Kırım Tatar halkının Antlı Şehidi Numan Çelebicihan'ın şehadetinin 104'üncü yıl dönümü

23 Şubat Antlı Şehit Numan Çelebicihan ve 1917 Kurultayı kahramanları ile şehitleri başta olmak üzere, muhaceret ve sürgün yollarında hayatlarını kaybetmiş, mezarları bile olmayan “Vatan” ve “Millet” yolunda, korkusuzca şehadete eren Kırım Tatarlarının yol başçılarını anma günü. Kırım Tatar halkının unutulmaz lideri Numan Çelebicihan, Kırım Tatarlarının milli bağımsızlığı ve istiklali için verdiği mücadele ile halkının kalbine gömüldü, aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyoruz...

Kırım Ahali (Halk) Cumhuriyeti hükumetinin ilk başkanı, Kırım, Litvanya, Polonya ve Belarus Baş Müftüsü Numan Çelebicihan’ın, Bolşevik Ruslar tarafından şehit edilişinin 104’üncü yıldönümü kaydediliyor. Kırım Tatarlarının milli kurtuluş hareketi liderlerinden Numan Çelebicihan; aydın, özgürlük sever, demokratik dünya toplumu ve Kırım Tatarları için ulusal dirilişi ifade ediyor. Numan Çelebicihan, yazdığı “Ant Etkenmen” dizelerine ithafen “antlı şehit” olarak anılıyor.

MÜCADELEYLE GEÇEN BİR ÖMÜR: NUMAN ÇELEBİCİHAN

1885’te Kırım'ın Büyük Sunak köyünde doğan Numan Çelebicihan, 1908-1916 seneleri arasında İstanbul’da ve St. Petersburg’da Hukuk ve Tıp eğitimi aldı.
Çelebicihan, 1908 yılında Cafer Seydamet ile birlikte Türkiye’deki inkılap hareketlerini yakından takip etti. Kırım Tatar halkının sorunlarına çare bulmak ve Çarlık idaresi altında ezilen halkının yaralarına derman olmak için büyük bir gayret ile çalışan Çelebicihan, bu gaye ile “Qırım Talebe Cemiyeti”ni kurdu.

1917 senesinde Kırım, Litvanya, Belarus ve Polonya Müftüsü olan Çelebicihan, “Qırım Müslümanları İcra Komitesi”nin başkanı seçildi. Çelebicihan, bu süre zarfında, daha öncesinde de olduğu gibi Kırım Tatar halkının teşkilatlanması ve kendi geleceğini sağlayabilmesi için çalıştı. 1917'nin Aralık ayında 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın toplanmasında büyük bir rol üstlenen Çelebicihan, Kurultayı'n idare heyetinin başkanı seçildi.

KIRIM AHALİ CUMHURİYETİNİN İLK BAŞKANI NUMAN ÇELEBİCİHAN'IN ŞEHADETİ

“Kırım Tatar Halk Cumhuriyeti”nin kurulması için çalışmalar yürütülmesi kararı alındı ve Numan Çelebicihan hükûmetin ilk başkanı oldu. Kırım’ın, Bolşevikler tarafından işgal edilmesi sonucunda Kurultay dağıtıldı. Kırım Tatarlarının milli liderleri ya tutuklandı ya da Kırım’dan kaçmaya mecbur edildi. Tutuklanan Numan Çelebicihan ise 23 Şubat 1918 tarihinde Bolşevikler tarafından vahşice katledildi ve naaşı Karadeniz’e atıldı.

KIRIM TATARLARININ MİLLİ MARŞI ANT ETKENMEN'İN YAZARI

Çelebicihan, şair ve neşirci yönüyle de tanınıyordu. Yazdığı “Ant Etkenmen” şiiri Kırım Tatarlarının milli marşı kabul edildi.

Kırım Tatar halkının unutulmaz lideri Numan Çelebicihan, şehadetinin her yıldönümünde, 22-23 Şubat tarihleri arasında Ukrayna ve Türkiye başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde çeşitli etkinlikler ile anılıyor.

Kurultaydan kısa bir süre önce Çelebicihan konuşmasında, Kırım Tatarlarının yeni siyasi programını böyle ilan etmişti:

“Kırım’ı korumak için, Kırım’da kendi kanunlarımızı ve düzenimizi kurmak için Kırım Müslümanları Kurultayını toplamaya karar verdik. Çünkü Kurultay, yüzlerce yıldır Türkler tarafından düzen ve adaleti sağlayan yasama organı olarak tanınmaktadır…
Kurultay, Kırım’ın diğer sakinleriyle adil ve beraber yaşama ilkesini hayata geçirmek istiyor… Kırım yarımadasında çeşitli renklerde birçok zarif gül, zambak, lale vardır. Ve bu lâtif ruh-i naz çiçeklerin hepisinin kendilerine has bir güzelligi, kendilerine has lâtif kokuları var. Bu güller, bu çiçekler Kırım’da yaşayan milletler: Tatarlar, Ruslar, Ermeniler, Yahudiler, Almanlar ve diğerleridir.

Kurultayın maksadı; onları bir yere toplayıp hepsinden güzel ve nefis bir buket yapmaktır, güzel Kırım adasında hakiki ve medeni bir İsviçre tesis etmektir.”