Ekonomi Haberleri - Son Dakika Ekonomi Haber Güncel Gelişmeler

Çin, Türk devletleri üzerindeki ekonomik kontrolünü güçlendiriyor!

Çin, Türkistan coğrafyasındaki ülkeleri iktisadi olarak etkisi altına almaya ve yatırım tuzakları kurmaya devam ediyor. Kırgızistan Ulusal İstatistik Komitesi tarafından 9 Nisan 2024 tarihinde yapılan açıklamaya göre Çin, Kırgızistan'ın doğrudan yabancı yatırım ana kaynağı olarak Rusya'nın geride bırakarak ülke ekonomisinde tek söz sahibi haline geldi. ÇİN KIRGIZİTAN'IN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM ANA KAYNAĞI HALİNE GELDİ Öte yandan 2023 yılında Çin'in Kırgızistan'a doğrudan yabancı yatırımı 220.8 milyon doları buldu. Bu yatırım ülkenin toplam 798.2 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırımının neredeyse yüzde 28'ini oluşturuyor. Ayrıca Çin geçen yılın ilk 6 ayında Kırgızistan'a 102 milyon dolar yatırım yapmıştı. ÇİN ARAYIŞ İÇİNDE Çin, Türk devletlerini etkisi altına alma projesi olan Kuşak Yol İnisiyatifi'nin çöküş yaşadığı bir döneme girdi. Ekonomik zorluklarla başa çıkmaya çalışan Çin yönetiminin, Kırgızistan-Özbekistan-Çin Demiryolu hattının inşaatı planını süresiz olarak ertelediği bildirilmişti.

Dünya Bankası: Ukrayna'nın yeniden inşası için 486 milyar dolar gerekiyor

Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Komisyonu ve Ukrayna tarafından Ukrayna’nın yeniden inşaasına yönelik bir araştırma gerçekleştirildi. Araştırma sonucunda Dünya Bankası, Ukrayna’nın yeniden inşaası için 486 milyar dolar gerektiğini bildirdi. Dünya Bankası tarafından 15 Şubat’ta açıklanan bilgilere göre araştırmanın tarih aralığı Rusya'nın 24 Şubat 2022'de başlayan işgalinden 31 Aralık 2023'e kadar olan dönemi kapsıyor. Araştırmada, binalara ve diğer altyapılara verilen doğrudan fiziksel hasar, vatandaşların yaşamları ve geçim kaynakları üzerindeki etki ile "daha iyisini inşa etmenin" maliyet ölçümü yapıldı. RAPORDA İLK SIRADA KONUT İHTİYACI VAR Rapora göre konut ihtiyacı 80 milyar dolar ile yüzde 17’lik oranla listenin başında yer aldı. Listenin devamında 74 milyar dolar ile (yüzde 15) ulaşım ve 67.5 milyar dolar ile (yüzde 14) ticaret ve sanayi ihtiyacı olduğu kaydedildi. Donetsk, Harkiv, Luhansk, Zaporijjya, Herson ve Kıyiv gibi bölgelerde savaşın verdiği zararın daha fazla olduğu belirtildi. Dünya Bankası Doğu Avrupa Bölge Direktörü Arup Banerji konuya ilişkin olarak "486 milyar dolar, akıl almaz derecede bir miktar ve elbette ki, gerçek ihtiyaçları yansıtıyor" dedi. EN ACİL ONARIM İÇİN 15 MİLYAR DOLARA İHTİYAÇ VAR Raporda, Ukrayna'nın 2024 yılında en acil onarım, kurtarma ve yeniden inşa önceliklerini karşılamak için yaklaşık 15 milyar dolara ihtiyacı olduğu ve bunun yaklaşık 5.5 milyar dolarının da devlet bütçesi ve donör desteği yoluyla karşılandığı ifade edildi. BEŞ FİRMADAN DÖRDÜ SAVAŞA RAĞMEN UKRAYNA'DA Ukrayna ekonomisinin savaş karşısında dirençli olduğunu kanıtladığını ve beş firmadan dördünün savaşa rağmen Ukrayna'da faaliyet göstermeye devam ettiğini dile getiren Banerji, "Savaşın çoğumuzun hayal ettiğinden ya da korktuğundan daha uzun süreceği netleştikçe Ukraynalıların kendileri ekonomilerinin büyümesi, özel sektör yatırımlarını çekmek ve vergi gelirleri arttırmak için reformlar yapmak gerektiğini söylüyorlar. Ukrayna, kendi geleceğine çok daha fazla sahip çıkmaya başlıyor" açıklamasını yaptı.

Özbekistan'da Türkiye sermayeli kaç şirket var?

