Kırım Tatarlarının sürgünden anavatanlarından dönüşünü anlatan belgesel Kıyiv'de gösterildi

Dünya Yerli Halklar Günü vesilesiyle Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’de Kırım Tatarlarının sürgünden anavatanlarına dönüşünü konu alan belgeselin gösterimi yapıldı. Gösterimden önce Kırım Tatar halkının resmi düzeyde Ukrayna’nın yerli halkı olarak tanınmasının Kırım’ın işgalden kurtarılmasına sağlayacağı katkının ele alındığı tartışma paneli düzenlendi.

Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’de, dün, Dünya Yerli Halklar Günü vesilesiyle Kırım Tatarlarının sürgünden anavatanlarına dönüşünü anlatan “Kırım’a Dönüş” belgeselinin gösterimi yapıldı. Geçen yüzyılın 80’li yılların sonunda Kırım Tatarları toplu olarak sürgünden vatan Kırım’a dönmeye başladı. Yarımadada yönetimin direnişiyle karşılaşan Kırım Tatarları ikamet, iş ve toprak hakları olmadan Kırım’da yeni hayatlarını kurmaya başladı. Bu ailelerin hikayeleri belgeselde ele alındı.

YERLİ HALKLARI YASASININ ÖNEMİ KONUŞULDU

Belgesel gösteriminden önce “Yerli Halkın Statüsü: Kırım’ın Ukrayna’ya geri dönmesi için ‘Yerli Halklara Dair’ kanunu ne anlama geliyor?” başlıklı panel düzenlendi. Moderatörlüğü Ukrayna Enstitüsü Başkan Yardımcısı Alim Aliyev tarafından yapılan panele konuşmacı olarak Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) ve Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) Başkanı Refat Çubarov, Ukrayna Cumhurbaşkanının Kırım Daimi Temsilci Yardımcısı Tamila Taşeva, Kırım Tatar yönetmen ve oyuncu Ahtem Seytablayev, Kırım Tatar aktivist, hikayesi belgeselde anlatılan Lerane Haybulayeva katıldılar. Panelde “Ukrayna’nın Yerli Halklara Dair” yasasının ülke içinde uygulanma yolları, devletin Kırım konusunu uluslararası gündeme geri getirme çabaları ve Ukrayna'daki etnik gruplar arası ilişkilerde yeni bir normun getirilmesi açısından yasanın önemi konuşuldu.

KIRIM TATARLARINI UKRAYNA’NIN YERLİ HALKI OLARAK TANIYAN KANUN 1 TEMMUZ 2021’DE KABUL EDİLDİ

Ukrayna Parlamentosu, Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’ın, 18 Mayıs 2021 tarihinde parlamentoya sunduğu “Ukrayna’nın Yerli Halklarına Dair” yasa tasarısı, 1Temmuz 2021 tarihinde düzenlenen olağanüstü oturumda onaylandı. Söz konusu yasa ile; Kırım Tatarları, Karaylar ve Kırımçaklar Ukrayna’nın yerli halkları olarak tanınıyor. Yasa için parlamentodaki 345 kişiden 325 milletvekili “evet” oyu kullandı. Kırım Tatarlarına yerli halk statüsü veren kanuna parlamentodaki Rus yanlısı bir parti hariç tüm gruplar destek verdi. 22 Temmuz günü Cumhurbaşkanı Zelenskıy tarafından imzalanan yasa 23 Temmuz’da yürürlüğe girdi. Yasanın hükümlerine göre, Ukrayna’nın yerli halkları ve temsilcileri, Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, BM Yerli Halkların Hakları Bildirgesi ve Ukrayna Parlamentosu tarafından tanınan uluslararası anlaşmaları çerçevesinde tanımlanan ayrıca Ukrayna Anayasası ve yasalarıyla öngörülen tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden kolektif ve bireysel olarak tam yararlanma hakkına sahip.

Söz konusu yasa aynı zamanda yerli halklarının enstitüleri gibi kurumların ve yerli halkların dil, din, örf ve adetlerini korumak adına başlatılan projelerin devlet tarafından desteklenmesi ve finanse edilmesini öngörüyor.

9 AĞUSTOS DÜNYA YERLİ HALKLAR GÜNÜ

Dünya Yerli Halklar Günü, Birleşmiş Milletler’in (BM) kararı üzerine 1995 yılından itibaren 9 Ağustos tarihinde kaydediliyor. 

İlk kez 9 Ağustos 1982 tarihinde Birleşmiş Milletler’in (BM) yerli halkların haklarını korumaya yönelik komisyonu bir araya gelerek çalışmalarına başladı. Bu gün, Ukrayna’da ilk kez 2016 tarihinde kutlanmıştı.

Günümüzde mühim bir kısmı ana vatanları Kırım yarımadasında Rus işgali altında yaşayan, işgalcilerin sistematik baskı politikalarının hedefi olan Kırım Tatarları da yerli halklardan biri.