. Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki 7 Aralık’ta yaptığı basın toplantısında Pekin Kış Olimpiyatlarına katılmak için diplomat ya da resmi heyet göndermenin “Çin Halk Cumhuriyeti’nin Sincan’daki korkunç insan hakları ihlalleri ve zulmü karşısında hiçbir şey yokmuş gibi davranmak olacağını” belirttikten sonra “Bunu yapamayız” şeklinde açıklama yapmıştı.

Amerikan istihbarat kuruluşları, Rusya’nın Kırım’ı 2014’te yedi yıl önce işgal etmesinin ardından Ukrayna’yı daha büyük güçle işgal etmeye hazır olduğunu bildirdi. ABD, Avrupalı müttefiklerini bu konuda uyardı. Amerikan istihbarat kaynaklarından elde edilen bilgiler bazı NATO üyeleriyle paylaşıldı. Yüksek dereceli güvenli istihbarat bilgilerine göre, Rusya, Ukrayna’yı işgal altındaki Kırım’dan, Rusya’nın Batı sınırlarından ve Belarus üzerinden yani üç koldan işgal etmeyi planlanmakta. Putin’in Ukrayna’da ikinci savaş konusunda ciddi olduğu ve daha karar vermediği istihbarat kaynaklarınca dile getirilmekte. Bunu, sahada destekleyici gelişmeler birkaç gündür yaşanmakta.

2021 yılı boyunca Kremlin Batı’yı, Rusya’nın “kırmızı çizgileri”ni konusunda üç kez uyardı. Son uyarı 18 Kasım 2021’de Rusya Başkanı Vladimir Putin’den geldi. Rusya’nın kırmızı çizgilerinin Batı tarafından hafife alınmaması gerektiğini söyledi. İkinci uyarı, 27 Eylül 2021’de Kremlin NATO askeri altyapısının Ukrayna’ya genişlemesinin Putin’in kırmızı çizgisi olduğunu belirtmesiydi. Hatta Minsk yönetimi Moskova’nın artan NATO aktivitelerine karşı birlikte hareket etme konusunda mutabık kaldıklarını da belirtmişti. Seçimlere hile karıştırıp Belarus Başkanı olan Lukaşenko, ABD’yi Ukrayna’da askeri eğitim merkezleri kurarak askeri üsler kurma yolunda adımlar atmakla suçladı. Bu meseleyi Putin ile görüşeceklerini de belirtti. Bu duruma tepki göstereceklerini ve bazı tedbirler alacaklarının altını çizdi. Bir önceki yazımda belirttiğim Polonya-Belarus mülteci sınır krizi aslında Putin ile Lukaşenko’nun Ukrayna’nın Batı’ya özellikle NATO ittifakına yakınlaşmasını engellemeye dönük adımlardan biri olduğu açıkça görülmekte. Eylül ayında Ukrayna’nın ABD (Amerika Birleşik Devletleri) ve bazı NATO üyesi ülkelerle ortaklaşa askeri tatbikat yapması ve Rusya ile Belarus’un büyük ölçekli ortak tatbikat yapmasının ardından melez savaş stratejisi çerçevesinde binlerce Ortadoğu kökenli mültecinin AB (Avrupa Birliği) sınırlarına yığılması rastlantı değildi. İlk uyarı, Putin’in 21 Nisan 2021’de Batı’nın Rusya’nın kırmızı çizgilerini geçmemesi konusundaydı.