Özbekistan, Türk devletleri arasında stratejik konuma sahip ve ekonomik yatırımın cazibe yeri olarak biliniyor. Özbekistan İstatistik Ajansı 16 Ocak 2023 tarihinde 2023 yılına ilişkin yabancı şirket sayılarını açıkladı. 14 bin yabancı sermayeli şirketin bulunduğu ülkede, Türkiye 3. sırada yer aldı. ÖZBEKİSTAN'DA 14 BİN YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET VAR Ajansa göre 2024 yılı ocak ayı itibariyle ülkede faaliyetini sürdüren yabancı sermayeli şirket sayısı 14 bin 53’e ulaştı. Şirketlerin 4 bin 657’si ortak şirket, 9 bin 396’sı ise tamamen yabancı sermayeli şirket olarak faaliyetlerini sürdürüyor. ÖZBEK EKONOMİSİNDE RUS VE ÇİN HEGEMONYASI Özbekistan’da en çok şirket açan ülkelere bakıldığında Rusya ilk sırada yer alıyor. Ülkede şu an 3 bin 44 Rus şirketi bulunuyor. Çin 2. sırada ve 2 bin 337 şirketi var. Türkiye ise bu listede 3. sırada yer alıyor. Son verilere göre Özbekistan’da bin 883 Türk şirketi çeşitli sektörde çalışmalarını devam ettiriyor.

Türkistan topraklarının yüzde 39'u kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya

Özbekistan'ın Semerkant şehrinde, 13-17 Kasım 2023 tarihlerinde Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele etkinliği düzenlendi. Etlinlikte her yıl hava sıcaklığının ısınmasına bağlı olarak Türkistan'da uzun süreli kuraklıkların arttığı, bu durumun büyük ekonomik ve sosyal sorunlara neden olduğu bidirildi. KURAKLIK TÜRK DEVLETLERİNİN EKONOMİSİNİ ETKİLİYOR BM temsilcileri etkinlikte Türkistan nüfusunun yaklaşık yüzde 60'ının ana gelir kaynağı olarak doğrudan tarıma bağlı olduğunu aktararak, kuraklığın nüfusun çoğunluğunun ekonomik güvenliği ve refahı için ciddi bir tehdit oluşturduğunu kaydetti. Ayrıca kuraklığın her geçen gün arttığı, dolayısıyla bölgesel düzeyde kuraklık riskinin ve kırılganlığının azaltılmasına yönelik eylemlerin koordine edilmesinin gerekli olduğunu da vurguladı. TÜRKİSTAN'DAKİ KURAKLIĞIN BÜYÜKLÜĞÜ BM verilerine göre Türkistan'da 152 milyon hektar arazi alanının yüzde 38,43'ü kuraklık yaşandığı belirtildi. Belirtilen miktarın yüzde 1,33'ü şiddetli kuraklık, yüzde 0,23'ü ise aşırı kuraklık olarak tanımlandı. Uzmanlar, tehdidin boyutunu anlamak için kuraklık yaşayan alanların Fransa'nın tamamından neredeyse üç kat daha büyük olduğunu vurguluyor. TÜRK DEVLETLERİNİ KURAKLIK ESİR ALDI Öte yandan diğer Türk devletlerinde de durum pek iç açıcı değil. Özbekistan'da kuraklık ülke topraklarının yüzde 89,5'ini, Türkmenistan'da yüzde 88'ini, Kazakistan'da ise yüzde 76'sını etkiliyor. Kırgızistan'da kuraklıktan etkilenen alan yüzde 42,4 olarak kaydediliyor. Tacikistan'da ise ülke topraklarının yüzde 47'si, yani 6,7 milyon hektar alanı değişen derecelerde kuraklıktan etkileniyor.

Dünyanın en büyük kripto borsası Rusya'dan çekiliyor

Kripto para borsası Binance, Rusya’dan çekildiğini açıkladı. Şirketten bugün yapılan yazılı açıklamada, Binance Baş Uyum Görevlisi (CCO) Noah Perlman, “Geleceğe baktığımızda, Rusya'da faaliyet göstermenin Binance'nin stratejisiyle uyumlu olmadığını görüyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Açıklamada, şirketin Rusya’daki tüm varlıklarının CommEX firmasına satılması konusunda anlaşma sağlandığı belirtilerek; Rus kullanıcılar için “sorunsuz bir süreç” sağlanmak amacıyla çıkış sürecinin bir yıl süreceği kaydedildi. YAPTIRIM ÇEKİNCESİ İLE KISITLAMALAR UYGULANDI Batılı ülkelerin yaptırımları nedeniyle Rusya’da kripto para kullanımı son dönemde artarken; Binance, şirkete yönelik yaptırım tehlikesi nedeniyle Rusya’daki faaliyetlerinde çeşitli kısıtlamalara gitmişti. Ağustos ayında şirket, Rusya'dan gelen müşterilerin Ruble dışında herhangi bir para birimiyle işlem yapmasını yasakladı.

Çin sanayisi yedi aydır düşüşte!

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'in sanayisi yedi aydır düşmeye devam ediyor. Çin Ulusal İstatistik Bürosu'nun Pazar günü yayımladığı verilere göre Çin'in sanayi şirketlerinin kârları, Temmuz ayında bir önceki yıla göre yüzde 6.7 düştü. Ayrıca yılın ilk yarısındaki 16.8'lik düşüşün ardından ilk yedi ayda yıllık bazda kârların 15.5 azaldığı bildirildi. YABANCI ŞİRKETLERİN KAR PAYILARI DA DÜŞÜŞTE Aylık rakamları yalnızca ara sıra yayımlayan büroya göre kârlar, Haziran ayında yüzde 8.3 oranında düştü. Ayrıca büro yılın ilk yedi ayında kamuya ait şirketlerin kazançlarının yüzde 20.3 oranında düştüğünü, yabancı firmaların 12.4 oranında ve özel sektör şirketlerinin ise 10.7 oranında düşüş kaydettiğini aktardı. Dönem boyunca Çin'in 41 büyük sanayi sektörünün 28'inde kârlar düştü. Demirli metal eritme ve haddeleme işleme sektörü yüzde 90.5'lik düşüşle en büyük kâr kaybı yaşıyor. 114 MİLYON DOLAR NET ZARAR Büyük Çinli üreticiler ise 2023'ün ilk yarısındaki zararları açıkladı. Buna göre Çin'in meşhur mühendislik firması China Aluminium International, bir önceki yılki 123.6 milyon Yuan (yaklaşık 17 milyon dolar) net kâra kıyasla bu yılın ilk yarısında, 830.6 milyon Yuan (yaklaşık 114 milyon dolar) net zarar ettiklerini bildirdi.

Çin'in mali geliri düşüşe geçti!

Çin'de ekonomik toparlanmadaki kırılganlığın yeni bir işareti olarak ithalat ve ihracattaki düşüş eğilimi hız kazandı. Çin Maliye Bakanlığının 21 Ağustos'ta yayımladığı verilere göre Çin'in mali gelirleri 2023'ün ilk yedi ayında düşüşe geçerek, bir önceki yıla göre yüzde 11.5 azaldı. ÇİN EKONOMİSİ ÇÖKÜŞTE 2023'ün Ocak ve Temmuz aylarında Çin'in en büyük ticaret ortağı, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerine ihracatı yıllık yüzde 21.43, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine ihracatı ise yüzde 20.62 azaldı. Dış ticaret fazlası ise temmuzda önceki aya göre arttı. Haziranda 70.6 milyar dolar olan dış ticaret fazlası, temmuzda 80.6 milyar dolara çıktı.

Rusya’nın ödemeler dengesi negatife döndü!

Ukrayna’ya karşı topyekun savaş başlatan terör devleti Rusya’nın cari hesap ödemeler dengesi 3 yıl sonra ilk kez negatife döndü. RUSYA’NIN ÖDEMELER DENGESİ NEGATİFE DÖNDÜ! Rusya Merkez Bankası, Haziran ayında ülkenin ödemeler dengesinin "negatife" döndüğünü duyurdu. Açıklamaya göre cari işlem açığı 1.4 milyar doları buldu. Böylece, Rusya’nın ödemeler dengesi Ağustos 2020’da pandemi krizi zirve yaptığından beri ilk kez negatif bir değeri gösterdi. Ayrıca Merkez Bankasının raporuna göre, 2023'ün ilk yarısının sonunda pozitif cari işlemler dengesi, 2022'nin aynı dönemine (147.6 milyar dolar) göre 7.3 kat azalarak 20.2 milyar dolara ulaştı. Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna topraklarının tamamına karşı işgal girişimi başlatmasından sonra dünya kamuoyundan ardı ardına yaptırım baskısı gelmeye başladı. Ukrayna'daki işgal girişiminde çok sayıda katliama imza atan Putin Rusyası'nın savaş suçlarına karşı yaptırım kartını öne süren dünya ülkeleri, Kremlin'i bu şekilde cezalandırmayı amaçlıyor.

Kazakistan'dan Rusya'ya rest: Uçak yakıtı ithalatı durdu!

Kazakistan yönetimi, işgalci Rusya’dan demir yoluyla uçak yakıtı ithalatına yasak getirdi. Kazakistan Enerji Bakanlığından konuyla ilgili yapılan açıklamada, Kazakistan'daki havalimanlarının ihtiyacı için Almatı’da 25 bin ton, Astana’da ise 6 bin ton uçak yakıtının vagonlarda bekletildiği kaydedildi. KAZAKİSTAN'IN HAVA DURUMU GÖZ ÖNÜNDE TUTULDU Ayrıca açıklamada getirilen yasağın, Kazakistan'daki hava sıcaklıkları nedeniyle olduğu belirtilerek, "Bu durum 20-30 derece hava sıcaklığında demir yolu üzerinde patlamaya neden oluşturabilir" ifadeleri kullanıldı. Kazakistan yönetimi, yasak kararının süresine ilişkin kesin bir tarih belirtmedi. Daha önce, Kazakistan Ulusal Demir Yolu Şirketi (KTJ), 14 Haziran 2023 ile 14 Temmuz 2023 tarihleri arasında Rusya'dan uçak yakıtı taşımayı kestiğini açıklamıştı.